Fongers BB 65 1902 (aangetroffen in Indonesië in mei 2016)

[JasperA]

Excuses voor al het Fongers geweld van de laatste tijd maar er is nog veel 'ongeschreven' gebleven van mijn kant en blijkbaar moet dat even uit het systeem...

Vandaag een post met een Fongers BB 65 uit 1902 die ik tijdens mijn Indonesië reis in mei 2016 tegen kwam bij de zogenoemde 'Fongers Owner Club'. Het was niet de enige BB die ik in Indonesië aantrof maar wel de oudste. Voor de gelegenheid waren alle stokpaardjes buiten gezet en ondanks de hitte was het een geweldige ervaring om zoveel toch wel zeldzame Fongers rijwielen bij elkaar te zien.

Wat gegevens over het rijwiel:
- Model BB in framemaat 65
- 1e soort B
- Framenummer; 11558
- Geproduceerd in 1902

Verdere achtergrond over de fiets is mij helaas onbekend maar we zouden het framenummer kunnen opzoeken in de seriegarantieboeken en wie weet dat men bij de 'Fongers Owner Club' ook nog het één en ander over de geschiedenis van dit rijwiel kan vertellen.

[Maarten Waarlé]

DIe Fongers BB uit 1902 vind ik echt een mooi ding Jasper .
Nog het originele stuur en voorvork .
Zou die op ''Berlicum'' staan dan zou ik geen moment twijfelen.
Opvallend dat de Indonesische liefhebbers aanmerkelijk meer vroege fietsen hebben weten te vinden dan hier nog rond staan.
Dat geldt niet alleen voor Fongers , ook de Simplex fietsen met intern remsysteem en driepoot tandwiel zie je daar
in veel grotere aantallen. Hier intussen heel moeilijk om er een van te vinden.
Het zal wel te maken hebben met het In gebruik moeten houden van dingen.
Waarschijnlijk omdat er geen geld was voor een nieuwe fiets. Dan blijft zoiets rondrijden en opgeknapt worden.
Dat eindeloze gebruik zie je trouwens ook aan veel van die fietsen . Bruinige kleur en met heel vaak vervangen wielen en spatborden, laat staan zadels en aankleding. Ben je tijdens je bezoek aldaar ook hele gave ongebruikte rijwielen tegen gekomen?

Groeten,
Maarten

[JasperA]

Hele gave ongebruikte rijwielen? Die vind je hier ook niet zo gemakkelijk hoor...

Ik ben er overigens toch eentje tegen gekomen (de foto hiervan staat al bij mijn reisverslag) maar die zou uit het Velorama zijn gekomen (een Fongers BB 65 uit de latere jaren ‘30).

Otto heeft in het ‘Ons stalen ros’ boek een stuk geschreven over fietsen in Nederlands-Indië. Hij noemt naast de economische welvaart ook het klimaat als factor dat er in verhouding in Indonesië veel meer kwaliteitsfietsen bewaard zijn gebleven.

Zelf vermoed ik dat de Indonesiërs onderling ook veel beter in staat zijn oude fietsen naar boven te halen (meer community gericht en minder individualistisch) en dat de Nederlandse en Engelse kwaliteitsfietsen voor langere tijd een soort status hebben gehad die ze in Nederland vrij snel zijn kwijt geraakt. En daarbij, de Indonesische verzamelaars die ik heb mogen bezoeken zijn bloed fanatiek en hebben stad en land afgezocht voor oud rijwielmateriaal. Als wij dat ook eens wat meer zouden doen wie weet wat we allemaal dan nog naar boven krijgen...

Ik heb van één van deze verzamelaars twee Indonesische boekjes cadeau gekregen die vast wat meer licht op dit vraagstuk kunnen schijnen. Alleen kan ik ze zelf niet lezen...

[JasperA]

Ook deze fiets is, met dank aan Jos, opgezocht in de Groninger Archieven en blijkt op 4 december 1902 geleverd te zijn aan A. Dirkzwager in Den Haag aan de Sweelinkstraat 5.

Een eerste Google zoektocht levert al wat interessante informatie op.

Een schrijven in het Jaarboek van de Maatschappij der Nederlandse Letterkunde waaruit blijkt dat Mr. A. Dirkzwager samen met A.C. Nielson de Lof der Zotheid van Erasmus vertaalde:
https://www.dbnl.org/tekst/_jaa00319840 ... 1_0009.php

In bovengenoemde tekst staat onder andere:
"Zoals meer Dirkzwagers die een rol in Nederlands Oost-Indië hadden gespeeld vertrok hij eind 1914 naar Soerabaja, naar een advocatenkantoor en in 1916 naar een kantoor in Semarang, ooit geleid door de befaamde jurist Van Deventer, de auteur van Een eereschuld in De Gids van 1899. Van 1915 tot 1917 was Dirkzwager tweede luitenant auditeur-militair bij de krijgsraad der voormalige schutterij in Soerabaja. In Semarang huwde hij in 1921 Nelly Dirkzwager die hem een zoon en twee dochters zou schenken. Hij maakte in de Oost een financieel voorspoedige carrière dank zij de lust om te procederen van zijn Chinese cliënten en kon eind 1924 repatriëren."

Pagina's uit het dagboek van Mr. A. Dirkzwager tussen 1940-1945:
https://geheugen.delpher.nl/nl/geheugen ... N002000074

[Maarten Waarlé]

Gaaf zeg!
Dan is deze fiets dus mee genomen naar Indonesië en bij teruggaan naar Nederland daar achter gebleven.

[JasperA]

Een uitgebreid (Indonesisch) item over deze BB + een BD 60 uit 1911: https://youtu.be/06-aheTsgnw

Ik heb zelf foto's gemaakt van alle fietsen die hier (bij de Fongers Owners Club) toen stonden die ik nog eens moet verwerken.