Burgers Kangaroo

[TheodK]

Hans van de Stouwe en ik zijn weer bezig met de fietsen van het historisch museum Deventer (heet tegenwoordig het Deventer verhaal). De twee laatste fietsen die nog geconserveerd moesten worden heeft Hans mee naar huis genomen. Eerst de Velocipede "van meneer Arnold" waar ook een verhaal over in het clubblad heeft gestaan. Meer detailfoto's hiervan staan op mijn website www.burgers-enr.net bij fotogalerij. Op dit moment is Hans bezig met de Burgers Kangaroo. Deze is nu uit elkaar gehaald en ik heb detail foto's gemaakt. Die staan ook op mijn website. In plaats van ze hier te plaatsen verwijs ik daar naar. Op grond van de detailfoto's is te zien dat deze fiets vermoedelijk door Burgers uit diverse onderdelen is samengesteld. in de gebogen backbone zitten twee lassen waaruit blijkt dat deze is samengesteld. Het is nu niet duidelijk waar het frame nummer nu bij hoort. Het heeft waarschijnlijk op het onderdeel gezeten dat Burgers gebruikte. Burgers gebruikte in die tijd zelf geen framenummers.
Als iemand op grond van de detail foto's meer over deze fiets kan zeggen horen we het graag.
Als de fiets weer in elkaar zit zal ik nog meer foto's van het totaal maken.
groet Theo

[Maarten Waarlé]

Theo en Hans,
het blijft interessant die vroege Nederlandse fietshistorie!
Mooi ook dat er zo veel detailfoto`s te zien zijn op de Burgers site. Dat zie je niet vaak zo gedetailleerd.

Over de Burgers kangaroo nog; er lijkt een fiets uit een vergelijkbare productie over te zijn gebleven.
Of het 100% de zelfde fiets is kan ik niet beoordelen maar een groot aantal onderdelen zijn op een zelfde wijze gemaakt en dat geeft stof tot nader onderzoek denk ik.

Foto bron Sterba

mthub30af450b04d7eb7884bcaf87eb280ae.jpg (54.22 KiB) 8872 keer bekeken

mthue59416339396350206a906fdb9f1d725.jpg (66.75 KiB) 8872 keer bekeken

Op deze foto`s is het opstapje niet te zien maar is wel van het model met hoogte instelling (zie foto`s op site Sterba)

Sterba heeft een special over kangaroo modellen. Daarin is geen vergelijkbare te vinden tussen de plm 15 modellen behalve dus deze fiets om aan te geven hoe weinig deze versie voor komt.

Deze fiets staat blijkbaar in Egeshove, een Kasteel-museum in Denemarken.
Ik ben er lang geleden geweest en kan het aanraden niet alleen om het museum (koetsen vliegtuigen fietsen wagens, een antieke vrachtwagenformaat camper etc etc) maar ook om de prachtige tuinen. Een ik meen 600 jaar oude eik is er te zien (omarmen lukt niet-te dik)

Groeten,
Maarten

[Maarten Waarlé]

Nog een aanvullende mail over de Burgers Kangaroo,

Het kan eigenlijk niets anders zijn dan een fiets van het merk
Thomas Smith and sons of Saltley.

Kenmerken van de kangaroo die overeenkomen met dit merk zijn
de cranks, de kranksbevestigingsbouten, de diagonale wijze waarop het framenummer staat geschreven en het schroefje boven op de neck. Bij de fiets die bij Sterba te koop stond is daar geen schroefje te zien maar wel een gaatje. Ik vermoed om het onderste draaipunt te smeren.
Dat zijn drie wezenlijk overeenkomsten waardoor je wel kan stellen dat deze Burgers kangaroo ingekocht is bij Thomas Smith.

Groeten,
Maarten

[TheodK]

Bedankt maarten
Daarmee wordt de oorsprong van deze fiets duidelijker. Een Thomas Smith and sons of Saltley dus. Er zijn wel enkele verschillen met de foto's van sterba. bij de Burgers zit er een afdekkapje op het tandwiel en op de Burgers zijn duidelijk twee ingeslagen puntjes te zien op het tandwiel en de plek waar het tandwiel gemonteerd wordt. Hans heeft dit ook gevonden op de Houten doordraaiers van Burgers. De meeste merken gebruiken streepjes of cijfers als merktekens. Weet jij of meer fabrieken dergelijke puntjes hebben gebruikt?
het schroefje op de backbone heeft volgens Hans geen smeerkanaaltje maar is vermoedelijk om een afdekkapje te monteren.
Hoe zou je het las/soldeer werk op de backbone verklaren? Burgers werk of van een latere restauratie?
We blijven ook nog twijfelen of het schildje met de naam Burgers nu origineel is of dat de ANWB dat er op heeft laten zetten bij de restauratie. We kennen tot nu toe geen enkele andere Burgers fiets met zo'n schildje. Ook zijn er geen losse bekend bij balhoofdplaatjes verzamelaars. Burgers heeft echter in een advertentie uit 1878 gemeld dat ze voortaan alle fietsen gingen voorzien van een naamplaat met de naam H. Burgers te Deventer. Op de safety die in het historisch museum deventer staat hebben we echter niets kunnen vinden, ook geen gaatjes waar een plaatje zou kunnen hebben gezeten.

groet Theo

[Maarten Waarlé]

Theo,
Klopt , het was me ook opgevallen dat er op de Burgers beschermplaten zitten op de onderste tandwielen en inderdaad zullen er nog andere afwijkingen zijn.

Wat wel een goede aanwijzing vormt is het jaaroverzicht van H.H.Griffin van Velorama zo tof gecopieerd door Maarten B.
Daar staat als 52e beschreven fiets de The Badger special dwarf roadster gemaakt door Thomas Smith. (iets luxer model met hoek verstelbare trapassen)

In de beschrijving en op de tekening zie je de zelfde zadelveer als op de Burgers lang en dun vanaf de backbone omhoog.
Tevens staan daar de getande onderste lager bracket beschreven en de afneembare Badger crank met tekening zoals de Burgers heeft. Beter bewijs kan ik me niet voorstellen.

De fiets zou dan uit 1886 stammen omdat het voorgaande jaar Thomas Smith nog exentrische onderste brackets gebruikte ipv de getande. In het jaarboek van 1887 staan ze niet meer beschreven en komen de achterwiel aangedreven safety`s sterk naar voor.
Kan zijn dat ze in dat jaar nog verkocht werden maar het zou snel ophouden met dit type fiets.


Wat betreft de gesoldeerde delen aan de backbone, ik kan me vanuit de foto`s best vergissen maar het ziet er wat onregelmatig uit ,alsof er een scheuring heeft voorgedaan die later gerepareerd is.

Wat Hans meent over het schroefje op de neck kan ik me goed voorstellen Idd dan geen kanaaltje.

Dan over de puntjes als merktekens. Iedere metaalbewerker kent ze als manier om duidelijk te houden hoe iets in elkaar heeft gezeten. Ik gebruik de methode op m`n werk als dingen op elkaar lijken maar intussen maar op een manier het best passen.
Als je wil dat het voorwiel op de zelfde manier in de vork komt
en niet omgekeerd dan zet je dergelijke puntjes.
Het is wat primitief gedaan hier en derhalve denk ik dat het werk is van een restaurateur. Inderdaad gebruiken de grote merken getalletjes om overeenkomstigheden te merken.
Alle zadel ophanging onderdelen van mijn Matchless hebben het getal 97 en die van Maarten B meen ik 08. Die onderdelen moesten blijkbaar bij elkaar blijven tijdens het proces om ze goed te laten passen.
Bij het werken met grotere series hebben puntjes niet zo veel zin omdat je mag aannemen dat er verschillende frames tegelijk van een beweking terug kwamen. Welke twee puntjes horen dan bij welk wiel met ook 2 puntjes. Dat werkt in fabrieksverband niet en derhalve is het een restaurateurs handeling lijkt mij.

Groeten,
Maarten

[maartenB]

Goed werk Maarten!!


Als de Thomas Smith theorie klopt - en dat is waarschijnlijk - dan is het nog wel aardig om toe te voegen dat die fabriek vooral bekend stond als fabrikant van losse onderdelen. afbeeldingen en advertenties van gehele rijwielen ken ik amper - wel heel veel advertenties gezien van assen. naven enz. Ze waren dus echt een toeleverancier en dat past in het plaatje dat Burgers zo'n fiets (of delen ervan) inkocht.
Ik vermoed dat het merkplaatje en ook die geleideplaten bij de tandwielen bij de restauratie zijn toegevoegd.
Wellicht doelde Burgers in 1878 gewoon op het aanbrengen van een transfer?

[Hans van de Stouwe]

@ Maarten W,
De Fiets van Jan Hendriks is, omdat de fiets in het verleden in de loogbak is geweest, van alle verf ontdaan. Al delen ijzer waren goed zichtbaar. Overal waar de stukken aan elkaar geweld (gesmeed) zijn puntjes ingeslagen. Theo heeft overal foto,s van gemaakt. Zelfs de houten naven zitten ze in. Ik ga er van uit dat in het restauratie verslag komt. GertJan wist dit ook niet!
De punten in de kangaroo zitten onder de donker rode verf (ijzermenie?) En diende om de juiste richting van de tandwiel hebben om te fietsen

Wat ik tijdens het conserveren van de fiets van Heer Arnold tegen kwam tussen de lagerblokken en de assen waren stripjes lagerbrons van 1mm dikte tussen gemaakt. De wielen waren hierdoor spelingsvrij.

[Hans van de Stouwe]

@Maarten B
Maarten ik heb de Aeolus naven met de trap construktie nog eens goed bekeken. De trapassen zelf kunnen zeer goed door Burgers zelf zijn gemaakt. De beschermplaten op de tandwielen hebben de zelfde oppervlakte uitstraling als de Aeolusnaven en zien er niet naar uit als een latere toevoeging. Van de beide cranks is er van bij gemaakt. De pedalen zijn als afgebeeld in de Burgers catalogus van 1889. De Zadelveer lijkt later wel te zijn bijgemaakt. Zadel is het leer doorgezakt tot op het pannetje. Maar nog heel.

[Maarten Waarlé]

Dag Hans,

Ik denk dat het gebruik van kerfjes of putten bij een smederij
best een gebruikelijke werkwijze is om delen die niet verwisseld mogen worden te merken. Dat past in de gebruikte gereedschappen en bij de kleine oplagen.

De vélocipède`s van Burgers komen uit deze pré industrieële fase
toen Burgers nog een smederij was.

Ik denk dat de kangaroo uit een fase komt dat Burgers veel inkocht en dus meer en meer een handelsmaatschappij werd.
Je ziet dat ook terug in de 1893 catalogus die velorama heruitgegeven heeft. De fietsen lijken niet op elkaar qua onderdelen of constructie en lijken derhalve voornamelijk ingekocht. Denk ook aan de Eagle met aluminium velgen uit de 1897 catalogus, geen eigen productie.
Weer later net voor 1900 begint de eigen productie (opnieuw) de boventoon te vormen.

De kangaroo zal als complete fiets ingekocht zijn en alleen het plaatje is er op gezet door Burgers.
Ik schrijf dit omdat het framenummer duidelijk van Thomas Smith is en die zal geen losse onderdelen verkocht hebben en er dan ook nog ergens een framenummer in hebben gezet. dat is niet logisch en ook niet wenselijk voor een fabrikant (iemand anders maakt een fiets met o.a. jou onderdelen. Je bent de controle kwijt maar het framenummer -lees garantie- verwijst wel naar jou)

De schijven bij de onderste tandwielen lijken mij ook origineel
omdat ze er oud uit zien en dat zou bij een restauratie èn niet zo geleefd er uit zien èn bovendien is er voor een restaurateur geen denkbare reden om zo iets toe te voegen.

het viel me trouwens wel op dat het tandwiel ter hoogte van de twee puntjes ook flink te verduren heeft gehad van een hamer of iets dergelijks, die deuken krijg je er niet zo maar bij...
Blijkbaar is er behoorlijk wat mis geweest met de fiets.

Het vernikkelde merkplaatje lijk me dan wel origineel omdat er nog geen sprake is van de toevoeging ENR (wanneer kwam dat bij de naam erbij?)en omdat de schroefjes er niet uitzien alsof ze bij de laatste opknapbeurt zijn toegevoegd.

Groeten,
Maarten

[Hans van de Stouwe]

@Maarten W
Maarten, De Kangaroo ligt hier nog zeker 14 dagen gedemonteerd. Heb de conservator hier om gevraagd.
Mijn vermoeden is dat het wiel verkeerd is gemonteerdt de tandwielen er afgelopen en toen gecrasht met als gevolg:
Kapotte tanden op de tandwiel op het voorwiel. Hersteld.
Gebroken backbone. Gesoldeerd
Kapotte spaken. Niet alle spaken zijn meer vast te draaien.
Wanneer er op de hoofdas is geslagen is niet vast testellen.
Kan de veroorzaker zijn die het wiel verkeerd heeft gemonteerd.
Nu bij demontage, Na een ferme slag met doorslag vaster. Kon ik hem losdraaien.
Schildje lijkt mij de moeite waard om uit te zoeken welk metaal het is. Op het eerste blik lijkt het chroom.