Van Rijwiel naar Fiets.

[FongersFreak]

Ik zat er laatst met mijn collega's over te denken. Hoe zijn we van het logische woord "rijwiel" naar "fiets" gegaan. Waar komt het woord fiets vandaan en hoe is het in gebruik genomen?

Hoor graag hoe jullie hier over denken.

Groetjes Levi

[maartenB]

Ha Levi,
Daar is al erg veel onderzoek naar gedaan.
Er is zelfs een boekje over: FIETS! De geschiedenis van een vulgair jongenswoord.
(door Ewoud Sanders).
Om kort te gaan: rond 1887 kwam het woord viets in zwang als vervanging van het te lange 'velocipede' en dat werd verbasterd tot fiets.
Er zijn diverse theorieen waar het woord vandaan komt, maar het gaat me te ver om dat hele boekje hier over te schrijven.
groetjes,
Maarten

[Fongers1952]

Het woord rijwiel associeer ik ook met een oudere fiets. Een fiets die kwaliteit uitstraalt, meestal maar niet altijd zwart is en er "waardig" uitziet. Kortom toen een fiets nog gebouwd werd om een leven lang mee te gaan.

Mijn fietsenmaker om de hoek zei laatst dat moderne fietsen gebouwd worden om 10 jaar mee te gaan en daarna verschroot te worden. Daarom was ik ook niet verbaasd toen de fiets met elektrische trapondersteuning van mijn schoonzoon van slechts 5 à 6 jaar oud vorige week spontaan onder het fietsen door midden brak op een lasnaad van het frame. Schoonzoon onder de schaafwonden en een vrij lauwe reactie van de fabrikant.

[Jeroen Zuiderwijk]

Dat is de reden waarom ik geen moderne fiets meer koop. Dit is falen door goedkoop prutswerk. Het goedkoper maken van fietsen is overigens geen nieuwe trend. In de jaren '20 vond er al een grote omslag plaats. Toen was de fiets van luxe produkt een gebruiksvoorwerp voor iedereen geworden. Hier staat ook een interessant artikel uit die periode:
http://rijwiel.net/indust3n.htm

Wat mij wel opvalt is dat destijds de produktie wel duidelijk goedkoper werd (een transportfiets kostte in 1903 nog 150 gulden, in 1939 nog maar 36 gulden, en dat is nog zonder de inflatie in die periode mee te nemen) en daardoor de afwerking minder verfijnd werd, de robuustheid nog steeds verbeterde, in ieder geval wat betreft transportfietsen/bakfietsen etc. Er werd absoluut niets ingeleverd op duurzaamheid.

[wimjansen]

Wat betreft die afgenomen "degelijkheid" zijn, denk ik, twee redenen aan te geven. Bij de vroege fietsen waren de meeste constructies over-gedimensioneerd. Men was nog niet zo bekend met de eigenschappen van het materiaal en dus werd alles voor de eeuwigheid gemaakt. Dat verklaart ook dat er na honderdtien jaar nog iets rijdbaars onder een vracht hooi uit een oude schuur kan komen. Vanaf het interbellum kon men met de ervaring over technieken en meer materiaalkennis, plus nieuwe ontwikkelingen als de kunststoffen de producten lichter, goedkoper en toch nog een beetje bruikbaar maken. Daarnaast was het principe van repareren in plaats van wegflikkeren en nieuw kopen toen nog geen algemene norm.
Ergo: fietsen van de laatste, pak weg, tien jaar zijn over het algemeen moeilijker en minder interessant om aan te sleutelen, veel zit vastgelast of geklonken ( fietsbanden kan je soms al niet eens meer plakken!) en bovendien moet het zo snel mogelijk stuk, zodat je een nieuw kleurtje met andere snufjes en prulletjes voor je deur hebt staan. Hoef je dus ook niet meer zuinig op te zijn. En dat geldt niet alleen voor fietsen. Kortom: alle reden om te koesteren wat we hebben en daar plezier aan te beleven. Waarvan akte.