De heilige graal... Fongers kruisframe (X-frame) uit 1902

Vragen, discussies en info over de klassieke toerfietsen.
m-gineering
Berichten: 1430
Lid geworden op: 27 sep 2012, 08.46
Locatie: kiel-windeweer

Re: De heilige graal... Fongers kruisframe (X-frame) uit 1902

Bericht door m-gineering »

jrietveld schreef: 25 sep 2019, 22.47 Vooropgesteld dat ik het ook niet precies weet, klinkt het niet logisch om zowel een excentrische,verstelbare trapas te hebben in combinatie met kettingspanners; waarom zou je de ketting aan twee kanten willen/moeten spannen
Ik denk (voor wat het waard is) dat de enige lug die ze hadden voor een kruisframe die excenter versie was. Maar ketting spannen is daarmee lastiger (met minder bereik, schakeltjes er tussen uit als de ketting iets versleten is en het ongunstig uitkwam etc).
Dus als je en een kruisframe wou , en simpeler en eenvoudiger onderhoud 'zoals men gewend was' dan had je ook de optie met padsleuven met 'gratis' excenter
/Marten
Maarten Waarlé
Berichten: 2337
Lid geworden op: 5 jun 2012, 21.49

Re: De heilige graal... Fongers kruisframe (X-frame) uit 1902

Bericht door Maarten Waarlé »

Nou .. Ik denk dat die kopers van dit type fiets helemaal niet bezig waren met het spannen van kettingen.
Bankdirecteuren, artsen en grootgrondbezitters hadden hun chauffeur-tuinman die de fiets voor ze schoonmaakte en eventueel een kleine reparatie uitvoerde. Ik denk ook dat bij de gemiddelde Fongers B,C, BB en CC de ketting pas na een jaar of 10 aan een stelbeurt toe was.
Het waren zondagse rijwielen en alleen bij goed weer . Door de week ging men met automobiel of koets naar het werk als ze niet thuis werkte.

Bovendien had Fongers nog maar net haar excentrische trapas op de markt gezet. Ze zullen toch niet meteen bij aanvang al hun product gediskwalificeerd hebben door achter kettingspanners aan te bieden?

De luxere Fongers fietsen hebben bij de zadelverstelling hele fraaie gesoldeerde eindstukjes die een beetje om de zadelklem-lug heen grijpen.
Mijn BD3 uit 1903 (excentrische trapas) heeft dat en m`n BB uit 25 nog steeds. Bij het kruisframe zou dat ook horen te zijn echter bij de fiets van Jasper is die eindafwerking meer van het type CCG of HZ of zelfs HH. Platte gietstukjes die in de staande vork zijn gesoldeerd.
Dat is een kenmerk die mede bepaalt dat de achtervorken een keer zijn aangepast.
Niet erg want de hele fiets is aangepakt in de jaren 30. Het hoort bij het verhaal.

Wat ik een leuke bijvangst vind is dat de Fongers CC uit 1904 die een excentrische trapas heeft (en een gerepareerde achterpat ) ook een zware voorvork heeft. Ik meende altijd (met andere) dat dit een vervangen vork was en niet van het begin er in heeft gezeten.
Nu we weten dat de CC een verzwaarde BB is zou het ook wel eens kunnen zijn dat deze voorvork er gewoon in thuis hoort.

Groeten,
Maarten
Gebruikersavatar
JasperA
Berichten: 969
Lid geworden op: 18 nov 2012, 00.09
Contacteer:

Re: De heilige graal... Fongers kruisframe (X-frame) uit 1902

Bericht door JasperA »

Had dat dan meteen gezegd... ;) :lol:

Terwijl ik het lees zie ik inderdaad de mooie gesoldeerde eindstukjes die je bedoelt voor me. Die zouden zeker op een Fongers kruisframe gezeten moeten hebben. De eindstukjes die er nu in zitten zijn er met weinig liefde op gezet als je het mij vraagt.

Zo zien we gelukkig allemaal iets anders en leren we er iedere keer weer wat bij.
Neem eens een kijkje op mijn website: http://www.fongersgroningen.nl
m-gineering
Berichten: 1430
Lid geworden op: 27 sep 2012, 08.46
Locatie: kiel-windeweer

Re: De heilige graal... Fongers kruisframe (X-frame) uit 1902

Bericht door m-gineering »

Maarten Waarlé schreef: 27 sep 2019, 19.31 Het waren zondagse rijwielen en alleen bij goed weer . Door de week ging men met automobiel of koets naar het werk als ze niet thuis werkte.
in 1906 staan er in Groningen pas ~300 automobielen & motorfietsen geregistreerd, in 1907 komer er 100 bij. En dat is dan het type voertuig waar je net zo nat in wordt als op de fiets, maar wat een stuk bewerkelijker is om hem aan de praat te krijgen. Ik denk dat de meeste fietsen toch echt bedoeld waren om te gebruiken, maar in het familiealbum zie je natuurlijk vooral de kiekjes van de uitstapjes.
/Marten
Gebruikersavatar
JasperA
Berichten: 969
Lid geworden op: 18 nov 2012, 00.09
Contacteer:

Re: De heilige graal... Fongers kruisframe (X-frame) uit 1902

Bericht door JasperA »

Interessante informatie!

Slechts 300 motorfietsen en automobielen in Groningen in 1906! Dat is bijna niet meer voor te stellen. Zeker als je zoals ik een aantal keer per week tussen al die duizenden medelanders een vrij geestdodend autoritje maakt van Utrecht naar Den Haag en aan het eind van de dag weer terug.

Lijkt soms allemaal zo zinloos dat dagelijkse heen en weer gereis, zeker als je de productiviteit van een gemiddeld mens per dag bekijkt.

En dan valt het in Nederland relatief gezien nog mee. Ik ben ook in steden als Jakarta, Bangkok, Istanbul en Marrakesh geweest maar daar is het dagelijkse verkeer pas echt verschrikkelijk.

Ik hoop voor de wereld dat daar snel alternatieven voor gaan komen. Gelukkig weten we uit ervaring dat er in 100 jaar veel kan veranderen in bewustwording en leefomgeving van ons homo sapiens...

Maar terug naar de fiets (die gelukkig vrij gelijk gebleven is in die 100+ jaren)... Het zou in ieder geval voor mij een leuke aanvulling zijn om eens wat meer gevoel te krijgen bij hoe de wereld reilde en zeilde toen de fiets geleverd werd in 1903.
Neem eens een kijkje op mijn website: http://www.fongersgroningen.nl
fietshobbyist
Berichten: 634
Lid geworden op: 13 mar 2019, 15.14
Locatie: Salland

Re: De heilige graal... Fongers kruisframe (X-frame) uit 1902

Bericht door fietshobbyist »

'... Het zou in ieder geval voor mij een leuke aanvulling zijn om eens wat meer gevoel te krijgen bij hoe de wereld reilde en zeilde toen de fiets geleverd werd in 1903 ...'

Leest daarvoor bijvoorbeeld: C. M. (To) Van Hille-Gaerthé (1881-1958), dochter van een arts, in haar boek "Zwolse mijmeringen" (1959), waarin ze haar jeugdherinneringen beschrijft, in een tijd dat bijvoorbeeld de stoomtram een actuele wijze van vervoer was.

Of bekijk eens met een vergrootglas, foto's van Amsterdam in de 19e eeuw, die gemaakt werden door Jacob Olie (1834–1905), timmerman/tekenleraar van beroep en als hobbyfotograaf de maker van 5000 foto's. De wereld met paardetrams, handkarren, enzovoort.
Twee voorbeelden wat het stadsleven betreft.

Voor het 19e eeuwse plattelandsleven: meester H. W. Heuvel (1864-1926), in zijn boek "Oud-Achterhoeks boerenleven".

Alle voorbeelden geven een realistisch inzicht in de levenswijze van de tweede helft van de 19e eeuw, de eeuw die in 1903 nog maar net voorbij was maar waarvan de levenswijze nog overal gaande was.
m-gineering
Berichten: 1430
Lid geworden op: 27 sep 2012, 08.46
Locatie: kiel-windeweer

Re: De heilige graal... Fongers kruisframe (X-frame) uit 1902

Bericht door m-gineering »

JasperA schreef: 29 sep 2019, 17.32..

Maar terug naar de fiets (die gelukkig vrij gelijk gebleven is in die 100+ jaren)... Het zou in ieder geval voor mij een leuke aanvulling zijn om eens wat meer gevoel te krijgen bij hoe de wereld reilde en zeilde toen de fiets geleverd werd in 1903.
Aardige fietsdocumenten:
Guide Michelin, edition 1900 (er is een heruitgave ;)) Informatie voor reizigers (per fiets of automobiel)

Cycling in the Alps by CL Freeston, te downloaden via googlebooks: op fietsvakantie via de postkoetsroute

Ook aardig, in de memoires van Alletta Jacobs (ook wel online te vinden) zitten aardig wat herinneringen aan haar reizen door europa, uiteraard per fiets
/Marten
Gebruikersavatar
JasperA
Berichten: 969
Lid geworden op: 18 nov 2012, 00.09
Contacteer:

Re: De heilige graal... Fongers kruisframe (X-frame) uit 1902

Bericht door JasperA »

Dit weekend heb ik de film ‘Publieke werken’ gekeken op Netflix.

Zowel Simplex rijwielen als Fongers rijwielen kwamen als reclame uiting voorbij. Yorick heeft ooit een stuk geschreven over het pand dat in de Fongers reclameuiting wordt genoemd; viewtopic.php?t=1932 en zelf heb ik nog een folder van de heropening. De film speelt zich af rond 1900.

De ‘dokter’ in de film bewoog zich nog met paard en wagen voort. De eerste eigenaar van mijn Fongers kruisframe moet haast in Groningen wel opzien gebaard hebben met een dergelijk rijwiel.

Zijn er eigenlijk nog oudere Nederlandse rijwielen bekend met een kruisframe?
A319DB86-79BB-4E30-B845-7823951F6428.jpeg
A319DB86-79BB-4E30-B845-7823951F6428.jpeg (66.77 KiB) 5537 keer bekeken
1FEC3635-32EB-444E-B1AE-0E61714F5DDD.jpeg
5A3AF148-03CB-499D-87C6-08B16BDCFCE4.jpeg
792B0B4E-18FA-420C-A554-3820E24D6FEC.jpeg
9625EF25-810D-48AB-92D1-8970181C9C85.jpeg
AA27DA3D-CA7B-4077-BDBF-499E0B4AAE57.jpeg
Bijlagen
94349E47-B064-48BC-AD68-00E605A71D53.jpeg
Neem eens een kijkje op mijn website: http://www.fongersgroningen.nl
Gebruikersavatar
jrietveld
Berichten: 650
Lid geworden op: 1 aug 2012, 12.08

Re: De heilige graal... Fongers kruisframe (X-frame) uit 1902

Bericht door jrietveld »

Mooie film van eigen bodem. En interessant wat er aan fietsen en -reclames daarin voorbijkomt. De bouw van het Victroria hotel speelt in 1889, de getoonde Fongers reclames zijn van 1898-1900. Maar alleen een kniesoor die daar op let...

groet, Jos
Maarten Waarlé
Berichten: 2337
Lid geworden op: 5 jun 2012, 21.49

Re: De heilige graal... Fongers kruisframe (X-frame) uit 1902

Bericht door Maarten Waarlé »

Jasper, De vraag of er nog een ouder Nederlands kruisframe bestaat kan ik met ja beantwoorden.
Maar het is een beetje vals spelen omdat het een kruisframe is uit een andere generatie.
Het gaat om een kruisframe safety van Samuels Een Amsterdamse firma die rond 1890 fietsen bouwde.
Ze hebben een jaar of 5 bestaan en wonderlijk genoeg is daar een safety van over gebleven. compleet met balhoofdplaatje.
Zie de site van Maarten B, home antique bicycles.
Maar het type kruisframe in de toerfiets versie zo als jouw Fongers is ontstaan in 1900 bij Raleigh.
Centaur bedacht in 1901 de versie die Simplex later toepaste. De vroege Simplex kruisframes waren van het type Raleigh.
Er zijn diverse andere variaties gemaakt kort na 1900.
Er gaan stemmen op dat de hele kruisframerage een gevolg was van ontwikkeling van de Dursley Pedersen. Prototype in 1893 en vanaf eind 19e eeuw
in de markt gezet. De aantrekkingskracht van dat frame zou andere fabrikanten er toe aan hebben gezet om ook iets met veel buizen en driehoeken te bedenken. Ik weet niet in hoeverre dat waar is maar het feit dat een gewoon ruitframe in die jaren volledig uitontwikkeld was en zeer goed voldeed maakt dat de kruisframes niet uit een technische gevoede behoefte ontwikkeld zijn maar eerder uit een esthetisch of commercieel oogpunt op de markt zijn verschenen. Fraai zijn ze in ieder geval wel!

Groeten,
Maarten
Plaats reactie