Deze liefdeloos achtergelaten racefiets versleet ik in eerste instantie als een afgetrapte jaren zeventig semi-racer:
Aangetrokken door de overgebleven biezen -
keek ik beter en ontwaarde tot mijn verrassing een Burco balhoofdplaatje. Iets dat ik normaal gesproken op zware zwarte retro-fietsen zie.
Het driepoot-crankstel en de holle as (vermoedelijk beide van Stronglight) doen jaren vijftig vermoeden.....
Net als de Simplex-achterpatten.
En inderdaad is het Titan 'Maes Kint' stuur gemerkt 1954
Dit was duidelijk een fiets uit de duurdere klasse; Reynolds 531 buizen, de balhoofdlugs zijn de 'Professional' van Nervex.
Nervex was een grote lug-producent in de vijftiger jaren. Ik ben het merk ook wel eens op een Simplex-bracket tegengekomen, maar het is vooral bekend van de lichtgewicht sportfietsen.
De Nervex-lugs werden geperst uit een buis, in tegenstelling tot oudere lugs die meestal gegoten werden. Het patroon werd daarna uitgestanst. Fietsenmakers konden vele patronen bestellen, elk voorzien van een nummer. Daarbij had de voor- en de achterkant een eigen patroon. Dus je kon patroon nummer 2 richting het balhoofd en patroon nummer 19 richting de horizontale buis bestellen. Dit soort nummers is nog wel eens te vinden op een kaal frame.
De normale serie heette Légère, één specifiek patroon was de professional, hier te zien op deze Burco. Omdat deze lug twee keer zo duur was als de Légère is het een goede indicator voor een dure fiets. Ik heb hem zelfs nog niet op een Joco gezien..... Opvallend voor de professional lug was, behalve het patroon, de verdikte rand bij de balhoofd cup.
Deze rand werd over het algemeen door Britse fietsenmakers weggevijld, omdat hij de lijn van de lug zou verpesten. Ook werd het profiel van de lug flink aangepast, om de eigen identiteit van het merk duidelijk te maken.
Fietswedstrijden waren zeer populair in Groot Brittanië rond de oorlog. In de jaren twintig was dit strikt op amateur-basis. Het was zelfs verboden een merknaam op de fiets te hebben. Zo ontwikkelden de fietsenbouwers aparte framekenmerken om ook zonder merkplaatje herkenbaar te zijn. Een extreem voorbeeld zijn de gegolfde buizen van Hetchins.
Ook met de lugs kon een bouwer zich onderscheiden. Lugs werden bijgevijld om nieuwe patronen te krijgen, lugs werden dunner gemaakt door vijlen voor gewichtsreductie of er werden extra gevijlde stukken metaal aan de lug gesoldeerd ter decoratie en 'versterking'.
Toppunt van artistieke vrijheid waren ongetwijfeld de 'bi-laminated' frames. In principe zijn dit lug-loos gesoldeerde frames, met als voordeel dat iedere hoek mogelijk is en ook afwijkende buisdiameters verwerkt kunnen worden. Om het contactpunt tussen de buizen te versterken werd een strip metaal aangebracht. Deze leek op een lug, maar is vaak nog verder opgewerkt dan lugs met uren vijlwerk. Ieder vorm was immers mogelijk.
Deze mode was halverwege de jaren vijftig voorbij en slechts een handvol merken leven voort in een niche-markt.
De Britse 'lightweights' van rond de oorlog behoren tot de technisch mooiste fietsen die ooit gemaakt zijn. Toppunt van vakmanschap en 100% handwerk. Er is een flinke schare (kapitaalkrachtige) liefhebbers die deze fietsen koestert. Zie vooral http://www.classiclightweights.co.uk voor meesterlijke voorbeelden, alhoewel de grens tussen kunst en kitsch af en toe ver gepasseerd wordt. Zo is het aannemelijk dat een patroon-lug sterker is dan een rechte lug wegens het beter verdelen van de krachten, maar je kan ook overdrijven........
Dit alles lijkt aan Nederland voorbij te zijn gegaan. Deze Burco is met zijn dure, maar volledig standaard onderdelen een topper in Nederland, maar zeker geen internationale voorloper.
Wellicht was het de calvinistische aard dat er hier geen markt was voor excentrieke en dure fietsen?
