Bijzondere Fongers trapas

[theodorus]

Maarten de fiets is geweldig mooi geworden
proficiat met de restauratie
De bijkeuken trouwens ook zo te zien.

[bartje]

Hallo Maarten,

Het is inderdaad een sterk staaltje vakmanschap! Leuk verslag om te lezen in het tijdschrift.

Heb je soms ook een detailfoto van de transfer die je hebt aangebracht met thinner? Ik ben benieuwd welk resultaat je hiermee kan bereiken.

Groeten,
Bart

[Fotomaan]

Geweldige fietsen en een heerlijk verslag!
Complimenten!

Groetjes van mij,
Charles Waagenaar

[Maarten Waarlé]

Nogmaals dank voor de complimenten.
Bart, je hebt aan het balhoofdtransfer niet het beste resultaat tot nu toe.
Maar ik heb even gezocht in m`n foto`s en deze gevonden

Fongers afdruk

003 (768x1024).jpg (392.4 KiB) 8430 keer bekeken

Ik had hierbij op de computer de tekening al zo zwart mogelijk
ingesteld zodat er zoveel mogelijk toner in de print zou komen.
Dan is dit ongeveer het donkerst mogelijk.
Zo als ik schreef ;te veel thinner spoelt de toner weg en te weinig geeft een vagere afdruk.

Theo, inderdaad de bijkeuken ideale omgeving voor een rijwielshowroom. Althans voor het maken van een aardige foto.
Je wil niet weten hoe lastig het is om een rustige achtergrond te vinden voor iets als een rijwiel. Onze huizen staan gemiddeld te vol voor een goeie foto.
De grijze garagedeur van de buren is ook heel geschikt trouwens! Grijze achtergrond laat de details van een fiets goed naar voor komen.

Groeten,
Maarten

[Maarten Waarlé]

Deze foto is in 1999 afgedrukt geweest in de Veendamer een plaatselijke krant uit Veendam.

Annie met haar Fongers Uit krant Veendammer

001 (850x567).jpg (415.5 KiB) 8036 keer bekeken

De fiets is een Fongers vergelijkbaar met mijn 1903 BD3 damesfiets.
Zelfde rem ,zelfde stuur en zelfde kettingkast.
Het zou kunnen dat deze fiets kettingspanners heeft en dus geen exentrische trapas.
Dan toch heel leuk om tegen te komen.

Het meisje op de foto zou Annie heten en de foto is genomen op het erf van Heijningen Bosch. een vervener (veenbaas) in Veendam.
Het huis staat er nog en is een monument (naast het oude postkantoor)

Wat me integreert is de leeftijd van het meisje. Mijn juf Dane de eigenaresse van mijn BD3 was 19 toen ze haar Fongers kreeg.
Dat kwam me al erg jong over voor zo`n duur product.
Dit meisje van de foto lijkt de eigenaresse te zijn geworden.
Het zadel staat duidelijk op de groei afgesteld.
Ik heb haar opgezocht en waarschijnlijk is haar volledige naam
Anna Avina Margaretha van Heijnigen Bosch. Ze is geboren op 18 maart 1894 en dus in 1906 het laatst waarschijnlijke jaar voor een fiets met zo`n stuur 12 jaar. Misschien een jaartje later, dat kan best.
Blijft dat het wel erg jong is om zo`n echte fiets te krijgen. Het blijft een raadsel.
Toch staat bij de tekst in de krant ''voor Annie''
Leuk om in het Groninger archief eens naar de fiets te speuren.
Mogelijk komen haar initialen en achternaam terug in het garantieboek.


Met dank aan George voor de foto.

Groeten,
Maarten

[jrietveld]

Hoi Maarten,

Leuke foto inderdaad, ik kende hem. Begin 1900 was het niet ongebruikelijk dat de eigenaren van een nieuw gekochte iets met hun (dure)aankoop op de foto gingen, vaak in de studio. Deze foto is zo te zien in park of tuin (van de welgestelde familie zelf?) genomen. Ik denk dat je inschatting klopt, 1906 was het laatste jaar dat Fongers de smalle (40 cm), hoog opgebogen sturen monteerde. Het meisje zal niet groter zijn dan 150 cm, de fiets lijkt een framehoogte hebben tussen de 50-55 cm.
Als ik weer in het Groninger Archief kom zal ik eens zien of ik de fiets kan vinden. Fongers maakte in 1906 ca. 3.000 fietsen en een kleiner damesmodel geleverd in Veendam moet vrij eenvoudig zijn te vinden.
Bijzonder aan de fiets is overigens dat het pompje onder de schuine buis is bevestigd.

groet, Jos

[Maarten Waarlé]

Het zou leuk zijn om de fiets in de boeken terug te vinden Jos.

Inderdaad, die pomp zit op een aparte plaats.
Mogelijk om de kleding bij afstappen te beschermen tegen de pomphaakjes. Het is niet ondenkbaar dat een rok bij plaatsing voor op de zadelbuis er achter blijft haken.

Groeten,
Maarten

[Maarten Waarlé]

Zo , het is al even geleden maar nu ben ik op het spoor gezet om de exentrische trapas van m`n Fongers te vervangen voor een model dat overeenkomt met die van 1903.

Frame uit 1903

Zo als eerder in het onderwerp van deze fiets naar voor kwam was de trapas die ik gevonden had uit een later model Fongers.
De constructie is geheel anders zo als bleek bij de trapas van Jan`s vergelijkbare 1903 Fongers.( zie een eind terug in deze draad)
Ik ben nu in de gelegenheid gesteld om deze trapas eens goed op te tekenen en heb daarbij ook de overweging kunnen maken of de as na te maken is door mij.

opgetekend

Moet lukken lijkt me. De stofkappen zijn beide met rechtse draad uitgevoerd. Dat kan ik namaken terwijl de linkse draad op mijn niet originele trapas door mij niet na te maken is. Mijn draaibank kan niet andersom draaien met
een zelfde langsvoedings richting. Ik zou een tandwiel moeten toevoegen aan de reeks die de langsvoeding aandrijft om deze de andere kant op te kunnen sturen. Gaat waarschijnlijk wel lukken maar dat is ook weer een boel werk.

exentrische trapas model 1903

Bij het demonteren van mijn voorbeeld fiets kwamen de extra cijfers op de cranks weer tevoorschijn.

Ik heb altijd gedacht dat dat nummers zijn van de revisie van de fiets.
In het serie garantie boek staat bij deze fiets bijgeschreven dat ze ik meen in `37 is gereviseerd.
Bewijs voor de gedachte dat het hier een revisie nummer betreft vond ik in het feit dat er bij deze fiets ook een zelfde nummer geslagen is in het tandblad dat niet origineel bij de fiets hoort.

revisie nummers

Origineel zat er een dikker tandblad op met een rand en andere vorm ook.
Het is overigens ook af te leiden aan het feit dat de nummers niet chronologisch aflopen met de ouderdom van de fietsen maar dat ze dus blijkbaar geslagen zijn op het moment van de revisie die losstaat van het moment dat de fiets in eerste instantie geproduceerd is.
Je kan bij wijze van spreken zien welke fiets eerder is gereviseerd dan en andere.

Groeten,
Maarten

[Maarten Waarlé]

Inmiddels is het van gekomen om het oude type trapas voor m`n 1903 Fongers damesfiets na te bouwen.

Ik moest links en rechts schroefdraad snijden. Altijd weer een karwei om goed bij op te passen. Omdat het ook tegen een randje aanloopt ,de schroefdraad dien je op tijd te stoppen. Ik doe het dus maar met de hand. Het aandrijven van de draaibank kop. zo gat het nooit fout

schroefdraad snijden

Bovendien gaat het maar om een paar windingen (TPI 26) over een stukje van 3,5 mm.
Dat is met de hand wel te doen.
Voor het snijden heb ik dus een tandwielen set gemonteerd aan de kopse kant van de draaibank om het support (waar de beitel in zit) met de juiste snelheid per omwenteling richting kop te laten bewegen.
Bij het terug draaien voor de volgende snijronde altijd even de beitel terug halen. Bij het omkeren van de draairichting blijft je beitel een beetje achter (de speling in het apparaat) waardoor je de schroefdraad molt als je de beitel laat staan.

Ik moest twee stofkappen maken met dus ook de binnendraad waar die stofkappen in zouden gaan vast draaien.

kamer in stofkap uitdraaien

sleutel kanten freezen

nieuwe stofkap past ook op een oude trapas bus

exentrisch draaien van de lagerkamers

Fongers heeft tot plm 1905 gewerkt met stofkappen en sluitmoeren met twee platte vlakken voor een sleutel. vanaf 1904-05 krijgt Fongers de bekende ronde vormen met de drie happen voor een haaksleutel Zowel bij balhoofd als bij de trapas.

oud model en model van na 1904

Ook is de constructie van de stofkappen zodanig dat er dus sprake is van een z.g. labirinth sluiting. Je kan de as niet los nemen zonder de stopkappen los te halen. Dat geldt ook voor de wielnaven. Pas bij introductie van de vaste driepoot (vast op de as)voor het tandblad (plm 1910)stappen ze daar van af omdat je dan de stofkap aan tandwielzijde niet meer los kan schroeven (door die driepoot die in de weg zit).


Bij de modellen tot 1904 is de stofkap aan de -niet ketting-kant geheel over de conus en contramoer heen geplaatst. De as van jan die als voorbeeld diende is gemodificeerd bij revisie.
De herenfiets die van Roel was (die met die kettingspanners achteraan) die heeft nog de originele onbewerkte stofkap. Die is dicht aan de voorkant en sluit aan net rond de as.

Ik kwam daar gelukkig op tijd achter anders had ik het gemodificeerde model nagemaakt!

Nu nog vernikkelen en dan kan ze in de damesfiets. De ''modernere'' as gaat naar een herenframe uit 1905.

Groeten,
Maarten

[m-gineering]

Ik moest links en rechts schroefdraad snijden. Altijd weer een karwei om goed bij op te passen. Omdat het ook tegen een randje aanloopt ,de schroefdraad dien je op tijd te stoppen. Ik doe het dus maar met de hand. Het aandrijven van de draaibank kop. zo gaat het nooit fout

Of je draait de snijrichting om en begint naast de borst in de schroefdraaduitloop, en snijdt naar buiten