Hallo Maarten,
Dank voor de foto's. Een Komet in Rotax-jasje is het niet, dat is alleen al aan de rem te zien. De Komet had in de jaren 30 nog een lamellenrem. Dat is in een F&S-catalogus van 1936 zo, en ook in de "Fahrradmechaniker" van Sattig/Kneuertz, druk van 1942. Maar van de Rotax model 1918 wijkt deze Rotax 1935 ook teveel af. Het aantal gangen van het schroefdraad op de drijfkop voor de koppelconus is anders, en jouw naaf heeft een remmantel in 3 stukken die door 2 ringveren bij elkaar wordt gehouden (als ik het goed zie), terwijl de Rotax 1918 4 remsegmenten had die door aparte "krammetjes" van veerstaal bij elkaar gehouden werden.
Qua basisprincipe (conusaandrijving, rem met remmantel) is jouw F&S Rotax nog wel een Rotax en geen Torpedo of Komet. Dus de meest aannemelijke verklaring lijkt mij toch dat de Rotax 1918 ergens kort voor of kort na de overname door F&S een constructieve "opfrisbeurt" heeft gekregen.
Lijkt me een historisch interessant exemplaar dat je daar hebt. Sattig/Kneuertz rept er met geen woord over terwijl daar toch allerlei voor ons "exotische" terugtrapremnaven van Duitse makelijk in worden besproken. En op altesrad.net kon ik er ook niets over vinden.
@Piet:
Het is wel een terugtrap en geen vrijloopnaaf.
De term "Freilaufnabe" kan op twee dingen slaan. Hij kan gebruikt worden als tegenhanger van terugtrapremnaaf zoals jij aangeeft. Dat is de modernere betekenis die wij nu gewend zijn. Of hij kan als tegenhanger van de naaf met vast tandwiel (doortrapper) gebruikt worden. Dat is de oorspronkelijke betekenis die er tot minimaal WO II gangbaar was. Ook als daar dan "toevallig" nog een terugtrapremnaaf in zat werd toch in folders en advertenties vaak van "Freilaufnabe" gesproken.
Groeten,
fietser
