Vereniging De Oude Fiets

Vorige week werd deze vraag hier opgeworpen door Kaspar. Er werd wat gespeculeerd over de aantallen oude (vooroorlogse) tot zeer oude fietsen, hoe het met de naoorlogse fietsen zit bleef in het duister. Dat is typisch een vraag die door deze rubriek onderzocht kan worden, namelijk door middel van bikespotting: hoe is de ouderdomsopbouw van het 18 miljoen fietsen tellende Nederlandse fietsenpark van nu?

Dé plek voor de bikespotter zijn fietsenstallingen bij stations. Hier komen de fietsen van forensen, scholieren/studenten en gelegenheidsfietsers bij elkaar. Het is alleen lastig om een plaats te vinden waar de gestalde fietsen enigszins representatief zijn voor het hele land. In een grote stad vind je veel meer oude fietsen (vaak in verwaarloosde staat) dan op het platteland, onder meer omdat jaarlijks veel afdankertjes uit de provincie met de jongeren daar vandaan meeverhuizen naar een studentenstad. Maar nog meer natuurlijk omdat door de hogere diefstalcijfers veel mensen in een grote stad bewust op een goedkope en dus oude fiets blijven rijden.
De keuze voor mijn steekproef viel op het station in Bilthoven. Een kleine plaats maar nog redelijk dicht bij de randstad. De opzet was simpel: van de eerste 100 fietsen die ik daar in de rekken tegenkwam heb ik gekeken uit welk decennium ze waren. Alleen van de nieuwste categorie, de fietsen die sinds 2000 gebouwd zijn, heb ik geen onderscheid meer gemaakt tussen fietsen van voor of na 2010. Dat leverde de volgende turflijst op:

decennium .......... aantal fietsen
2000 of nieuwer .. 39
1990 - 1999 ...... 39
1980 - 1989 ...... 14
1970 - 1979 ...... 7
1960 - 1969 ...... 1

In theorie zou de nieuwste categorie (fietsen sinds 2000) het hoogst moeten scoren omdat die 13 jaar omvat en de fietsverkoop in Nederland sinds begin jaren '90 vrij stabiel rond de 1.250.000 per jaar schommelt. Dus of de steekproef was te gering of de nieuwste fietsen zijn bij het station ondervertegenwoordigd. Of allebei.

Uit nieuwsgierigheid had ik overigens op een tweede lijst nog genoteerd hoeveel van deze 100 fietsen zwarte oma- of opafietsen van een B-merk waren. Zeg maar de goedkope bouwmarktrommel, en dan nog zonder de modellen in kleur en in een andere wielmaat dan de traditionele 28 x 1 1/2”. Dat waren er 15 stuks, dus 15 %. Het is het meest in het oog springende type fiets in de rekken bij het station, een indruk die ik ook op andere stations, maar ook bij de eigen wijksupermarkt en elders krijg.

Naar de oude fietsen. Interessant is de snelle terugval van fietsen van voor 1990. Het aantal jaren ’80 fietsen is nog niet de helft van de jaren ‘90 fietsen, en nog eens gehalveerd is het aantal jaren ’70 fietsen. Daarna houdt het bijna op. Nog maar een score van 1 % voor de jaren ’60 fietsen en een jaren ’50 fiets zag ik helemaal niet. Ook niet toen ik nog even snel een globale blik op de volgende 100 fietsen in de rekken wierp (1 fiets van de 200 zou nog een resultaat van 0,5 % hebben opgeleverd).

Conclusie 1: Als we het over “oude fietsen” hebben kunnen we wat zeldzaamheid betreft de grens rond 1970 trekken. Dat is trouwens ook zinvol als je het over merken en modellen hebt - in de loop van de jaren ’60 is het aantal zelfstandige Nederlandse merken sterk gedecimeerd, en de modellen werden steeds meer eenheidsworst: de beroemde 3KT-modellen - drieversnellingsnaaf, kabels, trommelrem - in de kleuren groen en bruin, en later blauw en grijs. Sportieve fietsen met derailleur uitgezonderd.

Conclusie 2: Het aantal jaren ’50 fietsen is met dit bescheiden onderzoek niet aan te geven maar zal op het fietsenpark van tegenwoordig met ca. 18 miljoen fietsen onder 1 % liggen, dus ergens onder de 180.000. Ik vermoed ook wel onder de 100.000, maar dat zou nader onderzoek moeten uitwijzen.

'

Wauw, jij pakt het serieus aan!

Bike-spotting, geweldig.

Ieder jaar organiseert de Vogelbescherming een tuinvogel-tel-dag. Ik zie het al voor mij: de jaarlijkse oude-fietsen-teldag van de Oude Fiets. Natuurlijk inclusief een persbericht de volgende dag met de meest opvallende resultaten ("een zeldzame Burgers uit 1899 gespot!"). En maken we dan ook een rode lijst van bedreigde soorten?

Groet, Sandra

Het lijkt me dat het aantal oude fietsen die op het platte land nog gebruikt worden fors hoger ligt dan wat men in de grote stad tegen het lijf komt, ook kan het zijn dat in economisch sterkere gebieden minder oud materiaal te vinden is maar dan juist wel weer heel oude bijzondere exemplaren hier en daar verscholen staan.

Wellicht toch eens een open schuren dag houden zoals mijn vader al zo lang als ik hem ken voorsteld

heb geen idee, maar een opsomming wat hier alleen al op het forum huist is al veel.

ikzelf 14 stuks oldtimer gazelle,s

en nog een 15 verkoop fietsen voor de hobby

Het lijkt me dat het aantal oude fietsen die op het platte land nog gebruikt worden fors hoger ligt dan wat men in de grote stad tegen het lijf komt,

Ik kan uit de ervaring van jarenlang rondkijken (stations, supermarkten, winkelstraten etc.) in alle hoeken van het land zeggen dat dat niet zo is. De meeste oude fietsen (ook qua percentage) vind je in Amsterdam, al zijn ze niet allemaal direct als oud te herkennen want overgeschilderd, meerdere keren geheel opgelapt etc. In de rustige dorpen en steden buiten de randstad is in het straatbeeld niet veel te spotten, in Limburg is het helemaal "erg". Een ander verhaal is wat mensen thuis in de schuur hebben staan, soms decennialang zonder het te gebruiken. De mooiste oude fietsen zul je vermoedelijk in de dunst bevolkte streken tegenkomen. Dat zijn dan juist niet de economisch sterke gebieden maar de gebieden waar mensen veel plek in/rond huis hebben en niet om de haverklap verhuizen. Maar in absolute aantallen weegt dat niet zo zwaar.

Ieder jaar organiseert de Vogelbescherming een tuinvogel-tel-dag. Ik zie het al voor mij: de jaarlijkse oude-fietsen-teldag van de Oude Fiets. Natuurlijk inclusief een persbericht de volgende dag met de meest opvallende resultaten ("een zeldzame Burgers uit 1899 gespot!"). En maken we dan ook een rode lijst van bedreigde soorten?

Geweldig idee, Sandra! Met een krukje bij de ingang van de plaatselijke winkelstraat. Leuker dan met een krukje langs het kanaal, vergezeld van een reiger. En prima promo voor de club

Fietser,

Het tellen van oude fietsen op straat dan wel in stallingen geeft m.i. geen goed beeld van de voorraad historische fietsen in ons land. Misschien nog wel van gebruiksfietsen uit de jaren '50 en '60, maar alles wat ouder is is naar mijn waarneming niet meer op straat te vinden. Zo valt het mij op dat in de stad Groningen bij aanvang van het nieuwe studiejaar eigenlijk geen vooroorlogse fietsen meer opduiken; ik zag er afgelopen najaar zegge en schrijven 1, terwijl dat een paar jaar terug echt nog meer was. Mijns inziens heeft dat te maken met het feit dat oude fietsen toenemend in bezit van verzamelaars zijn dan wel anderszins een binnenleven leiden. Wat dat laatste betreft: er staat nog steeds veel bij oude mensen in de kelders of op zolders, wat pas 'vrijkomt' als er opgeruimd moet worden. Zo scoorde ik vorige week nog bij particulieren een nauwelijks gebruikte Fongers Elegant 65 cm uit 1960 (van opa) die al dertig jaar stilstond.
Iedere verzamelaar weet wel een aantal van dat soort oude karretjes te staan. We zouden een inventarisatie kunnen maken van wat iedereen zelf heeft en elders weet te staan. Volgens mij is dat de enige manier om echt een goede schatting te maken. Een historisch overzicht met nummeringen en beschrijvingen (zoals van het Engelse merk Hetchins) is de volgende stap, maar een heus monnikenwerk.

groet, Jos

Beste fietsenspotters,

Ik heb bij ons op het platte land ook maar eens een telling georganiseerd.
Het plaatselijke tuincentrum was plaats van handeling. Wat blijkt ; het gemiddelde aantal oudjes is bij ons in Waalre
zo gek nog niet. Ik tel een Gazelle van 1936,een Simplex uit vermoedelijk begin jaren 20 en een Gazelle uit wat zal het zijn? de jaren 90 van de vorige eeuw. Niet slecht!

En wat betreft de rust en het vertrouwen wat nog in zo`n landelijke omgeving heerst. De Simplex herenfiets staat niet eens op slot!

Wat betreft de telling van Fietser, ik vroeg me ook af hoe het dan zit met de fietsen in de schuurtjes. Reserve fietsen met platte banden en beroofd van het zadel ''omdat dat zo lekker zit''. Iedereen kent ze wel. Onbemind achter in de schuur.
Die moeten we echt mee tellen in het bestand maar hoe doe je dat??

Groeten,
Maarten

Gewoon colporteren Maarten. Canvassen. Boerderij na boerderij aanbellen en niet weggaan voordat het industriële erfgoed tevoorschijn komt.

Het tellen van oude fietsen op straat dan wel in stallingen geeft m.i. geen goed beeld van de voorraad historische fietsen in ons land. Misschien nog wel van gebruiksfietsen uit de jaren '50 en '60, maar alles wat ouder is is naar mijn waarneming niet meer op straat te vinden.

Als je mijn posting goed gelezen hebt zie je dat het daarbij ook juist om de naoorlogse fietsen ging.

Mijns inziens heeft dat te maken met het feit dat oude fietsen toenemend in bezit van verzamelaars zijn dan wel anderszins een binnenleven leiden. ... We zouden een inventarisatie kunnen maken van wat iedereen zelf heeft en elders weet te staan. Volgens mij is dat de enige manier om echt een goede schatting te maken.

Er is in de jaren ’90 al eens binnen de vereniging geprobeerd om een inventarisatie van de fietsen bij de leden te maken. Dat ging toen telefonisch en heeft voor zover ik weet niets opgeleverd. Misschien dat Lidnr 13 op dit forum daar nog meer over weet? Ik heb mijn twijfels of dat een redelijk scoringspercentage zou opleveren (proberen kan natuurlijk altijd). Maar vooral denk ik dat het voor fietsen vanaf laten we zeggen midden jaren ’30 t/m ’60 zo is dat er nog veel meer "in het wild" rondrijden cq. staan dan dat ze in bezit van de leden zijn. Als ik alleen al de stroom oude fietsen bekijk die op marktplaats langskomt... En het bestand van verzamelaars geeft dan een sterk vertekend beeld. Er zit teveel emotie bij. Je krijgt dan de grote 4 merken als hoofdmoot terwijl verzamelaars de meeste oude fietsen van andere merken links laten liggen of er vaak niet eens het merk van herkennen. Denk maar aan de vele grossiersfietsen uit de jaren '30. Nee, die zijn nog niet allemaal gesneuveld, ik kom ze vaak als moeilijk of niet identificeerbaar barrel tegen.

Ik heb bij ons op het platte land ook maar eens een telling georganiseerd. Het plaatselijke tuincentrum was plaats van handeling.

Tof dat je dat gedaan hebt Maar daar waar mijn onderzoek al niet echt wetenschappelijk verantwoord was is een steekproef van 3 natuurlijk helemaal te gek.

Wat betreft de telling van Fietser, ik vroeg me ook af hoe het dan zit met de fietsen in de schuurtjes. Reserve fietsen met platte banden en beroofd van het zadel ''omdat dat zo lekker zit''. Iedereen kent ze wel. Onbemind achter in de schuur.
Die moeten we echt mee tellen in het bestand maar hoe doe je dat??

Als je het over de overgebleven oude fietsen in Nederland hebt zijn de fietsen in schuurtjes qua aantallen naar mijn idee alleen relevant bij laten we zeggen vooroorlogse fietsen. Van de jongere fietsen overweegt toch het aantal nog rondrijdende exemplaren, al is ook dat nog onder de 1 %. Maar ik geef toe, dit is alleen een gevoelsmatige inschatting van mij want meetbaar is het niet.

'

Hoi Fietser,

Ook voor fietsen uit de jaren '50 en '60 geldt dat echt interessante exemplaren niet meer 'in het wild' te vinden zijn. In mijn collectie zitten inmiddels tien exemplaren uit deze twee decennia. Het zou wel eens kunnen zijn dat inmiddels meer fietsen uit deze periode in verzamelaarshanden zijn beland dan vooroorlogs spul. Ik zou de stelling wel aandurven dat technisch/historisch interessante fietsen (min of meer compleet, in fatsoenlijke staat) van voor 1970 goeddeels uit het straatbeeld zijn verdwenen.
Trend van de laatste tijd is daarnaast dat steeds meer oud vaderlands materieel de landsgrenzen overgaat: 1. Indonesie, 2. Belgie, 3. Duitsland.
Landelijke fiets-teldagen op straat zullen dus weinig opleveren.

groet, Jos