Coventry Machinist hoge bi met werk!

[Sil Mandjes]

Hoi,
Mijn naam is Sil Mandjes en ben 19 jaar oud.
Momenteel studeer ik werktuigbouwkunde en ben van jongs af aan al geïnteresseerd in oude technieken en machines.
Sinds mijn elfde struin ik al rommelmarkten af naar antieke fietsonderdelen en de bijbehorende gereedschappen.

Ook ben ik van jongs af aan bezig met fietsen op te knappen en te restaureren. Mijn eerste aanwinst was op mijn 12e een Gazelle herenfiets uit de jaren 50 en die heb ik netjes opgeknapt voor de middelbare school samen met mijn vader.

In de loop der jaren heb ik een aardige collectie weten op te bouwen.
Afgelopen herfst heb ik van een ouder iemand die in de 80 is een hoge bi weten op te kopen. Het betreft een Coventry machinist uit vermoedelijk 1880
De hoge bi komt uit een brand en heeft toen der tijd veel brandschade opgelopen. De vorige eigenaar heeft nooit meer tijd en zin gehad om de fiets weer op te bouwen.

De fiets ligt geheel uit elkaar en alle onderdelen zelfs het frame dienen gericht en gerestaureerd te worden. Het frame is door geslepen door de vorige eigenaar en de voorvork is volledig opengesprongen aan een kant. En zijn aan beide kanten krom. Ook de wielen zijn niet gespaard gebleven en zijn volledig vervormd.

Stap voor stap neem ik de hoge bi met mijn vader onder handen en maak hem weer netjes en rijdend. En wil ik graag meerijden met tour-tochten van de oude fiets.

Zo heb ik me afgelopen november met mijn vader bezig gehouden met het richten van de twee wielen waarvan bij beide velgen de lasverbinding ook gesprongen was in de velg. De voorvelg heeft een hoogte van 135 cm en de achtervelg een hoogte van 52 cm.

l

Vooral bij de achtervelg waren de verbindingsstukken zo dun geworden dat solderen met zilversoldeer net aan lukte.
Ook bij de voorvelg netjes een koper plaatje gewalst en in de velg hard gesoldeerd. Hierna een moordenaar(pijpentang) aangepast tot richttang en hiermee beide velgen cm voor cm gericht.

Het duurde in totaal met de voor en achtervelg meer als een halve dag.

Nu de velgen geheel weer rond hou ik me bezig met de naven.
De vorige eigenaar heeft in de voornaaf geslepen om toch de spaken eruit te kunnen krijgen . Deze moet ik nog netjes dicht hard solderen.
Alleen heeft de vorige eigenaar zelf spaken proberen te maken en heeft de gaten in de naaf opgetapt naar M5 waardoor ik genoodzaakt ben om de grotere gaten te gebruiken. Gelukkig zijn er geen grotere gaten geboord in de velgen

Het achternaafje is wel gelukkig gespaard gebleven

Omdat alle spaken zijn verbrand ben ik zelf bezig om spaken te maken met onderin een verdikking naar de naaf wat origineel bij de hoge bi hoorde.
Ik ben van plan om samen met mijn vader zelf spaken te maken.

Ik neem een staaldraad ben nog niet uit welke diameter en een boutje M5.
Het boutje boor ik uit en het kopje draai ik af(zeskant).
Het boutje schuif ik over de de staaldraad(spaak) heen en tromp ik aan de achterkant om met het hamertje. De ronding verdikking in de spaak creëer ik door de bovenzijde van de bout rond om hard te solderen en daarna schuin af te schuren of draaien. En daarna de spaken te gaan vernikkelen

Alleen door school en ander projecten ben ik hier nog niet aan begonnen.
Ik wil zelf alle onderdelen vernikkelen, zo ook de naven, stuur, trappers, cranken klein deel van de voorvork.
Alleen wil ik de fiets niet in nieuwstaat terugbrengen,
Ik heb op het internet gelezen over elektrolitisch vernikkelen en heb toevallig nog veel oude vernikkelde munten.
Een batterijlader heb ik al alleen de benodigde chemicaliën heb ik nog niet.

Ik vermoed dat er binnen de club ook mensen zelf onderdelen vernikkelen en thuis een opstelling hebben staan.Is er iemand die eventueel tips en trucs om niet helemaal zoals nieuw te vernikkelen en waar ik niet al te duur de chemicaliën kan kopen? En foto’s van zijn of haar opstelling?

Ook wil ik de hoge bi een zwart kleurtje geven wat is aan te raden om een zo oud mogelijke look te creëren? Door de brand is alle lak verdwenen en de vorige eigenaar heeft merendeels alles gemenied. Dit is geen gezicht.
Ik wil dit jaar de fiets klaar proberen te krijgen.

Ik ben al enige tijd bezig om foto's toe te voegen want ik heb lang nog niet alles toe kunnen voegen alleen worden de foto's telkens verdraait ingevoegd. Voordat ik ze invoeg controleer ik of ze recht staan en dat zijn ze allemaal. Weet iemand hoe dit komt en hoe ik dit aan kan passen in de tekst?Want er horen nog veel meer foto's bij de tekst.
Alvast bedankt
Mvg Sil

[Jeroen Zuiderwijk]

Welkom Sil!

Dat is een mooi project, en wat fijn dat je ook zoveel middelen beschikbaar hebt om dit aan te pakken.

Iets waar ik je wel bewust van wil maken: omdat de fiets zo verhit is geweest, is de warmtebehandeling van alle geharde delen verloren gegaan. Dat zijn dus alle lagers (cups, conussen, kogels) in ieder geval, de pedaal assen en vrij waarschijnlijk ook de assen van de naven. Dat betekent dat het staal te zwak is geworden. Zonder dit opnieuw te harden en ontlaten zal het daarom niet sterk en/of hard genoeg zijn om erop te rijden. Heb je hier al plannen voor hoe dit aan te pakken?

[Maarten Waarlé]

Dat is een mooi project Sil!
Veel werk ook maar dat is in goede handen zo te zien.

Wat me op valt is dat de achtervork zo`n ronding heeft en dat in combinatie met het relatief grote achterwiel.
Het lijkt veel op een z.g. ''Rational'' hoge bi.
Een model wat laat in de 80er jaren op kwam en wat veiligere bouw had.
Groot achterwiel ,iets schuin staande voorvork en zodoende minder kans op headers (voorover kiepen)
Ik wist niet dat ze rond de 40000 al zo`n model hadden bij Coventry machinist co.

Ik heb een CMC Universal club staan met een framenummer in de buurt van jouw fiets.'Deze heeft
een klein achterwiel en recht achtervorkje. verder zie ik veel overeenkomsten.

De voornaaf heeft standaard een schroefdraad die dicht bij M5 komt. Er zitten origineel een soort verloopstukjes met schroefdraad in de spaak is er door gestoken en aan de achterkant zit een klein kopje. Verder is om de spaak met dat verloopstukje mee te laten draaien (met spannen) deze met tin vast gesoldeerd.
Ik wil de maten van de spaken en verloopnippels best eens voor je opmeten mocht je daar wat aan hebben.
Ik zal later nog eens proberen om wat foto`s te plaatsen momenteel krijg ik foutcodes.


Groeten,
Maarten

[Maarten Waarlé]

Via deze link zie je de Coventry Machinist Co Universal club die bij mij staat.
Foto`s plaatsen lukt me nu niet maar deze foto`s geven een goed beeld. De site van Maarten Bokslag:
https://www.flickr.com/photos/75140733@ ... 5417202956

Groeten,
Maarten

[Sil Mandjes]

Bedankt voor de reacties,

Door dat de onderdelen in het vuur hebben gelegen is de inwendige spanning volledig verdwenen uit het materiaal.
Vermoedelijk zijn de onderdelen zoals de naven en de cuppen, en assen van de fiets minder dan 0.3% Koolstof, Ik heb geleerd op school mocht dit het geval zijn dat dan de hardheidstoename bij het harden over het algemeen onvoldoende is.

Mocht het het geval zijn dat het koolstofgehalte hoger ligt ben ik wel van plan om de onderdelen te laten harden en ontlaten. Ik denk alleen dat het koolstofpercentage niet boven de 0.8% koolstof komt.
Alleen ben ik hier nog niet mee bezig geweest.

Ik vond het achterwiel ook al wat aan de grote kant Maarten.
Het zou kunnen dat ze de achtervork en het achterwiel hebben verwisseld toen der tijd.
Als je de maten van de spaak en verloopnippels op zou willen meten graag, ik wil hem zo origineel mogelijk maken.

Alvast vriendelijk bedankt

[Jeroen Zuiderwijk]

Het zijn met name structurele delen als het frame, velgen, spaken etc. die van laag koolstof staal gemaakt zijn. Onderdelen als lagers moeten wel heel groot uitgevoerd worden om te werken met laag koolstofstaal. Dus die zijn zeker vrijwel zeker van middel tot hoog koolstofstaal gemaakt. Ronde kogels oefenen een zeer hoge contact spanning uit op de lagers en vice versa, dus moeten de kogels en lagers zeer hard zijn om te voorkomen dat de kogel het metaal ingedrukt wordt, of de kogel zelf gewalst. Assen kunnen ook in laag koolstofstaal, maar dan moeten ze een stuk dikker zijn. Als ik de foto's zie, dan is het allemaal vrij slank uitgevoerd, dus die moeten wel gehard zijn.

In die tijd kwam de moderne staalproductie net op gang, dus het zullen nog simpele staalsoorten zijn, en vermoedelijk nog geen complexe legeringen. Maar ik kan me vergissen, in die jaren was er een snelle revolutie op gang wat staal productie betreft , sinds de invoering van het Bessemer in de de 70iger jaren van de 19de eeuw, en legeringen werden in die tijd ook mogelijk. Dat is ook de reden waarom rond die tijd alles op rijwielen ineens in staal kon worden uitgevoerd, en veel verfijnder. Als het simpel ongelegeerd staal is, dan kan dat echter wel betekenen dat het staal water hardend is in plaats van olie hardend. Bij harden in water is het risico op barsten, krom trekken etc. een stuk hoger. Ik zou in ieder geval beginnen met harden in olie, en checken of het staal gehard is (vijl test bijvoorbeeld op een niet belangrijk vlak). Maar doe voorzichtig!

[Maarten Waarlé]

Ja, ik zou ook een vijlproefje doen in de buurt van de loopvlakken van de lagers.
Dan krijg je inderdaad een goed beeld van de hardheid op dit moment.
De hitte is zodanig geweest dat messing soldeerverbindingen zijn losgeschoten. Daar is wel een minimum temperatuur uit af te lezen.

Ik heb gekeken naar de spaakmaten van m`n CMC en dat zou moeten zijn 2,7 mm.
Er is vast een Engelse codering voor draadmaten maar die kon ik zo even niet vinden.
Als je tegenwoordig daarna zoekt op internet krijg je en berg aanbiedingen van verkopers maar geen informatieve site`s.
Het naar de verdoemenis gaan van internet is dat.

Ik heb overigens een verkeerde herinnering opgeschreven de laatste keer. De diameter van de spaak -verloopstukken van m`n Universal is geen 5mm maar 4 mm en de draad zal 5/32 inch zijn. Punt is bij CMC dat ze voor dat ze aan de tangentiale spaken gingen (vrij laat) twee type spaken hadden. 1)het eenvoudige met een verloopstukje naar 5/32 draad.
met aan het uiteinde een klein kopje (kleiner dan de binnenmaat van de schroefdraad) en met tin gesoldeerd om meedraaien te garanderen.
En 2) het luxere type wat werd toegepast op de Special club. Deze had draadbussen zeer dicht bij ''onze'' M5 , ook daarin een spaak zacht gesoldeerd met kopje aan het uiteinde. Maar daarbij hadden ze een soort dopmoer met spits uiteinde die aan het uiteinde een gat had waar de spaak doorheen loopt. Dus in feite een borgmoer.

De CMC van ''Bartje'' hier op de groep heeft dat en ik denk dat hij dat best voor je wil opmeten.


Nu is de vraag natuurlijk of jouw fiets nu de Universal club spaken had of dat duurdere systeem van de special club.

Als de voornaaf inderdaad is opgewerkt naar M5 dan is het duidelijk een Universal spaak mocht de M5 origineel zijn dan zou ik gaan voor de versie met borgmoeren.

De overige kenmerken van jouw fiets liggen wel dichter bij de Universal club dan bij de Special Club.
De special club had dubbele rij kogels in de voorwielen , spieloze cranks en een gegroefde vork. Het zadelsysteem was met rubber ophanging.
De universal club had een enkel rijig lager voor ,gladde vorkbuizen en spiebevestiging van de cranks.
Geheel conische spieen overigens dus niet cylindrisch met een schuin vlak maar gewoon conische pegels.

Het vernikkelen van onderdelen op een dunne op oud nikkel lijkende laag is niet heel lastig.
Met de juiste stoffen en voorzichtigheid voor je gezondheid en milieu is het niet moeilijk.
Vroeger warmde ik het op maar tegenwoordig doe ik dat niet meer. de vloeistof is in mij geval al een jaar of 10 in gebruik ,ook flink vervuild maar het werkt nog steeds.
Het oppervlak voor dat je gaat vernikkelen bepaalt ook in sterke mate het uiterlijk na het vernikkelen.Als je het te glanzend polijst dan wordt het uiteindelijke resultaat ook zo glanzend als chroom. Waar ik altijd voor zorg bij deze oude fietsen is dat ik bij het schoonmaken van het staal een doffe toplaag behoud.
Het is ook belangrijk om in eventuele putjes roest te behouden. Als dat bijvoorbeeld gezandstraald is dan komt er ook nikkel in de putten en dat ziet er heel onnatuurlijk en ''gerestaureerd'' uit.
Ik laat ook altijd nieuwe dingen wat aanroesten om in de buurt van het originele te komen.


Ook de verflaag op zo`n fiets is een kwestie van spelen met roest, beschadigingen en lak.
Nooit grondlak gebruiken omdat je die er doorheen ziet bij beschadigingen, de fietsen destijds dat niet hadden en
omdat zo`n fiets toch niet meer in slechte weersinvloeden terecht komt.

Je mag altijd eens komen kijken om ideen op te doen. Ik heb wel wat voorbeelden staan.
Groeten,
Maarten

[maartenB]

Heel leuk project Sil,
We spraken elkaar al in berlicum, leuk dat je er nu echt mee aan de slag bent gegaan.
Kijk gerust op mijn site, er staan veel CMC's op.
En ik volg je verrichtingen met veel belangstelling!

Maarten B

[Jeroen Zuiderwijk]

Ja, ik zou ook een vijlproefje doen in de buurt van de loopvlakken van de lagers.
Dan krijg je inderdaad een goed beeld van de hardheid op dit moment.
De hitte is zodanig geweest dat messing soldeerverbindingen zijn losgeschoten. Daar is wel een minimum temperatuur uit af te lezen.

Dat is boven de 800C. Gehard staal verliest al de meeste hardheid boven de 300C, dus dan kun je er wel vanuitgaan dat het geheel zachtgegloeid is.

[bartje]

Dag Sil,

Amai dat is nog eens een uitdaging. Jullie zijn goed bezig zie ik.
Fijn dat je hier interesse in hebt en dat je ook zo handig bent. Gelukkig ben je in de mogelijkheid om zelf iets te draaien/frezen. Dat maakt het iets gemakkelijker om je project te vervolmaken.

Mocht je afmetingen nodig hebben voor het namaken van de spaken, dan wil ik dit gerust voor je opmeten. Jammer genoeg lukt het momenteel niet om foto's te uploaden. Als je me je e-mailadres laat weten, dan stuur ik een paar foto's. Dan heb je een duidelijk beeld.

Het uiteinde van de spaak zit in een busje met uitwendige schroefdraad die in de naaf komt.
De originele schroefdraad is alleen niet gestandaardiseerd. De schroefdraad heeft een spoed van 36 gangen (25,4/36=0,705 mm). De uitwendige diameter van het busje is dacht ik Ø4,35 mm. Dit kan ik wel eens nameten als je wil. Misschien is de schroefdraad in de naaf toch nog origineel. Past er een boutje van M5 nauwkeurig in?

Groeten,
Bart