Columbia Standard

[Eysfan]

Sinds kort ben ik in het gelukkige bezit van een hoge bi. Het is een Columbia Standard, bouwjaar 1880 of 1881. Daarmee is die nog een paar jaar ouder is dan het huis waar ik woon. Deze fiets is het eerste model wat door Colonel Pope zelf gefabriceerd werd, en naar zeggen ook de eerste in de USA gebouwde fiets.

Van de historie van dit exemplaar is alleen bekend dat hij een jaar of twintig geleden bij een handelaar in antieke motoren in Limburg stond. Bij een carnavalsoptocht ging het mis en de fiets is met een krom voorwiel terug in de showroom gezet en vond later een Duitse eigenaar. Die heeft de Columbia gelaten zoals die was en kort geleden weer naar Nederland verkocht, met krom wiel dus.

Om de fiets te kunnen verplaatsen heb ik het wiel uitgespaakt en zo goed als ging gericht. Daarbij viel op dat de spaakeinden geen kop hadden maar haaks omgebogen waren en vastgesoldeerd aan een draad die rondom in de velg ligt. Dit lijkt me niet helemaal de originele constructie. Wat ook opviel, de spaken waren verkoperd zoals lasdraad. Ik vraag me af of de treksterkte daarvan wel groot genoeg is.

Misschien is de valpartij tijdens in Limburg wel veroorzaakt door een niet sterk genoeg voorwiel. Hoewel, tijdens carnaval liggen er ook andere oorzaken voor de hand

Sjoerd

Columbia Standard bij voordeur 1.jpg (258.21 KiB) 7852 keer bekeken

Columbia Standard bij voordeur 2.jpg (241.31 KiB) 7852 keer bekeken

spaakeinden.jpg (249.78 KiB) 7852 keer bekeken

[Maarten Waarlé]

Leuk dat je de fiets overgenomen hebt Sjoerd.

Nu ik de fiets zo zie lijkt het me ook een mooi project.
De open head is fraai en
zo te zien zijn de handvatten nog origineel en zit ook de remhendel er nog op.

Dat wordt spaken kloppen!
Aan de naafkant zitten waarschijnlijk van die holle stukken schroefdraad met contramoer zou het niet?

Groeten,
Maarten

[Eysfan]

Ha Maarten,

Een van de handvatten is nog een oorspronkelijke, zou van Siamees buffelhoorn zijn las ik ergens. De andere is nagemaakt van hout, maar zo goed dat het absoluut niet opvalt. De remlepel is er ook bij, waarschijnlijk een nagemaakte, maar ook goed gedaan. Wat echt stoort is de slecht nagemaakte en verkeerd bevestigde bladveer voor het zadel. En het zadel zelf.

De spaken zitten aan de naafzijde inderdaad in stelnippels met contramoer. Alle 52 gingen gelukkig probleeemlos los. Aan die zijde was er wel netjes een kop aan de spaken geklonken. Is er trouwens ergens aan geschikt materiaal te komen om nieuwe spaken te maken?

Groeten,
Sjoerd

Columbia voornaaf.jpg (130.1 KiB) 7809 keer bekeken

Columbia naamplaatje.jpg (55.53 KiB) 7809 keer bekeken

[maartenB]

Mooi dat je er zo snel mee aan de gang bent gegaan!
Als je die fiets niet gaat berijden maar als expositiestuk neerzet, zou je de spaken ook gewoon zo kunnen laten.
Het zijn namelijk mooie dunne spaken.
Bij de zoektocht naar spaken voor mijn hoge-bi-voor-Lian heb ik ontdekt dat lange spaken 14 wel te krijgen zijn (2 mm) Gerrit heeft een adres in Engeland en volgens mij heeft de firma Velo-classic ze ook.

Succes en mooie foto al, zo voor de deur van je huis.

[Maarten Waarlé]

Hallo Sjoerd,

Spaakmateriaal vinden is mij nog niet gelukt op een eenduidige manier tenminste.
In de meeste gevallen kwam het basis materiaal van de oudijzer inzamelaar. Ik heb ook nu nog een bos 3mm materiaal van 2 meter lang liggen wat ik wel gebruik voor m`n safety`s.
Voor m`n Hillman Herbert & Cooper had ik spaken besteld bij een noordnederlands bedrijf die gespecialiseerd is in auto en motorfiets wielen. Ik herinner me zo de naam niet meer maar dat is eventueel wel uit te zoeken.
De Duitse familie Szekeres (site Historische fahrrader)verkoopt ook spaken 2,5 en 3 mm.
Maarten B heeft daar wel ervaring mee.
En dan is er idd de Engelsman met de dunne verzinkte spaken.
John Malseed al schrijf ik z`n naam misschien niet goed.
Staat steevast op Beaulieu.

Wat je natuurlijk ook zou kunnen doen is een materiaal bestellen en dat zelf testen op rek/breuk.
Ik heb dat ook wel eens gedaan om een spaak met zilversoldeer gesoldeerde kop te testen . Een frame om de spaak op spanning te zetten en daaronder een handvat om er eens flink aan te gaan hangen. Spaak aan het plafond geschroefd. De zaak bleef meer dan heel gezien mijn gewicht aan slechts een spaak hing en niet zo als in een wiel aan meerdere tegelijk.

Dat zelf testen is ook nog eens leuk vond ik.

Groeten,
Maarten

[Eysfan]

Dat zelf testen is ook nog eens leuk vond ik.

Ja zolang je niet neerstort

Dat lasdraad was misschien niet zo'n slechte keus qua trekstrekte. Alleen dat ombuigen en vastsolderen in de velg bleek niet afdoende. De dikte was 2,5 mm en dat paste mooi in de stelnippels.

Groeten,
Sjoerd

[wimjansen]

De treksterkte van een hedendaagse fietsspaak is vele honderden kilo's. Een spaak nr. 14 van 2 mm dik moet een belasting kunnen weerstaan van rond de 300 kg, even afgezien van vermoeidheid en vervorming. Ik denk dat de belasting van jouw Hoge Bi-spaken wel wat gunstiger zal zijn maar of jij, Maarten, er echt met 300 kg aan bent gaan hangen? Enfin, theorie is één en de praktijk blijkt altijd weer anders .

[Maarten Waarlé]

Ha Wim en Sjoerd,

Dat zou best kunnen ja, die 300 kg is wel veel trouwens.
Maar wat ik deed met die hoge bi spaak was inderdaad een nabootsing van de praktijk.
Op spanning brengen om een gespannen spaak te imiteren en er aan dan nog aan hangen om een belasting van de berijder te imiteren.
Dan zou je er nog wat gewicht van de fiets bij mogen stoppen en de pieken van het rijden door kuilen en oneffenheden maar dat imiteerde ik door flink met m`n gewicht in dat handvat te springen. Voor de duidelijkheid; een hoge bi is niet een ding waarmee je met 30km/u door een gat zou kunnen knallen.
Dat wiel roteert langzaam-aan.

Kortom een behoorlijke nabootsing waarbij alles op een spaak neer kwam terwijl in de praktijk de krachten over een reeks spaken loopt. Nooit eentje die alles voor z`n kiezen krijgt.

Wat inderdaad wel slim is is een matras of een elastiek aan je broek zodat je net boven de grond terug omhoog schiet.

Groeten,
Maarten

[Eysfan]

Bedankt alvast voor de tips. Voor lasdraad vond ik al wat treksterktewaarden. Die zullen bedoeld zijn voor de sterkte van het materiaal na het lassen. Als het ook voor nog niet verwerkt lasdraad zou opgaan kom ik aan 150 kg voor draad met een doorsnede van 2,5 mm. Dat lijkt me een bruikbare waarde voor spaken. Maar om te bepalen of dit klopt is een 'Waarlé-test' nodig

Een ander materiaal waarvan ik de waarden vond is verenstaaldraad. Voor een harde kwaliteit wordt een treksterkte van circa 200 kg opgegeven bij draaddikte 2,5 mm. Daarvan zal ik wat bestellen om te kunnen proberen of het opklinken van koppen nog lukt.

En als ik volgende maand op Beaulieu kom ga ik op zoek naar die John Malseed. Ik hou jullie op de hoogte.

Groeten,
Sjoerd

[wimjansen]

Wellicht even een correctie op de "eis" van zo'n 300 kg per spaak. Dat getal benadert de uiterste belasting en die treedt in het algemeen op tijdens remmen, m.n. bij een naafrem (terugtraprem, trommel-, schijf-). Dat is dan ook vaak het moment van een spaakbreuk. Die belasting is bij het grote wiel van de hoge bi zeker minder.
Verenstaal lijkt me overigens wel een wijze keuze, al is het een materiaal dat zich lastig laat bewerken. De ervaring leert dat RVS-verenstaal minder geschikt zou kunnen zijn omdat het toch iets gemakkelijker vervormt, vooral in de lengte.
Succes,
Wim