Enka fiets van landgoed Singraven

[TheodK]

Ik heb laatst een fiets gekregen van Landgoed Singraven. Dit landgoed, eigendom van de stichting Edwina van Heek heeft momenteel nog een expositie over de laatste bewoner van het landhuis mr. W.F.J. Laan. zie http://www.singraven.nl/nl/actueel . Bij de openingshandeling van deze expositie werd gebruik gemaakt van een fiets die van de zolder van het landhuis vandaan kwam. zie http://www.tctubantia.nl/regio/noordoos ... m_content=
De beheerder denkt dat deze fiets van Laan geweest is, dat is echter niet zeker. De stichting wilde de fiets nu weggooien, maar ik had gelukkig tijdig contact met de rentmeester. Ik heb de fiets samen met Hans bekeken. Het is een leuk raadseltje. Er zitten tranfers op van Enka. Dit is een onbekend merk, staat niet in ons merkenoverzicht op de site. Het frame blijkt nu veel ouder te zijn. Volgens Hans is het een engels frame van de Hopperfabriek. Volgens het framenummeroverzicht van Hopper uit 1924.
bij nadere studie blijkt: dat hij een torpedo jubileum achternaaf uit 1940 en een torpedo voornaaf uit 1941 heeft.
Onze conclusie is tot nu toe dat het een Engelse fiets met Hopperframe is, oorspronkelijk merk onbekend. (Hopper leverde frames aan veel fabrieken).
In de jaren '40 of vlak na de oorlog? is de fiets helemaal gereviseerd met nieuwe wielen, stuur en spatborden. Alleen de oliebadkettingkast lijkt nog van de oorspronkelijke fiets gehandhaafd.
de vraag is nu waar komt dat merk Enka vandaan? Heeft iemand een idee? mogelijk iets met de Enka textielfabrieken? of ik dacht ook aan een lokale fietsenmaker uit dENeKAmp.
Het achterlichtje is zo'n bekend aluminium Koets lichtje , wanneer werden die voor het eerst gebruikt?
Al met al is het zeer de vraag of het echt de fiets van Laan is geweest. Omdat het een eenvoudige gereviseerde fiets is, zou hij ook van een van de personeelsleden geweest kunnen zijn. Suggesties of ideen zijn welkom.

[fietser]

Leuk dat deze fiets van de ondergang gered is. Al is de staat misschien matig, het is toch een kwaliteitsfiets en een zeldzaam merk. Van 1924 is hij niet, er zit ook voor zover ik kan zien geen vernikkeld onderdeel op. Engels kan hij eigenlijk ook niet zijn omdat er zo te zien een Thompson-trapas zonder stofkap in zit. De fiets is door Germaan gebouwd. Alle kenmerken kloppen, en het framenummer slaat op rond 1941. Dus zijn ook de wielen origineel.

Enka was een gedeponeerd merk van de Amsterdamse grossier fa. Neuburger & Co. De merknaam Enka zal denk ik op de afkorting "NK" slaan, er werden voor de oorlog heel veel merknamen op deze wijze gevormd. Misschien "Neuburger & K...." (naam van de compagnon), maar dat is een gok.

Ga je hem weer in ere herstellen?

'

[TheodK]

Bedankt voor de reactie. Volgens "hoe oud is deze fiets" zou de H van Germaan staan voor 1943. hoe kom je aan 1941? klopt die lijst niet? Maar je analyse lijkt me prima.
Heb je ook een scan van de inschrijving van Enka? het merk staat niet in de merkenlijst op de website. die zou eigenlijk aangevuld moeten worden met dit soort merken zodra daar info over is. ( maar ja, werk en wie doet dat...). Er zijn in die tijd inderdaad veel van dit soort afkortingen gebruikt. In Zwolle had je b.v. Emca , dat stond voor M. Caneel.
kan die oliebad kettingkast wel kloppen? die leek ons ouder, maar die is natuurlijk wel langer gebruikt. Ik heb een Gazelle van vlak na de oorlog met vrijwel dezelfde kast.
Ik zat wat te twijfelen wat te doen met de fiets. Als hij inderdaad van ongeveer 1941 is en origineel ga ik hem in ieder geval opknappen. zo'n fiets moet wel bewaard worden. Misschien wil Singraven hem dan nog wel terug hebben. Zo'n fiets hoort eigenlijk op het landgoed te blijven. Zodra ik meer weet over Enka zal ik vragen of er ergens in de geschiedenis van Singraven een link te leggen is met Amsterdam of dit bedrijf.
er zit een Lohmann dynamo en TMI koplamp op. kan ik nog wel foto's van maken.

[Michiel Röben]

Hoi Theo,
Ik volg met belangstelling je berichten over de vondsten bij deze grote landhuizen. En dan ook nog in je werkveld... Wat een fantastische baan!

Ik begin ook de mening te krijgen dat je fietsen zoveel mogelijk in hun historische context moet bewaren. Als er dan tenminste goed voor gezorgd wordt. We zijn natuurlijk als verzamelaars eigenlijk net een pack hongerige wolven als er iets moois voorbij komt maar we vergeten de historische achtergrond dan. Leuk om tegen andere leden te vertellen en zo veel mogelijk documentatie te hebben en foto's van de vorige eigenaar maar de fiets is wel weg uit de historische omgeving.

De verzamelingen die bij particulieren staan verdwijnen ook op een gegeven moment via Marktplaats of Ebay. Zo komen wij natuurlijk ook aan onze pareltjes maar er is toch een beetje verantwoording voor het erfgoed dat we in onze schuurtjes en op zolders staan.

Theo, ik vind het een nobel gebaar om de fiets weer in goede staat te brengen en hem dan weer aan te bieden. Een groot gebaar.

Let wel we zorgen goed voor onze aanwinsten maar waar gaan ze heen als wij ze weer wegdoen? Wat gebeurt er met prachtige verzamelingen van zeldzame exemplaren? De collectie van de heer Huybrechts (ik hoop dat ik zijn naam goed schrijf) is voor een deel aan Batavus verkocht en een deel naar Japan?

We gaan woensdag de collectie in Heerenveen bekijken en bepalen dan welke we zullen opnemen in ons boek. Ik doe nogmaals een oproep voor verenigingsleden die iets bijzonders (Hollands tot 1920 of import tot 1910)
hebben in redelijke staat om op te nemen in ons boek. We kunnen nog ongeveer 10 verschillende typen/merken/exoten plaatsen. We hebben nu ongeveer 23 fietsen die allemaal al gefotografeerd zijn op lokatie dus de fiets hoeft de woning van de eigenaar niet te verlaten, We hebben een fotograaf met een mobiele wand dus we kunnen eigenlijk overal wel een set plaatsen.

Kaspar en ik hechten er veel waarde aan dat de Vereniging goed voor het voetlicht komt en dat er een echte bijdrage vanuit de vereniging komt met een aantal gefotografeerde fietsen en of (sterke verhalen)...

We hopen op een aantal serieuze reacties,

Met vriendelijke fietsgroeten,

Michiel Röben en Kaspar Hanenberg

[Durabo88]

Beste Michiel,

Ik ben het helemaal eens met je betoog en volle lof voor het vinden van deze fiets in zijn historische setting.

De verbinding tussen fiets en historie is iets waar ik steeds meer naar ben gaan kijken. Dit is iets wat ik tot mijn spijt eerst niet deed. In elk geval ben ik blij dat ik nu een collectie heb waarbij ik van meer dan 50 % van de fietsen het verhaal heb. Waaronder het bijzondere verhaal van de Fongers CCG.

Wat ik eigenlijk vreemd vind is dat het wel of niet hebben van een verhaal achter de fiets, niet of nauwelijks terugkomt in de waarde van het 'artefact'. Dit is bij andere spullen, zoals de jas van één of andere beroemdheid weer wel zo.
Zo zou dat ook met fietsen moeten zijn. Heb je geen verhaal van de vorige eigenaar of uit het archief, dan zou de fiets eigenlijk een lagere waarde moeten hebben, dan wanneer dat wel zo is.

Wat betreft de historische setting. Heel veel zaken zijn los van de historische setting geraakt, denk alleen al aan de landgoedarchieven, die nu vaak zorgvuldig bij een archiefinstelling worden bewaard. Dit kun je zogenaamd collectievorming noemen. Bij kunstcollecties en andere oudheden van waarden zit vaak een lange geschiedenis van aankoop-verkoop, aankoop-verkoop etc. Het zogenaamd vormen en uiteenvallen van collecties door bijvoorbeeld overlijden van de eigenaar en ontbreken van interesse van nabestaanden. Vervolgens komt het weer bij een ander of raakt iets in delen verspreid.
Wat ik hiermee bedoel te zeggen is dat het met veel andere objecten ook niet duidelijk is waar de herkomst van is. Met fietsen hebben we nog het voordeel dat het binnen de 1, 2 à 3 generaties ligt en er vaak nog wel een gebruiksgeschiedenis te achterhalen is, mits er uiteraard om gevraagd wordt.

In vervolg op vorige alinea: Het is daarom ook van belang dat bij de aanschaf van een fiets wordt gevraagd wie de eigenaar cq. eigenaren van de fiets zijn geweest, wat voor beroep ze deden, waar ze woonden, werkten, waar de fiets voor gebruikt werd (recreatief of woon-werk), foto van de eigenaar met fiets etc. Ik stel deze vragen steeds bij de aanschaf van een fiets om dit later in een Word-document uit te werken en indien mogelijk met archief aan te vullen. Al met al kun je dan mocht je de fiets weer willen of door ruimtegebrek moeten verkopen, dat dan de geschiedenis 'mee wordt genomen'. Ik wil daarom ook wel spreken van de toegevoegde waarde.

Groeten, Y.

[TheodK]

bedankt voor de reacties , nu nog even over het merk Enka. ik zie op internet dat de fa. Neuburger & Co aan de OZ voorburgwal zat. zie bijgevoegde scan Deze advertentie staat in het Israelitisch weekblad van juni 1914. Ik zal eens vragen of er werknemers uit amsterdam op Singraven waren.

[Michiel Röben]

Hallo Theo, Yorick.

Ik heb nog geen duidelijk beeld van meerwaarde vanwege een geschiedenis maar het lijkt me niet correct dat er een meerwaarde ontstaat door een stuk historie aan een voorwerp. De waarde moet liggen in het object zelf niet aan de toegevoegde waarde van bv de fiets. Kwaliteit en originaliteit kunnen meerwaarde geven maar een foto en bekendheid van de fiets en zijn berijder zullen toch geen meerwaarde op de markt geven? Hoewel het verklaard waarom veel verkopers er van alles aan de haren bijslepen om de prijs op te drijven. Ik kan me voorstellen dat je beschrijft hoe de fiets gevonden is en waar en van wie de fiets geweest is dat is leuk en van belang maar ik zie daar nog geen geldelijke waarde aan ontstaan. Of het moet heel speciaal en super zeldzaam zijn Maar meerwaarde door afkomst? Hmmm denk het niet. Wel van belang maar niet te gelde te maken...

[fietser]

Ik heb nog geen duidelijk beeld van meerwaarde vanwege een geschiedenis maar het lijkt me niet correct dat er een meerwaarde ontstaat door een stuk historie aan een voorwerp. ... Ik kan me voorstellen dat je beschrijft hoe de fiets gevonden is en waar en van wie de fiets geweest is dat is leuk en van belang maar ik zie daar nog geen geldelijke waarde aan ontstaan. Of het moet heel speciaal en super zeldzaam zijn Maar meerwaarde door afkomst? Hmmm denk het niet.

Grotendeels geef ik je gelijk. Alleen het feit dat er iets over de vroegere eigenaar bekend is verhoogt niet de marktwaarde. Dat ligt vermoedelijk anders als iemand de kinderfiets van Beatrix in handen heeft, al zul je tien keer makkelijker iemand tegenkomen die alleen bewéért dat zijn fiets de kinderfiets van Trix was

Wel kan zo'n voorgeschiedenis de binding verhogen die je zelf met de fiets hebt, en mogelijk is dat ook op een volgende koper over te dragen (maar hij zal daarom niet meer willen betalen). Daarnaast kan de voorgeschiedenis ook nog handig zijn bij de keuze wat je met de fiets gaat doen en de verklaring waarom bepaalde onderdelen erop zitten enz. Dus net als wat Durabo88 zegt: altijd vragen en opschrijven wat er met de fiets was. En wat mij betreft ook bijhouden welke onderdelen je zelf verandert, plus foto's voor/na niet te vergeten.

Aandacht voor de voorgeschiedenis moet er dus zeker meer zijn en is bij sommige verzamelaars nog wat "onderontwikkeld". Om de marktwaarde gaat het daarbij niet.

'

[TheodK]

voor mij heeft een fiets met een verhaal een duidelijke meerwaarde. In geld zou ik dat niet willen uitdrukken. Maar nu even terug naar de fiets.

Herbert weet jij of die letter G met punt er onder op de balhoofdbuis gebruikelijk was voor Germaan?

Het Amsterdamse grossiersbedrijf Neuburger is ook opmerkelijk. In de oorlog zijn de Neuburgers uit Amsterdam vrijwel allemaal omgekomen in de duitse kampen. zie http://www.joodsmonument.nl/search?q_mm=Neuburger . vreselijk als je dit soort lijsten ziet.
In de telefoongids zie je nu geen neuburgers meer in amsterdam.
ik ben benieuwd hoe deze fiets in Denekamp terecht is gekomen. Ik denk dan meteen aan onderduikers , maar het kan natuurlijk ook een amsterdamse werknemer zijn geweest die hier terecht is gekomen.

[fietser]

Je hoeft niet verder naar Neuburger te zoeken. De firma Neuburger is in maart 1932 failliet verklaard, daarna is er ook inderdaad in de kranten op kb.nl niets meer over te vinden.

Wat ik wel gevonden heb is een factuur van Germaan uit 1936. Deze betreft de levering van een zestal rijwielen aan een fietsenmaker in Zeist: vier Germaan-fietsen en twee Enka-fietsen (compleet afgemonteerd, voor een lagere prijs dan de Germaan-fietsen). Van de bewuste fietsenmaker weet ik zo goed als zeker dat hij het merk Enka niet voerde. Rest het sterke vermoeden dat Germaan het merk zelf in handen had gekregen (misschien leverancier van Neuburger geweest en als schuldeiser dit merk uit de faillissementsboedel overgenomen?) en kennelijk landelijk heeft verkocht. Ook naar een klein landgoed in Overijssel (via een fietsenmaker).

'