Gazelle damesfiets ca 1965 - trapas perikelen

Handige tips voor knutselaar en restaurateur, ervaringen, restauratieverslagen etc.
Plaats reactie
Andre++
Berichten: 3
Lid geworden op: 2 mar 2023, 11.49

Gazelle damesfiets ca 1965 - trapas perikelen

Bericht door Andre++ »

Hallo. Ik ben een handige sleutelaar, maar heb van (oude) fietsen niet veel kaas gegeten. Mijn vrouw bezit een Gazelle fiets van haar oma uit ca 1965. Op zich uitstekende fiets die heerlijk fietst…totdat de trappers/cranks speling krijgen op de spies en de trapas zelf ook in de lagers. Nou had ik eerder al via-via een passende trapas gevonden en toen deed de fiets het weer een tijdje prima, maar nu begint het verhaal weer van voren af aan. Ik heb het blijkbaar niet helemaal goed gedaan.
Probleem 1 is weer zoeken naar een passende trapas plus evt cups en kogeltjes, maar ook passende spies misschien zelfs cranks.
Wie zou me daar aan kunnen helpen, en wat zijn de zaken waar ik op moet letten?
Mvrgr, André
fietshobbyist
Berichten: 634
Lid geworden op: 13 mar 2019, 15.14
Locatie: Salland

Re: Gazelle damesfiets ca 1965 - trapas perikelen

Bericht door fietshobbyist »

Een spie monteren alleen door de moer aan te draaien, volstaat meestal niet op de lange termijn.

Een moker onder de crank en de spie indrijven met een hamer is de botte manier om de spie vaster gemonteerd te krijgen.

Beter is om de spie in te persen met een losse bankschroef - met een metalen bus over het schroefdraad om die te overbruggen.
'Lid nummer 13' (overleden) maakte er ons wel op attent dat een bankschroef per definitie bedoeld is om te klemmen en niet om te persen; een bankschroef kan dan namelijk breken.
Dat was attent van hem maar tot nu toe is die van mij heel gebleven. Blijkbaar gaan de krachten die op de bankschroef worden gezet voor het monteren van een spie, de sterkte van de bankschroef niet te boven.

Demonteren van een spie kan ook met een bankschroef en wat het breken van de bankschroef aangaat, loop je daar het meeste risico als de spie door de tand des tijds erg vast is gaan zitten. Een tikje erbij met een hamer wil dan nog wel eens helpen om de spie los te laten schieten en o ja:
op het moment dat de spie losschiet, is ook de klemming plotseling verdwenen en valt je bankschroef!

(Vrijwaringsclausule: Gebroken tenen en dergelijke kunnen niet worden verhaald op de schrijver van dit betoog, enzovoort blablabla ...)
m-gineering
Berichten: 1430
Lid geworden op: 27 sep 2012, 08.46
Locatie: kiel-windeweer

Re: Gazelle damesfiets ca 1965 - trapas perikelen

Bericht door m-gineering »

Werner schreef: 3 mar 2023, 19.27 Een spie monteren alleen door de moer aan te draaien, volstaat meestal niet op de lange termijn.

Een moker onder de crank en de spie indrijven met een hamer is de botte manier om de spie vaster gemonteerd te krijgen.

Beter is om de spie in te persen met een losse bankschroef - met een metalen bus over het schroefdraad om die te overbruggen.
'Lid nummer 13' (overleden) maakte er ons wel op attent dat een bankschroef per definitie bedoeld is om te klemmen en niet om te persen; een bankschroef kan dan namelijk breken.
Ik zou graag een verschil willen maken tussen bankschroeven en VSO's (Vice shaped objects). Zo'n 'chinees' gietijzeren geval dat je in de bouwmarkt koopt is natuurlijk treurige meuk. Een echte bankschoef is een oud en loodzwaar geval waar je op mag passen totdat die wordt doorgegeven aan de volgende generatie.
/Marten
Andre++
Berichten: 3
Lid geworden op: 2 mar 2023, 11.49

Re: Gazelle damesfiets ca 1965 - trapas perikelen

Bericht door Andre++ »

Werner schreef: 3 mar 2023, 19.27 Een spie monteren alleen door de moer aan te draaien, volstaat meestal niet op de lange termijn.

Een moker onder de crank en de spie indrijven met een hamer is de botte manier om de spie vaster gemonteerd te krijgen.

Beter is om de spie in te persen met een losse bankschroef - met een metalen bus over het schroefdraad om die te overbruggen.
'
Hartelijk dank voor deze reactie. De juiste manier om de spie vast te zetten is inderdaad een puzzeltje voor mij.
Zijn alle spies gelijk? Of moet het precies op elkaar afgestemd zijn (spie, trapas vlakke deel en de crank)?
Ik heb wel eens spies er bijna doorheen geslagen en alsnog speling ervaren, of een spie gaat niet verder omdat de kop al klem in het gat zit, maar nog niet ver genoeg zit.

Hoe zou ik aan een goed (met elkaar overeenkomend) setje kunnen komen? ‘Moderne’ fietsenmakers hebben helemaal niets hiervan…

De trapas heb ik nu weer spelingvrij gekregen, maar de cranks….die bungelen als een Friese staartklok…
fietshobbyist
Berichten: 634
Lid geworden op: 13 mar 2019, 15.14
Locatie: Salland

Re: Gazelle damesfiets ca 1965 - trapas perikelen

Bericht door fietshobbyist »

Spieën aan de verkeerde kant er in gedaan?
En ik doe er altijd kopervet aan, zodat een spie goed demonteerbaar blijft.
Bandenplakker
Berichten: 503
Lid geworden op: 9 nov 2013, 16.12

Re: Gazelle damesfiets ca 1965 - trapas perikelen

Bericht door Bandenplakker »

Andre,

Ik ken drie soorten spieen: 9,5 mm, 9 mm en (zeldzaam) 8 mm.
Sommige cranks hebben aan de ene kant een groter spiegat dan aan de andere kant.
Ik 'voel' met de nieuwe spie altijd of dat zo is en, als dat zo is, steek ik de spie -met vet natuurlijk- in het grootste gat.
Lang niet altijd passen ze meteen goed, dan moet je het spievlak afvijlen tot het wel zo is.

Ik hoop dat dit helpt.

Dirk
Gebruikersavatar
Fotomaan
Berichten: 1567
Lid geworden op: 1 jun 2012, 19.24
Locatie: Tilburg
Contacteer:

Re: Gazelle damesfiets ca 1965 - trapas perikelen

Bericht door Fotomaan »

Mijn ervaring is dat een nieuwe spie altijd op maat gevijld moet worden.
Het vlak is niet alleen altijd te veel maar de hoek is ook nooit de juiste.
Om de cranks ‘in lijn’ te krijgen moet het vlak niet alleen groter maar ook in de juiste hoek gevijld worden.
De hoek van het vlak van een spie bepaald de stand ten opzichte van de trapas als een wijzer van een klok.
Als je bijvoorbeeld het vlak van een spie van een rechter crank schuiner maakt ‘draait’ die rechter crank ten opzichte van de trapas met de klok mee.
Bij een linker crank is dat precies andersom. Als je daar de spie schuiner maakt draait de crank tegen de klok in.
Je kunt zo door de hoek van het vlak van de spie aan te passen de cranks keurig in elkaars verlengde krijgen.

En ook niet onbelangrijk, als een fiets op zijn wielen staat gaat de spie van boven in het spiegat van de crank als diezelfde crank naar het voorwiel wijst.

Verder zijn de diepte van de spiebaan in de trapas en de plek van het spiegat ten opzichte van het asgat bepalend voor de mate, dat gaat dus niet over de hoek van het vlak, waarin het vlak afgevijld moet worden. Bij twee cranks die geen set zijn wil daar nog wel eens veel verschil in zitten.
Ik hou van fietsen maar ook van fietsen.
Andre++
Berichten: 3
Lid geworden op: 2 mar 2023, 11.49

Re: Gazelle damesfiets ca 1965 - trapas perikelen

Bericht door Andre++ »

Met wat proberen en 1 spie te veel afgevijld te hebben is het me gelukt! Is inderdaad een precisieklusje om de goeie hoek, niet te weinig en zeker niet teveel af te vijlen. Dus na de eerste mislukking heel voorzichtig te werk gegaan, en 10-tallen keren passen. Maar crank zit muurvast en mooi in lijn met de andere.
Dank voor de tips!
Volgende projectje: remnaaf demonteren, reinigen, beoordelen, evt delen vervangen en smeren met 3 middelen :o .
Plaats reactie