Gazelle No8 Trapas met versleten lagerschalen

[asterduc]

Wat betreft het hergebruik met nieuwe kogels ben ik de mening toegedaan dat door goed afstellen, dat is een héél klein beetje te strak, de cups en de konen zich op elkaar richten zodat 'het eerste raakvlak' ook het eerste weer verslijt zodat er een baan ontstaat die gebruikt kan worden.

Vraagje:
is kopervet hier bruikbaar voor? daar zit volgens mij een korrel in en het legt tegelijk een smerende film.

Nog een vraagje:
Hoe loop een ideaal lager eigenlijk. Is dat perfect passend zoals het linkse lager op de tekening of loopt de kogel in het midden of tegen de buitenkant?

Kogellager.jpg (30.89 KiB) 8244 keer bekeken

Ik zou denken dat het lichter loopt naarmate het loopvlak kleiner wordt maar tegelijkertijd een hoger drukpunt heeft en daardoor meer aan slijtage onderhevig is.

[Fotomaan]

Hoi Ed,

Dat is een interessant discussiepunt. Ik ben al meerdere keren konen van de remhevelkant van Torpedonaven of klonen daarvan tegengekomen waar duidelijk aan te zien was dat de kogels eigenlijk 'te hoog' zaten. De buitenste rand is dan afgebrokkeld terwijl er aan de kogelbaan in het naafhuis niets te zien is. De laatste prachtig mooi gepolijst dus.
Ik kan me niet voorstellen dat er zo vaak veel fouten zijn gemaakt in het productieproces maar af en toe krab ik wel eens achter mijn oren en bedenk dan dat als er iets kleinere, 0,1mm of 0,2mm, kogels in zouden zitten dat ze dan een kogelbaan op de koon zouden maken die wat meer van de rand af zit waar veel meer belasting opgevangen kan worden zodat er niets kapot gaat.
Daar kan ik natuurlijk een denkfout maken dus brand maar los.

Wat ik op konen van nieuwe of weinig gebruikte trapassen zie is dat er een zeer klein raakvlak is. De ronding of diameter van de baan in de koon is groter dan die van de kogel. Ook loopt de kogelbaan keurig in het midden van de ronding waar aan te zien is dat de juiste maat kogel is gebruikt.

Het lijkt mij dat de normale slijtage door de tijd heen een voordeel is omdat het raakvlak weliswaar steeds groter wordt en meer weerstand oplevert maar ook steeds meer belasting kan hebben.
In de situatie van de hevelkoon is soms geen normale slijtage mogelijk omdat daar de rand af en toe wegbreekt (door te grote kogels?)
Heel af en toe kom ik dat ook wel eens tegen in voorwielnaven. Alsof ze niet nauwkeurig gemaakt zijn.

Groetjes van mij,
Charles Waagenaar

[Maarten Waarlé]

Beste Ed ,Charles en andere,

Hieronder een uitleg van Fongers betreffende de ideale loop van een kogel.

schrijven uit de 1926 Fongers catalogus

kogelloop uitleg.JPG (327.72 KiB) 8214 keer bekeken

De raaklijn door de kogel en haar banen op de conus en cup dient zo haaks mogelijk te staan op de as. Dan is de wrijving het laagst,echter bij een zeer haakse kogelloop lijn is er geen afstelling meer mogelijk en is de zijwaardse krachtoverbrenging ook te veel afgenomen.
Over de hardheid van lagerschalen en de dikte daarvan;De manier van harden heet cementeren en gebeurt in een oven.Er wordt koolstof toegevoegd waardoor het oppervlak harder wordt en de kern zacht blijft. Dit laatste is nuttig om niet een voorwerp te krijgen dat totaal hard en dus bros is. het zou bij een piekbelasting kunnen breken.
Volgens een tekst uit een rijwielherstellers examen boek is de hardings dikte 0.3mm per uur . Een cup zou een uur gehard worden en een trapas plm 3 uur. Maw een niet te ver versleten cup/conus/BSA as zou herslepen kunnen worden. De geharde laag neemt af maar in het licht van de gebruiksfrequentie van oude historische rijwielen zou je die overweging mogen maken.
Zo als bekend heb ik al verschillende lagerdelen geslepen en dat gaat mits je in het bezit bent van een draaibank zeer goed.
Ook in een boormachine kan je conussen slijpen echter de meeste boormachine`s gaan tot een asdikte van 13mm en dan heb je met een trapas van 16mm geen houvast.
Charles, dat rafelige loopwerk op een remconus van torpedo ken ik ook en ik heb me de zelfde gedachte gemaakt. Het lijkt idd niet op de juiste plaats te lopen,die kogels.


Groet,
Maarten

[RVester]

Ik ben net bij een machinefabriekje in de buurt geweest en die durfden het niet aan vanwege de vermeende hardheid van de lagerschaal.

[maartenB]

Ik ben net bij een machinefabriekje in de buurt geweest en die durfden het niet aan vanwege de vermeende hardheid van de lagerschaal.

Ik wil tegen hobbyvergoeding wel wat van dit soort klusjes voor andere mensen doen. Dus als je zelf denkt dat de 'geharde' laag nog niet doorbroken is (ik kan dat niet beoordelen op je foto) kun je de as opsturen of langskomen in Tilburg. Dan kan ik hem op de draaibank bijslijpen.
groetjes,
Maarten
bokslag [at] dds.nl

[Fotomaan]

Hoi Maarten,

Wat betreft de 'gebrokkelde rand' ga ik eens proberen om 7/32" kogels te te gebruiken inplaats van 1/4" (is 8/32")
Dat scheelt 0,7937mm. Ik ben echt benieuwd of dat verbeteringen oplevert.
Als ik er honderd kilometer mee gefietst heb haal ik het weer uit elkaar om te kijken waar de kogelbanen dan zitten.
Ik ben me wel bewust van het feit dat de ruimte tussen de kleine koon en de hevelkoon 0,8mm kleiner wordt maar daar wordt de vrije slag alleen maar een beetje korter van. De rem 'pakt wat eerder',

Groetjes van mij,
Charles Waaagenaar

[Fotomaan]

Hoi Roeland,

Ik heb gezocht naar iets vergelijkbaars maar niets gevonden.
Dat er veel verschillende Thompson trapassen zijn wist ik maar dat blijkt met BSA modellen ook zo te zijn.
Alles wat ik nog heb liggen van Gazelle toerfietsen zijn twee linker cranks.
Nou ja, weet ik dat ook weer.

Groetjes van mij,
Charles Waagenaar

[RVester]

Je moet voor de grap eens op cottered bottom bracket axle zoeken op eBay. Geen twee hebben dezelfde maat.

[Eysfan]

Hallo RVester,

Als je de bedoeling hebt om van deze Gazelle een goede gebruiksfiets te maken en hij niet tot in de puntjes origineel hoeft te zijn is het misschien een idee om een moderne trapasunit te monteren. Vier jaar geleden heb ik dat gedaan bij een zestiger jaren Gazelle die als school- en krantenwijkfiets dienst moest gaan doen. De gemonteerde unit was van Kinex in de uitvoering voor cranks met spie. De montage was eenvoudig en de Gazelle cranks pasten probleemloos.

De plastic opsluitbussen zijn niet zo fraai om te zien. Rechts verdwijnt hij uit zicht achter de kettingkast. Links bleef er een stukje van de plastic bus buiten het brackethuis steken. Daar heb ik de verchroomde contramoer van de originele stelcup opgeschroefd en (bijna) geen mens die ziet dat het niet meer origineel is. De fiets heeft er nu na de modificatie minstens 20.000 km op zitten. De trapas is nog steeds spelingsvrij en draait superlicht. Dat terwijl er nooit onderhoud is gepleegd.

Hier in het dorp kon ik deze unit gewoon bij de fietsenmaker kopen. Er bestaan ook uitvoeringen ter vervanging van Thompson trapassen met 40 mm inslagcups. Zo'n unit heb ik al eens gemonteerd in een '49-er Fongers omafiets die ook als schoolfiets dienst is gaan doen.

Voordat de Gazelle- en Fongers liefhebbers over me heen vallen, gezien de staat zouden beide fietsen anders bij het oudijzer terecht zijn gekomen. Nu hebben ze een tweede leven gekregen

Groeten,
Sjoerd

[RVester]

Ja, die zijn er voor 1.37" standaard bsa, maar niet voor de superpremium Gazelle 1.47" met 5/16" kogels ipv 1/4" bsa standaard.