Hoe knap ik een Fongers uit 1963 op?

[pauldavidgill]

Dag,

Gisteren stond er ineens fietswrak tegen het elektriciteitshuisje aan de overkant van de straat. Lekke banden, geen zadel, veel roest. Volgens de buurman, die alles in de gaten houdt, stond de fiets al twee weken aan de straat. Waarschijnlijk bij het opruimen van een schuurtje afgedankt. Zonde. Ik heb 'm in de tuin gezet. Al googelend kwam ik er achter dat het een Fongers uit 1963 is.

Eigenlijk wil ik 'm zoveel mogelijk in de oude staat terugbrengen. Da's nogal een opgave, aangezien mijn knutselwerk aan fietsen tot nu toe niet verder is gegaan dan het repareren van een kapotte versnelling of het vervangen van een achterband. Dus ik hoop via dit forum tips te vinden, bijvoorbeeld over hoe ik een antieke trommelrem aan de praat krijg.

En ook hoe ik aan onderdelen kom. De stangbediening van de trommelrem vóór is er nog, maar die achter is vervangen door een 'gewone' handrem (zie foto's hieronder). Er zitten nog wel wat wieltjes op waar langs-ie liep. Eigenlijk wil ik ook de bediening van de achtertrommelrem herstellen. Iemand tips over waar ik de onderdelen vinden kan? Op internet is niks te vinden.

Groeten,
Paul Gill

foto copy.JPG (191.84 KiB) 10970 keer bekeken

foto.JPG (190.97 KiB) 10970 keer bekeken

[JocoFoto]

Hallo Paul,

Sympatiek project!

Ik weet zeker dat er mensen zijn op dit forum die nog wel wat stangenstukken voor deze Fongers hebben liggen. Wbt de trommelremmen zou ik zeggen - de naven zo ver mogelijk demonteren en goed schoonmaken. Nieuwe kogeltjes, flink wat vet en het loopt allemaal weer. Alleen de remvoering wil nog wel eens te glad blijven.

Succes!

[pauldavidgill]

Dank je voor de tips, Jokofoto.

Ik heb vanavond de trommelrem open geschroefd, dat ging goed, en ik kreeg alles ook weer in elkaar dus da's een opsteker (dat geldt niet voor de fietsbel, die in tweeën brak toen ik 'm probeerde open te draaien...).

Alle onderdelen van de trommelrem lijken te werken, alleen heel stroef vanwege alle roest. Ook de binnenkant van de trommel en de bewegende onderdelen er in (bv. de veren) zijn roestig. Waarmee kan ik die het beste schoonmaken? Wat is overigens de reden om de kogeltjes te vervangen? Of eigenlijk: hoe weet ik of ze aan vervanging toe zijn?

Groeten,
Paul

[ChristRoffel]

Met een staalborstel kom je een heel eind..en dan voorzichtig met olie of WD40 tussen de schanierende punten spuiten..
Daarbij moet je er voor zorgen dat de remschoenen niet onder de olie komen te zitten..
Want dan remt het spulletje niet meer.
De kogels vervangen is na bijna 50 jaar trouwe dienst misschien niet nodig, maar als je het toch uit elkaar hebt liggen kan je dat beter ook meteen doen..!
Dan neem je geen risico..
Meestal kan je aan de conus wel zien of die ingelopen/ingevreten en dus aan vervanging toe is..

[JocoFoto]

Klopt. De remvoering moet zo schoon mogelijk blijven. Ik persoonlijk vind staalwol prettig dan een borstel. Geeft meer een polijstend effect op het oppervlak. Maar dat gaat pas lekker nadat de roest zacht is geworden van de WD40.

Wbt de kogeltjes, het is inderdaad vaak niet nodig. Maar nieuwe kogeltjes zijn goedkoop, dus er is eigenlijk geen reden ze niet te vervangen. Overigens heb ik nog nooit een fiets gehad waar er niet minimaal aan één kant wat water het lager binnengedrongen was waardoor sommige kogeltjes putjes hadden.

[Durabo88]

Beste Paul,

Waar zal ik beginnen, dit is nogal een palet aan werkzaamheden. Woon je overigens in de buurt van Amsterdam, ik heb nogal wat naafdelen en stangen liggen namelijk. Eén van de stangen aan het stuur lijkt mij afgezaagd of geslepen. Je zult hier naar moeten zoeken of een nieuw Fongers stuur uit die periode moeten kopen. Deze stonden nogal eens op Marktplaats, misschien kun je het eens bij Luuk uit Groningen informeren.
Naven geheel uit elkaar leggen en exploded view van de Sturmey Archer herritage site erbij pakken. Kogels en tandwielen in het lagervet, de rest olie. Oude remschoenen hebben asbest voeringen. Door de vezelstructuur krijg je daar geen vet of olie meer uit en moet je veroliede remmen vaak weg gooien. Moderne remschoenen hebben een soort plastic/rubber voering, die je wel kunt schoonmaken. Vervanging is niet altijd mogelijk gezien de minimale afwijkingen in de maten. Uit de periode jaren 50/60 heb ik het meeste wel hier liggen.
De bel zou ik niet weggooien, de dop kun je met de kolomboor weer uitboren en van schroefdraad voorzien. Als dat te moeilijk is, zou ik 'm op Marktplaats zetten. Bellen van Fongers in goede staat leveren tegenwoordig wel meer dan 25 euro op, dus deze zal je ook voor een tientje kunnen slijten.

Oh ja, nu de fiets als geheel. Alles gewoon een keer uit elkaar halen. Vooral onder de spatborden goed schoonmaken. Vervolgens al het chroomwerk met het fijnste staalwol afnemen. De roest die je niet weg krijgt met Owatrol olie behandelen. Verder de gelakte delen na afborstelen en afspoelen met Turtle wax oppoetsen. Met beleid, want de biezen en transfers zijn hier kwetsbaar voor. Ook onder de spatborden waxen. Ik kwam er namelijk achter dat je juist hier de meeste aanslag verwijderd. Het vuil vreet er echt in en creëert zijn eigen verruwde hechtingsoppervlak. Verder alle draaiende delen (balhoofd en trapas) schoonmaken en indien nodig van nieuwe kogels voorzien. Je kunt zien of een kogel zijn einde nadert als hij niet meer glimt. De kogel moet glimmen. Als hij dof of ingepit is, kun je 'm het beste vervangen. Laatst had ik zelfs een kogel in twee stukken liggen.

Vreemd dat de spaken van jouw fiets minder roestig dan de naven zijn. Zijn dit nog de originele wielen met groene bies op de velg?

De witte bagagedrager zou ik weer netjes zwart schilderen en de rest in de originele lak laten. Misschien nog passende pedalen erop?

Groeten, Yorick.

[Fongers1952]

Hoi Yorick,

Helemaal eens met je verhaal met één uitzondering echter. De binnenkant van de spatborden zou ik na een goede schoonmaakbeurt en bijlakken van roestplekken, behandelen met (bruine) tectyl. Deze tectyl kan je in handige spuitbussen kopen (auto onderdelen), het droogt snel, blijft flexibel en beschermt uitstekend tegen roest

Gr, Peter

[Durabo88]

Beste Peter,

Persoonlijk ben ik niet zo'n fan van tectyl, aangezien je het naderhand weer moeilijk eraf krijgt. Het schijnt ook dat de bestaande roest eronder alleen maar erger wordt. Houdt 't niet ook eerder vocht en vuil vast dan lak dat zou doen?

Groeten,

Yorick.

[Fongers1952]

Beste Peter,

Persoonlijk ben ik niet zo'n fan van tectyl, aangezien je het naderhand weer moeilijk eraf krijgt. Het schijnt ook dat de bestaande roest eronder alleen maar erger wordt. Houdt 't niet ook eerder vocht en vuil vast dan lak dat zou doen?

Groeten,

Yorick.

Beste Yorick,

Ik vind het een ideaal product, het dringt door in alle naden en kieren, het stoot vocht af en het laat zich makkelijk verwijderen met terpentine. Ik gebruik het onder de spatborden en eventueel tussen voorspatbord en spatlap, daar wil het namelijk ook nog wel eens gaan roesten.

Gr, Peter

[pauldavidgill]

Dank voor alle reacties en tips! Dat helpt me een stuk verder.

Ik was ook van plan de bel te hergebruiken. Bellen hebben tot m'n verbazing nog precies hetzelfde formaat (en interieur) als 50 jaar geleden. Er zit alleen iets meer kunststof in. Tzt maar eens ontdekken hoe dat gaat, met zo'n kolomboor en schroefdraad...

Inderdaad, ook mij was het verschil in roestigheid tussen spaken en naaf opgevallen. Dat is overigens alleen zo bij het voorwiel:

2012-07-13 21.02.15.jpg-1.jpg (16.8 KiB) 10886 keer bekeken

De spaken achter hebben veel meer roest:

b2012-07-13 21.02.37.jpg (18.38 KiB) 10886 keer bekeken

Maar ik denk wel dat het de originele velgen zijn, bij de juiste lichtval zijn zowel voor als achter biezen te onderscheiden:

2012-07-13 21.02.50.jpg.jpg (15.6 KiB) 10886 keer bekeken

Het plan is nu om eerst met de onderdelen die er nu op zitten er stap voor stap weer een (lekker) rijdende fiets van te maken. De banden heb ik geplakt, nu zijn de remmen aan de beurt. Dan de kogels in de rechterpedaal vervangen (want die draait niet goed mee) en een nieuw zadel erop (ik zag op marktplaats mooie niet te dure Ledders zadels - qua model vergelijkbaar met het zadel zonder leer dat er nu op zit). Hier en daar ontbreken ook wat moertjes en boutjes En ondertussen kijken hoeveel roest ik weg kan krijgen en de boel waxen. En een slot is misschien ook handig...

Dan is de tweede fase om die rijdende fiets weer in zijn oude staat terug te brengen. Dus de handrem achter vervangen door stangbediening, de bel weer maken, en waar nodig bijlakken met owatrol - had ik nog nooit van gehoord maar ik krijg de indruk dat 't een soort wondermiddel is

Kortom, nog genoeg te doen... Maar het zou leuk zijn als hij op z'n 50ste verjaardag, ergens in 2013 dus, weer 'af' is...

Finder.jpg (17.62 KiB) 10886 keer bekeken

Ik woon overigens in Delft, dus Amsterdam is niet om de hoek maar ook niet onbereikbaar...

Groeten,
Paul