Fongers filiaal (of magazijn), Nassaukade 287 (voorheen 500)

[Durabo88]

Eigenlijk niet geheel off-topic, maar goed. Ik kon 'm nergens anders goed kwijt. Misschien is het leuk dit stukje in het clubblad op te nemen, voor hen die niet over internet beschikken.

Vandaag was ik bezig ik bezig met het ordenen en bewerken van wat ik afgelopen week bij Velorama heb gescand. Hier zat een uitnodiging voor het heropende Fongers filiaal op de Nassaukade 500 in Amsterdam uit 1923 bij. Dit zette mij aan het denken, waardoor ik toch iets dieper in de materie wilde duiken. Hopelijk kunnen en willen anderen deze informatie aanvullen.
In prijscouranten uit de jaren 1930 staat het nieuwe nog steeds geldende adres Nassaukade 287, d.w.z. dat er een hernummering van de panden is geweest.

Aan de hand van vooral foto's en internetinfo zal ik de geschiedenis van dit pand proberen te beschrijven.

Tussen 1880 en 1923 is de voorgevel nog sober neo-classisistisch. Dat wil zeggen te zien aan de daklijst en het driehoekje (ik ben even de term kwijt) boven de dakkapel.
Eind 19de eeuw (in ieder geval van circa 1880 tot 1897) zit de Amsterdamsche broodfabriek in het pand. In 1897 wordt hier één van de zeven magazijnen verspreid door het land geopend (de andere zijn in Arnhem, Den Haag, Middelburg, Rotterdam, Utrecht en Zwolle). [bron http://www.fongers.net/bedrijfsgeschiedenis.htm en prijscourant 1898]
Het pand werd voorzien van Fongers reclame en de aanduiding dat er een grote overdekte rijschool binnen was.

Het lijkt erop dat het pand in eerste instantie gehuurd werd van ene D.A. Dirkse. Want hij verkocht het pand op de kadastrale gemeente Amsterdam, sectie Q, nummer 2327, pas in 1910. [bron: Inventaris Groninger Archieven, toegangsnr. 1300, inventarisnummer 164, http://www.archieven.nl]

Deze situatie bleef zo tot omstreeks 1923, toen werd het filiaal heropend na een ingrijpende verbouwing. In elk geval heeft de gevel een complete metamorfose ondergaan. Niets van het oude is terug te herkennen. Waarschijnlijk is de gevel vervangen door één die meer bij de mode van die tijd paste en het interieur aan de nieuwe functie aangepast (er wordt van verbouwing en niet van herbouw gesproken!).
Sinds 1919 was "den Heer Frijdal" hier filiaalhouder. Voor hij in functie trad, was er onvoldoende inrichting en leiding van dit filiaal, waardoor Fongers hier klanten kwijtraakte.
Het vernieuwde filiaal bood ruimte aan een etalage op de Nassaukade, een toonkamer voor de rijwielen (1e verdieping), toonruimte voor de rijwieltoebehoren (begane grond), reparatiewerkplaats (kleine reparaties) en een rijwielstalling. [bron: "Aan de Wielrijdsters en Wielrijders in Amsterdam en Omgeving naar Aanleiding van de Heropening van het Fongers-filiaal Nassaukade 500", 1923 --> binnenkort in de online documentatiebank met mooie interieurfoto's]

Mogelijk hebben het slechte management zoals hierboven vermeld wordt en de schaarste t.g.v. de Eerste Wereldoorlog ertoe geleid dat pas in circa 1922-1923 met de modernisering van het pand is begonnen.

De eveneens in hetzelfde pand gevestigde rijschool van Fongers was de laatste der Mohikanen in Amsterdam en sloot zijn deuren in 1936. [bron: Pete Jordan, 2013, De Fietsrepubliek]
In elk geval blijft het pand tot na 1940 een Fongers Magazijn. [bron: Prijscourant 1940] Op een foto uit de jaren 1960 zien we ineens niet meer de grote Fongers poster aan de zijkant van het pand prijken, maar die van Sturmey Archer. Fongers zal dus ergens tussen 1940 en de jaren 1960 het magazijn hebben gesloten. Dat Sturmey Archer in dit pand verder is gegaan is op zich niet vreemd, daar Fongers voorheen de importeur van SA naven was. Sturmey Archer blijft in ieder geval tot en met 1978 in het pand actief. In 1995 zit Hotel Westropa in het pand en in juni 2008 zit het Amsterdam Centre Hotel van de Eden groep erin. Waarschijnlijk is het thans nog een hotel.

[maartenB]

mooie research Yorick! Echt interessant zo die beschrijving met straatbeelden!

[Durabo88]

Beste Maarten,

't is echt weer zoiets wat je aan het denken zet.

Overigens was ik nog vergeten te vermelden dat de nieuwe functie van hotel ook weer gevolgen had. Namelijk extra vensters aan de zijkant van het pand en extra dakkapellen en aanbouw. De extra ventsters werden weer mogelijk gemaakt door de sloop van de aanliggende panden.

Groeten, Y.

[Maarten Waarlé]

Leuk om te lezen en bekijken Yorick.
En shocking om te zien wat er in 100 jaar met een pandje allemaal gebeuren kan. De kern zal nog wel heel oud zijn maar zo`n gevel met andere ramen er tegen geplakt geeft meteen een heel ander beeld.

Groeten,
Maarten

[Durabo88]

Ik vond nog een paar interieurfoto's in de beeldbank van het stadsarchief. Erg leuk voor de liefhebber.

[klassiekeracefiets]

Interessante geschiedenis. Het verhaal achter de kaart maakt me ook wel heel benieuwd. Ik kon 't niet helemaal ontcijferen, maar er staat zoiets als:

"Breng 't morgen maar niet mee, ik kom 't zaterdag liever even halen. Rosie Vita (?) heeft 't zeker gehoord, en dan sta ik ??? angsten uit, als jij me 't op school geeft, ??? ??? Fré."