Mijn 2e deel-restauratie: Burgers damesrijwiel uit 1924

[Maarten Waarlé]

Even inhaken op het spatbordprobleem.
Ik heb idd wel eens een spatbord aan elkaar gesoldeerd (overlappend dmv een plaatje).
Punt daarbij is echter dat de omgeving van het te solderen deel erg goed ontroest moet worden anders hecht de soldeer niet.

Ik zou er nu ook eerder een stuk in lassen dan solderen.
Co2 last relatief koud waardoor je bij dunne plaat toch nog iets over houd. Ook werkt het goed om een massieve achtergrond te gebruiken om de warmte zo veel mogelijk af te laten vloeien.

Wat ook kan is een voorgevormd messing plaatje mee schroeven onder de spatbordbevestiging. goed schoongemaakt en met kit bevestigd blijft dat ook echt wel zitten en je ziet het niet of je moet tussen band en spatbord kijken.

groeten,
Maarten W

[JasperA]

Voor de volledigheid bij deze de informatie die reeds beschikbaar is uit eerdere berichten op dit forum en nog wat ondersteunende foto´s voor mensen die willen helpen vast te stellen wat nu de historie is achter deze fiets (voor zover nog niet bekend natuurlijk...).

Bron: Maarten Waarlé
De fiets heeft de bekende Burgersspatborden met geklonken spatbordbeugels, een dikke voornaaf, vork met gesloten ogen en vernikkeld kroonkapje en het frame heeft de drie wapenafbeeldingen. Een teken dat dit rijwiel ergens na half 30er jaren opnieuw is gelakt en gebiesd.

Apart en waarschijnlijk bij een opknapbeurt in de fiets terecht gekomen is de achternaaf met terugtraprem.
Het ziet er uit als een torpedo van F&S maar de benaming is Granat en in het merktekentje staat ook een kogel/granaat achtig ding afgebeeld. het komt een beetje USSR-achtig op me over.

Granat logo

IMG_0724.JPG (41.74 KiB) 5320 keer bekeken

Granat tekst

IMG_0723.JPG (32.3 KiB) 5320 keer bekeken

Granat tekst

IMG_0726.JPG (31.22 KiB) 5320 keer bekeken

De fiets heeft nog aardig nikkel onder de verf. De kranks zijn van williams en dat geeft een dateringsondersteuning voor het framenummer. De J staat bij Williams voor 1924 en dat komt uitstekend overeen met het framenummer (62029 55).

Williams crank 'J' 1924

IMG_0731.JPG (54.29 KiB) 5320 keer bekeken

Framenummer 62029 55

foto 1.JPG (62 KiB) 5320 keer bekeken

Niet een topmodel qua uitvoering maar wel een net voorbeeld van goede nederlandse kwaliteit. Het frame is uit de A serie die volgens de dateringsgrafiek uit het rijwiel liep van plm 1916 tot plm 1929.[/i]

@Maarten, ten aanzien van het achterspatbord denk ik dat ik deze tzt. door een (restauratie) specialist zal laten repareren (acquisitie nav. deze vacature wordt op prijs gesteld, oftwel als er bewezen experts zijn die deze klus, uiteraard tegen betaling, op zich durven te nemen dan houd ik me aanbevolen). Zelf gaat me dat in ieder geval met alle goede wil van de wereld niet naar tevredenheid lukken.

@Y., ik zal het frame in eerste instantie niet lakken en na een commandant nr 4 behandeling in de blanke Owatrol zetten. De spatborden zal ik moeten lakken mede omdat het voorspatbord reeds deels gestript was en het redden van het achterspatbord boven het redden van de nog aanwezige lak komt. De verf komt er overigens bij het achterspatbord spijtig genoeg ook met even warmstoken niet zonder de lak af. Ik ga deze aanpak (dank in ieder geval voor de tip!) nog wel op de nog resterende stukjes witte verf toepassen.

Mijn conclusies uit de verkregen informatie zijn in ieder geval:
*De op de crank gevonden datering van de fiets (1924) is zeer aannemelijk en waarschijnlijk correct
*Het is daadwerkelijk een Burgers
*De fiets heeft in ieder geval na 1934 een nieuwe laklaag, transfers en biezen gekregen
*De fiets had in eerste instantie enkel een voorrem en de achterrem is hier later (waarschijnlijk om veiligheidsredenen) aan toegoevoegd

Het zou interessant zijn om eens uit te zoeken of Burgers zelf haar fietsen, die in eerste instantie alleen een voorrem hadden, voorzag van een terugtraprem en hiervoor Granat als gekozen merk gebruikte of dat het inderdaad gedaan is in een opknapbeurt buiten Burgers om.

[Durabo88]

Prima. De Super Granat is volgens mij een Hongaarse Torpedo-imitatie.

Hoe denk je eigenlijk de kettingkast te redden? Of wordt dat gewoon een 'nieuwe'?

Conclusie op het lakwerk: Jouw fiets is dus een keer terug naar de fabriek geweest voor nieuw lakwerk. Was er nou sprake van nikkel of chroomwerk?

[JasperA]

Er zal een nieuw oud lakdoek op moeten komen.

De verf had alle flexibiliteit uit het lakdoek gehaald en al bij mijn eerste poging deze voorzichtig te verwijderen kwam er een scheur in, ook verdere pogingen mochten niet baten. Een frustrerend momentje...

Granat blijkt inderdaad Hongaars te zijn (achternaaf in het Hongaars is 'agy'). Een datering heb ik alleen nog niet kunnen vinden.

Ten aanzien van de vraag of het nikkel is of chroom zou ik, wanneer je het aan mijn (nou niet bepaald op dit vlak) geoefende ogen vraagt, zeggen dat het nikkel is omdat de kleur een wat goudkleurige gloed heeft en de laag vrij dun. Bij chroom zou ik meer glans en een meer blauwe gloed verwachten. Ook de eerdere forum berichten van MaartenB en Maarten Waalré geven aan dat het nikkel betreft. Zelf zou ik je dit (in ieder geval op dit moment) niet met 100% zekerheid durven te vertellen. Biedt de vereniging De Oude fiets niet toevallig een materiaal herkenningscursus aan? Ik houd me dan aanbevolen!

Mogelijk dat bijgevoegde foto's jouw meer vertellen? Je ziet tenslotte wat je achter je ogen hebt...

[Durabo88]

Voor zover ik kan zien is alleen de zadelpen verchroomd. Het verschil is inderdaad de gele gloed bij nikkel. Chroom heeft dezelfde kleur als een spiegel.

Leuk dat je zo'n ouderwets stuurslotje op je fiets hebt!

Hoe kwam je ook alweer aan dit rijwiel?

[JasperA]

Wanneer je in het forum zoekt op 'Burgers 1924' zul je de fiets bij de vorige eigenaren wel tegenkomen...

[JasperA]

Ik heb nog eens goed naar de transfers gekeken maar er staat geen Hendrik maar Frederik...

Zou de fiets dus echt opnieuw in de lak zijn gezet na 1934? Ik begin er mijn twijfels over te krijgen...

Wat denken jullie ervan?

Transfer met Frederik

foto 2.JPG (39.67 KiB) 5271 keer bekeken

In de Burgers special van vereniging de Oude Fiets staat in de tekst Hendrik maar staat op de foto ook Frederik...

foto 1.JPG (112.63 KiB) 5271 keer bekeken

Bovengenoemde tekst suggereert dat 'wijlen prins Frederik' al in 1883 gebruikt werd in de tekst 'hofleverancier van'. Ik heb daarom mijn twijfels over de theorie dat de fiets na 1934 nog eens opnieuw in de lak is gezet. De transfer lijkt hier niet per se een bewijs voor te zijn in ieder geval.

foto.PNG (40.36 KiB) 5271 keer bekeken

[JasperA]

Nog een aanvullend bewijs dat de transfers in ieder geval van vóór 1934 zijn is de volgende tekst:

Wij hebben een oude handnaaimachine, merk Burgers ENR, model de luxe, nr. 3527514. De fabriek vermeldt: hofleverancier van wijlen prins Frederik en HM de koningin-moeder en voorts is het apparaat ,,geprevaleerd door ZM den koning van België". Van wanneer is deze machine en wat is zij waard? Antwoord — In 1869 begon Henri Burgers te Deventer een ,,fabriek voor velocipedes", die later naar de Arnhemse verkoper ,,fiets" genoemd zouden worden. Weldra heette de fabriek Burgers ENR (Eerste Nederlandse Rijwielfabriek). Naaimachines zijn, voorzover wij weten, nooit in Deventer gemaakt. Na de oorlog verhuisde het bedrijf naar Amersfoort, waar het weldra door Pon werd overgenomen en onder zijn naam voortleeft. Burgers echter importeerde naaimachines uit Duitsland. Hij mocht ze voorzien van eigen naam, merk en tierelantijnen. Dit gebeurde van 1910 tot 1938. Nu is koningin-moeder Emma in 1934 overleden en uw machine dagtekent dus van vóór die tijd (anders zou ze met ,,wijlen" zijn aangeduid, evenals'' prins Frederik).(Bron)

[maartenB]

Goed gevonden!
Ik ben even gaan wikipediaën (ofzo) en vind dat prins Frederik leefde 1797-1881.
Burgers begon in 1869 met zijn eerste rijwiel. Frederik was dus al minstens 70 toen hij op dat enge, hypermoderne ding stapte?
Lijkt me sterk: wellicht schonk Burgers het aan de prins, enkel om zichzelf als leverancier van de prins te kunnen afficheren?
En Jasper, je hebt gelijk, over de datering van die drie merkjes zegt het niets.
Net zo min als het stukje in in het reformatorisch dagblad. Ze scheren ook wel erg over de na-oorlogse historie heen en hun verklaring voor het woord 'fiets' is zeer discutabel. Theo schrijft in de Burgers special van de Oude Fiets dat er na de oorlog staat 'hofleverancier van HM Koningin Regentes Emma - ze is in '34 overleden en nog steeds geen wijlen erbij! Dus: het stukje wat je aanhaalt raakt kant nog wal.
Mijn naaimachine heeft overigens exact de plakkers die ook op jouw fiets zitten. Maar hoe oude die is??

Heb je de oude catalogi al nagezocht? Staat daar geen enkele verwijzing in? In het boekje van de Oude Fiets staat op pag 11 dat die logo's in 1922 in elk geval in de reclame al gebruikt werden...

Nog een opmerking over je framenummer: daar moet je altijd een A voor zetten. Als je goed kijkt is die ook ingeslagen, iets boven het feitelijke nummer.

groetjes,
Maarten

[JasperA]

Tja wat is de waarheid...

Mijn theorie is momenteel als volgt:
De transfers op de fiets kunnen prima origineel zijn. Het feit dat Burgers al in 1922 adverteert met deze bekroningen maakt het plausibel dat ze deze toen ook al op de fiets plaatsten (aanname).

In de tekst van Theo ontbreekt inderdaad de toevoeging 'wijlen' maar op de transfers van de fietsen ga ik er vanuit dat Burgers hier zorgvuldig mee om is gegaan en dit dus na het moment van overlijden heeft aangepast (ook na de oorlog)(aanname).

Zie ook deze Burgers damesfiets van het museum Rotterdam, deze is gedateerd van voor 1940 maar heeft (zoals de tekst tenminste beschrijft) al wel de toevoeging 'wijlen'.: http://collectie.museumrotterdam.nl/objecten/68159

Bijgevoegd nog een vinding uit de documentatiebank van een model uit 1921 die erg veel gelijkenissen vertoond met de fiets (dit wordt ook mijn voorbeeld fiets). Met name het enkele 'mannetje' en het hebben van alleen een voorrem zijn kenmerkend. De wapens staan in deze folder overigens ook al boven in de 'header'.