Twee ideale wrakken van Fongers CCG65 en HH65

[Maarten Waarlé]

Tja , welk model is nu interessanter.
De een is weg van de DS de ander vind een lelijke eend helemaal geweldig.

Mij gaat het om het totale verhaal.


Raleigh had in die jaren ook diverse modellen maar in feite was het één model fiets met wat cosmetische opwaarderingen. één type trapas, één type voornaaf en ga zo maar door.
Bedrijfsmatig veel slimmer. veel lagere kostprijs ,voorraden die beheersbaarder zijn. ontwikkelingskosten veel lager etc.

Fongers kwam ''van boven'' met haar geweldige mooie ingewikkelde fietsen uit de eerste 10 jaar van de 20e eeuw.

Zij moesten met een veranderende markt downsizen net als vele Engelse bedrijven.
Als je toch ziet wat een modellen reeks bedrijven als Humber en Singer hadden in die begin jaren van de 20e eeuw.
Niet vol te houden. Dat gold ook voor Fongers. Hun model Nederland , Groningen en Holland. steeds weer met andere onderdelen uitgerust. steeds weer een beetje minder luxe. En dat dus naast de BB,CCG en DZ type
Zo verschillend van Raleigh en het opkomende Gazelle.

In begin jaren 20 dus de HH type als goedkope serie.
Maar toch nog met de Fongers filosofie dat de remmen aan het uiteinde dienen te worden terug getrokken middels de veren. Aan het stuur geen veren. Op zich een goede gedachte ; je zet het hele systeem strak daarmee.
Maar het resulteert er in dat je dus weer je eigen remmen ontwerpt, fabriceert en op voorraad houd .
Later in de 20er jaren komen de remvorkjes met de algemeen gebruikelijke beugeltjes en een stuur met veren.

Het duurt al met al tot in de jaren 30 voordat Fongers is afgedaald of opgeklommen (hoe je het wil zien) naar een standaard product. Gazelle is dan al flink opgeklommen vanuit hun meer pragmatisch aanpak (één type velgrem, een type spatbord etc ) en zal de jaren daarna de leiding nemen.

Dus ja de HH is inderdaad ook een interessante fiets omdat het licht werpt op de gang van zaken bij dat bedrijf.
Er leuk om naast een BB te zetten. Zoek de verschillen!

Groeten,
Maarten.

ps de BD van marktplaats gaat `m voor mij niet worden.
Te veel een mix van onderdelen. Toch bedankt voor de tip.

[Hendrik]

Ideale wrakken, dat klinkt mooi.
Zelf heb ik nogal een zwak voor wrakken (of 't nu een huis, een auto of een fiets is...)
Hier kwam pas ook weer een wrak binnenstrompelen van een H60 uit '35.
Eigenlijk voor onderdelen bestemd, maar ja... met een zeer lokale historie zoals het lijkt en toch weer net te compleet om het te demonteren voor de losse delen.

Als ik zo die achtervork zie, moet ik even denken aan de staande achtervork van m'n H65.
Daar had ik destijds wegens de vervormingen in de "vorkbenen" besloten tot amputatie, en het wederom aanlassen van nieuwe benen.
Wel netjes, degelijk en het oogt prima; maar toch typisch zo'n actie waar ik mezelf achteraf de vraag blijf stellen of ik dat niet anders had kunnen oplossen.
Ik kon echter geen methode bedenken om die relatief smalle en gesloten buisconstructie weer in het juiste profiel te brengen zonder toch iets open te moeten zagen en later weer dichtlassen.
Of met de autogeenvlam het staal te lijf gaan met ook alle risico's van dien...
Ik ben heel benieuwd naar dit detail, en hoe je dat gaat oplossen

Groet, Erwin

[Maarten Waarlé]

Hallo Erwin,
Ik herken onmiddellijk je gedachten over zo`n gedeukte achtervork.
En je zwak voor wrakken is ook een hele goeie!
Ik heb dat precies zo. er moet iets te redden en te overwinnen zijn.

Ik heb ook met de gedachte gelopen om de buizen af te zagen en later weer vast te lassen.

Technisch prima oplossing maar mijn gedachte was dat ik de buizen als een geheel wilde behouden.
Wat ik in dit geval gedaan heb is dat ik de eindstukjes heb losgestookt.

Ik had verwacht dat deze los in de buis waren gestoken voor het solderen maar het bleek dat ze ze met een puntlasje hadden vastgezet. Dat liep dus uit op een kleine ramp voor de buis. aan alle kanten scheuren rondom het uiteinde. Bijkomend probleem is ook dat het staal door het verwarmen heel veel sterkte verliest en je dus met het trekken aan de eindstukjes (als een kies die er uit moet) de omgeving ook enigszins verrot maakt.

losgesoldeerde uiteinden

Uiteindelijk is het me wel gelukt en heb ik ook de buizen wat kunnen oplappen.
Door een mooie drijver te maken kan je dan vervolgens zo`n deukerige buis wel weer strak krijgen.

nu nog dicht lassen

Eind goed al goed zal ik maar schrijven. Het ziet er netjes uit nu maar de volgende keer kies ik zou als jij voor het doorzagen en later weer vast zetten met een binnenbuisje voor de stevigheid.

Ik ben naast die achtervork ook al bezig geweest met de rest van de fiets.
De crank aan tandwielkant leek totaal verloren met al dat laswerk maar ik heb toch besloten om ze te redden.

uitgangssituatie

afgeslepen as

Omdat dat het leukst is maar ook omdat een crank met een asgat van net geen 15 mm en lengte van 7 inch best een moeilijk te vinden ding is.


Ik heb na het losslijpen in eerste instantie besloten om de scheur aan de achterkant van het spiegat te lassen maar later kreeg ik het idee dat dat niet sterk genoeg zou worden. Wel voor even maar bij flink fietsen zou het best weer kunnen uitscheuren.
In tweede instantie heb ik de crank kop aan drie kanten kleiner gefreesd en vervolgens een U vormige ''halve koker'' gemaakt die weer perfect aansluit op de crank.

U vorm

door het geheel rondom te lassen denk ik nu wel een stevige constructie te hebben gemaakt. Maar het blijft afwachten natuurlijk.

resultaat

Groeten,
Maarten

[Maarten Waarlé]

Naast het repareren van de staande achtervork heb ik ook het voorframe dat was opgereden weer terug gebogen.

Dit was de uitgangssituatie: de bovenbuis is het duidelijkst krom en staat ook wat omhoog richting voorkant.

opgereden frame en raar stuur

Ik had jaren terug voor m`n Simplex al eens een buig frame gemaakt en ik bleek de meeste onderdelen nog te hebben liggen.
Idee was bij de Simplex om de buizen recht te dwingen en daarmee de juiste hoeken van het frame als vanzelf daarmee terug te krijgen.

systeem om de buis recht te trekken

Bij de Simplex werkte dat heel goed maar bij dit frame van de Fongers CCG wilde dat in mindere mate lukken.
De buizen had ik vrij snel weer recht maar ik bleef met een te steil balhoofd zitten. Ik kon dat zeer goed vergelijken met de BB65 die ik heb staan.
Alle buizen en hoeken kwamen overeen maar de balhoofdbuis en de bovenbuis weken af in de richting van een opgereden frame.
tenslotte heb ik vanuit het stevige buigframe nog in diverse andere richtingen kracht uitgeoefend om de juiste vorm terug te krijgen.

situatie van frame op gelijke wielen

Uiteindelijk kan ik nu de twee frames (BB65 en CCG65) op elkaar leggen zonder afwijkingen te zien.

Ik heb ook de wielen gespaakt en van banden voorzien. Dit om het basisframe op haar wiel te kunnen zetten en zodoende te zien of de bovenbuis ook daadwerkelijk horzontaal zou lopen.

Met dubbel verdikte spaken

Het voornaafje is een verbeterd Fongers naafje (al dan niet buiten de deur gefabriceerd) met de stofkappen vast op de conus . In de naaf zit ook nog een stofkap zodat je een soort labyrint krijgt. Echte een Fongers oplossing waarmee ze al rond 1900 reclame maakte in haar catalogi. Bij die vroegere naven kreeg je de conussen er om die reden ook niet zo maar uit. Je moest eerst de stofkappen (links en rechtse draad) losdraaien. De dubbele afscherming maakt het voor stof en zand lastiger om bij de kogels te komen en in die zin wel een zinvol ontwerp. Het verbeterde model heeft de stofafdichting omgekeerd (buitenste ''deksel '' op de conus, binnenste deksel ,stofring in de naaf) waardoor de as met conus gemakkelijker te demonteren is.

Bij de fiets zat een K naaf maar deze was helaas opgeboord voor een dikkere spaak.

K naaf met nummer

De fiets is een keer terug geweest in de fabriek en daarbij is het jaartal of serienummer van de naaf ook verloren geslepen.
Het geheel was verchroomd en op diverse plekken staat 1418 ingeslagen.
Duidelijk weer het revisie nummer.
Ik heb de naaf vervangen door een exemplaar dat qua serienummer goed overeenkomt met eind jaren 20.

K naaf uit Engeland meegenomen

Begin 30er jaren is het wat ondeuidelijk met nummering maar later dat decennium kregen de naven de codering K4, K5 K6 na gelang het jaar.
Kan natuurlijk zijn dat deze fiets pas in 1931 of 32 in elkaar gezet is geworden.
Dan zou een K naaf met serienummer te vroeg zijn .
Ik moet dat nog eens uitzoeken in de archieven. goeie kennis van me heeft een frame uit de zelfde badge van 100 fietsen. Leuk om meteen eens uit te zoeken waar die heen is gegaan.
Ik ben ook benieuwd of mijn CCG direct vanaf nieuw naar Den haag is gegaan (waar ze ook gevonden is door Hans).

Frame na eerste behandeling

Groeten,
Maarten

[Hendrik]

Mooi!
Wel een voordeel van die "luxe vork" , dat de topeinden losse onderdelen zijn.
Mijn H65 vork had ik alsnog moeten onthoofden...
En de vergelijking met de kies gaat niet mank.
Zonder in details te gaan, ik weet wat die vork moet hebben gevoeld
Gelukkig kan ik weer zonder pijnstillers.

Mooi ook om te zien hoe de ogenschijnlijk "reddeloze" onderdelen toch gered kunnen worden.
Waar een wil is...
Ik was een beetje begonnen met mijn H60, de ooit door standaard 'bolle' exemplaren vervangen spatborden vervang ik weer door de aangevreten originelen van m'n H65.
Daartoe had ik de afgescheurde/afgeroeste en ontbrekende stukken met co2 teruggelast met behulp van een donorspatbord.
En ik ben van zins de originele Kronprinz voorvelg- die eigenlijk reddeloos is doorgeroest- weer "heel" te lassen.
Als een soort statement ben ik van plan nu eens niet te gaan schminken (geen biesjes bijzetten, geen lak over de lassen en over de ruim aanwezige roest slechts een flinke dosis poetsolie).
Het is het op één na simpelste model uit 1935 (alleen een bandrem vóór, en een freewheel achter) en op zich geen bijzondere fiets- en júist daarom ook weer wel.

En, eh... ik heb nog een vraag; op welke balhoofdhoek ben je uitgekomen na de richtwerkzaamheden?
(ik loop nog regelmatig met een zweihaak bij de Fongers'jes langs om m'n twijfel over de richt-actie van de H65 weg te nemen )

Groet, Erwin

[Maarten Waarlé]

Erwin, Ik heb even goed gekeken naar m`n BB65, die heeft het frame wat vrijwiel zeker geen klap heeft gehad.
Daar meet ik 115 graden tussen balhoofdbuis en bovenbuis.

De fotobijlage geeft weer HTTP fout ,dus ik kan het je nu niet laten zien.

Wat betreft de gesoldeerde uiteinden van m`n CCG vork, Ja inderdaad dat hebben niet alle Fongers fietsen. Dat was ik kwijt maar ik zag dat m'n HH dat ook niet meer heeft. Misschien is een sleuf slijpen aan de achterkant nog een optie.
je kan dan met een stevig stuk staal (stuk uit oude handzaag of zo) vanaf de achterkant een deuk er uit werken.

Ik boor ook wel eens gaatjes tegenover een deuk om er van achter bij te kunnen. soms werkt dat en soms krijg je een bult in een deuk! Dat is minder...

Groeten,
Maarten

[Jeroen Zuiderwijk]

Als dat een transportfiets was, was ik er in een grote cirkel omheen gelopen. Niet de middelen en vaak niet de moeite om zoveel schade weer te herstellen. Maar bij zo'n oude fiets is dat natuurlijk zeker de moeite waard. Mooi te zien hoe je er weer wat moois van maakt. Petje af!

[Maarten Waarlé]

Dank je Jeroen,
Ik lees wel eens dat hele vroege transportfietsen zo goed als onvindbaar zijn .Maar mocht je er eens een tegen komen van zeg 1912 dan zou je toch zeker alles uit de kast halen om het weer in orde te krijgen!

Groeten,
maarten

[Jeroen Zuiderwijk]

Oh absoluut! Zeker als er nog redelijk wat originele onderdelen op zitten.

[Maarten Waarlé]

Bij deze nog maar eens een foto van de framehoek.
Ik heb even snel een driehoekje gemaakt die de 115 graden aangeeft.
Handig om een snelle vergelijking met andere frames te maken.

En nog een foto van de staande achtervork na al het gerommel met uitdrijvers en lasbranders.

Ik ben inmiddels bezig gegaan met het vervaardigen van enkele ontbrekende stangen.

Met name de stang die van het stuur vertrekt naar de achterrem blijkt vaak verdwenen te zijn.. Jos is dat eerder al eens opgevallen.
Je dient daar een aantal fietsen voor te hebben gezien om dat te kunnen concluderen. Het zou dus kunnen dat het oog /tonnetje scharnier te makkelijk los schiet. zeker bij sturen als die stang ook moet twisten/draaien omdat de draaipunten tov elkaar verdraaien.

De scharnierpunten zitten bij de 1929 modellen gefixeerd met een clipje. Dat is een oplossing die wel redelijk werkt maar waarvan je je ook wel kan voorstellen dat het een keer los raakt.

De modellen van het eerste jaar (1928) hadden deze clipjes nog niet zo blijkt uit bestudering van de Gron. beeldbank foto`s.

Bij Fongers ging men er blijkbaar van uit dat de ogen door hun strakke passing over het tonnetje niet zomaar los zouden schieten.

Het tonnentje heeft een ''kuil'' zodat in de trekrichting de ogen als het ware achter het zichtbare schijfje blijven haken. De remmen worden bij Fongers aan het uiteinde aangetrokken zodat alles onder spanning blijft staan en dus de ogen prima op de tonnetjes blijven haken.

Maar in de praktijk blijkbaar niet en in 29 kwamen dus de clipjes als oplossing.
Overigens wel weer een fraaie innovatie bij Fongers om met die ogen te komen. Het lijkt ook een vereenvoudiging in het productie proces ten opzichte van de stangen met gaffeltjes. Wat ze overigens weer teniet doen met de complexe remdelen aan de vork . Daar zal ik later eens wat foto`s van plaatsen. Leuk systeem met de veertjes en afstelmogelijkheden.

Op de foto hieronder ligt het nieuwe stangetje vooraan, klaar om vernikkeld te worden.
Ik heb gebruik gemaakt van oude remstangen van andere fietsen waardoor er ook iets van inpitting bewaard blijft en de stang niet als een blinkend nieuw ding op de fiets terecht komt.

De pedalen heb ik samengesteld van merkloze herenpedalen en de eindplaten en lagerdelen van Fongers damespedalen.
Dus de tussenbuis, pedaalruberstangen en as zijn toegevoegd. Het uiterlijk is straks helemaal zo als Fongers ze had met aan crank kant punten op de zijplaten en aan de buiten kant niet. Nu nog witte rubbers vinden...

Groeten,
Maarten