Terugbrengen naar originele staat - Fongers HZ 60 uit 1935

[JasperA]

Deze week was ik een paar dagen vrij vanwege een verplichte opname van verlofdagen die anders kwamen te vervallen... Geen straf want omdat vrouwlief gewoon moest werken had ik de handen vrij om hier en daar wat extra gas te geven op de hobby getiteld 'Groninger Rijwielen'.

Met zo'n 1500 kilometers erbij op de teller (van de auto...) en veel nieuwe kennis, contacten en ervaringen rijker kan ik spreken van een top weekje!

Hoewel ik met de HZ 60 uit 1935, waarvan ik wat foto's heb geschoten, nog een soort van haat-liefde verhouding heb ga ik in ieder geval wat stappen zetten rondom de fiets om hem nog verder terug te brengen naar originele staat.

Een meevaller is in ieder geval dat ik op de herenfiets in maat 60 wel gewoon met de voeten aan de grond kom terwijl het BD 60 damesrijwiel bij het opstappen echt te hoog was. En nee, dat zit niet tussen de oren... Ik heb dan ook besloten deze fiets te houden (in tegenstelling tot de reeds aangeboden en verkochte fietsen)!

Ik heb veel detail foto's gemaakt dus wees vrij om me te wijzen op zaken die ik zou moeten wijzigen om de fiets dichter bij het origineel te krijgen.

Mijn lijstje tot zover:
0. Overall maakt de fiets een zeer nette en verzorgde indruk. Er is niet veel op gefietst zo lijkt het.
1. Type aanduiding is HZ 60
2. Framenummer is uit 1935 namelijk: 3511142
3. De Sturmey Archer 3-speed trommelremnaaf achter heeft de letter 'A' ingeslagen. Het lijkt een originele S.A. KBC naaf te zijn uit de juiste tijdsperiode en hij schakelt keurig(!).
4. De Sturmey Archer voornaaf heeft BF6 ingeslagen en is dus uit 1936
5. De Aluminium lepper velgen zijn van latere datum lijkt mij... Deze zou ik graag vervangen door een paar zwarte, groen gebiesde kron prinz velgen.
6. De moer in de balhoofdstrop is niet origineel en zal vervangen moeten worden
7. Door een gat in het frame zit ook een moer. Geen idee waar dat voor dient. Mogelijk zit er een ander remsysteem op? Ik hoop het eerlijk gezegd niet...
8. Het Weer & Wind stuur kon in 1935 als extra (gratis) optie gekozen worden en kan goed origineel zijn. Persoonlijk vind ik het echter niet echt mooi. De handvatten zijn veel te grof voor de fiets, misschien dat het vervangen van deze al een hoop scheelt.
9. Er zitten wat niet thuis te brengen transfers op de fiets. Ik laat ze er in ieder geval mooi opzitten. Ik vind ze niet storend.
10. Er zit een Koets A2 achterlichtje op met kijkgaatje. Hoewel ik nergens kan vinden hoe oud deze specifieke lichtjes zijn ga ik er vanuit dat deze niet origineel is.
10. De zadelpen betreft een rechte pen en zal vervangen worden door een haakse zadelpen. Deze heb ik nog wel liggen.
11. Het 'opstap' moertje op de achteras durf ik nog niet als origineel aan te wijzen. Zou dit kunnen? In mijn 'moeren-la' kon ik niet 1 moer vinden die als vervanger kon dienen. De achteras lijkt dan ook bovengemiddeld dik te zijn.
12. Er zit een lederen lakdoek op de fiets die op zich prima is maar wel wat jonger dan 1935. Ik denk dat ik dat zo laat.
13. En tot slot: de plastic witte trappers zou ik ook graag vervangen...

Al met al kom ik op het volgende nog te lokaliseren onderdelen lijstje:
1. Een paar nette -zwarte met groene biezen- Kron Prinz velgen (Ik bied: 50 euro)
2. Een passende moer voor de balhoofdstrop (Ik bied: 5 euro)
3. Passende (Fongers) handvatten (Ik bied: 20 euro)
4. Passende koplamp en dynamo (Ik bied: 100 euro)
5. Passende witte Fongers trappers (Ik bied: 100 euro)
6. Passend achterlichtje uit de jaren 30 (Ik bied: 15 euro)
7. Setje oude 28 1/2 inch banden (Ik bied: 30 euro)

Zijn er dus mensen die iets in een vitrine kast hebben liggen wat weer op een prachtig rijwiel geplaatst kan worden dan houd ik mij aanbevolen.

En dan nu de foto's!

Fongers HZ 60 1935 01.JPG (330.45 KiB) 6250 keer bekeken

Fongers HZ 60 1935 02.JPG (320.1 KiB) 6250 keer bekeken

Fongers HZ 60 1935 03.JPG (322.09 KiB) 6250 keer bekeken

Fongers HZ 60 1935 04.JPG (320.49 KiB) 6250 keer bekeken

Fongers HZ 60 1935 05.JPG (265.33 KiB) 6250 keer bekeken

Fongers HZ 60 1935 06.JPG (284.37 KiB) 6250 keer bekeken

Fongers HZ 60 1935 07.JPG (344.55 KiB) 6250 keer bekeken

Fongers HZ 60 1935 08.JPG (240.23 KiB) 6250 keer bekeken

Fongers HZ 60 1935 09.JPG (246.4 KiB) 6250 keer bekeken

De nog niet geïdentificeerde transfers. Iemand?

Fongers HZ 60 1935 10.JPG (264.57 KiB) 6250 keer bekeken

De nog niet geïdentificeerde transfers. Iemand?

Fongers HZ 60 1935 11.JPG (247.68 KiB) 6250 keer bekeken

Fongers HZ 60 1935 12.JPG (257.5 KiB) 6250 keer bekeken

Fongers HZ 60 1935 13.JPG (253.69 KiB) 6250 keer bekeken

Fongers HZ 60 1935 14.JPG (210.03 KiB) 6250 keer bekeken

De nog te vervangen bout bij de balhoofdstrop

Fongers HZ 60 1935 15.JPG (227.09 KiB) 6250 keer bekeken

Fongers HZ 60 1935 16.JPG (214.31 KiB) 6250 keer bekeken

Waar dient deze door het frame stekende bout voor?

Fongers HZ 60 1935 17.JPG (254.52 KiB) 6250 keer bekeken

Fongers HZ 60 1935 18.JPG (348.59 KiB) 6250 keer bekeken

Fongers HZ 60 1935 19.JPG (253.01 KiB) 6250 keer bekeken

Fongers HZ 60 1935 20.JPG (267.24 KiB) 6250 keer bekeken

Fongers HZ 60 1935 21.JPG (217.78 KiB) 6250 keer bekeken

Fongers HZ 60 1935 22.JPG (336 KiB) 6250 keer bekeken

Fongers HZ 60 1935 23.JPG (288.8 KiB) 6250 keer bekeken

Fongers HZ 60 1935 24.JPG (262.45 KiB) 6250 keer bekeken

Fongers HZ 60 1935 25.JPG (283.49 KiB) 6250 keer bekeken

[JasperA]

En excuses dat ik iedereen blijf lastig vallen met al die Fongers fietsen maar de Gruno's van deze wereld (uit het Winschoten tijdperk) vergen iets meer -zoekt en gij zult vinden- kracht...

[Maarten Waarlé]

Geeft niks Jasper.
Weet je dat mijn Gruno weken nee maanden lang in Epse en op marktplaats gestaan heeft. Niemand wilde de fiets, zaten allemaal op Fongers fietsen te loeren denk ik.

Over de herenfiets van Fongers die je net laat zien;
de remmen ,ik zou denken dat daar ooit aan gewerkt is door een hobbyist.
Voor en achternaaf zijn van verschillende uitvoering zo als je ziet. Stalen plaat voor alu achter.
Dat gat in de balhoofdlug is denk ik ook een overblijfsel van eerdere remstang aanpassingen.
Wat er nu op zit is wel kloppend ,door Sturmey Archer geleverd ,je ziet het op meer merken .
Wel typisch dat Fongers tegen die tijd niet zelf meer iets maakte terwijl Simplex en Gazelle toen en vele jaren daarna een eigen model remstang voerden.

De stripjes onder aan de bracket moeren en ter versteviging van de onderste hefboom lijken mij ook aanpassingen.
Een reden te meer om te denken dat een van de vroegere eigenaren zelf bezig is geweest.
Overigens is dat gaatje voor de verlichting ook door iemand anders dan Fongers geboord. Maar mijn idee hoort dat daar niet te zitten.

Voor het overige helemaal geen verkeerd uitgangspunt die fiets.

Groeten,
Maarten

[JasperA]

Ik doe even de aanname dat je de Gruno damesfiets uit de jaren 20 bedoelt; was deze toen al zo netjes gerestaureerd?

[jrietveld]

In de kern een mooie fiets, Jasper. De belangrijkste aanpassingen heb je al benoemd; gaat nog wel wat kosten om dat origineel en passend te krijgen zeker als je er de ontbrekende FG pomp en een passende Lucas bel aan toevoegt...).
Het vreemdst aan de fiets vind ik de merkwaardige transfertjes die her en der zijn bijgeplakt (al lang geleden aan de slijtage te zien).
Detail: in beginsel hoort het FH zadel niet op dit model (maar kan er tegen meerprijs aan zijn toegevoegd). De bagagedrager zou daarnaast moeten zijn voorzien van lipjes om de 'langzaambinders' door te halen (zo niet, dan is deze niet origineel).
Succes met dit project.
NB was Garage Birza de moeite waard?

groet,Jos

[JasperA]

Er zitten nog drie van de 4 lipjes op gelukkig, dus de bagagedrager lijkt origineel te zijn. De lucas bel en het pompje kunnen inderdaad aan de lijst worden toegevoegd...

Dat het veel geld gaat kosten is nog niet het grootste probleem. Het vinden van mensen die bereid zijn afstand te doen van deze goederen wel... Als je me aan wat verkoop willige adresjes kunt helpen houd ik mij aanbevolen!

Garage Birza in Zuidhorn is een aanrader voor oude fiets liefhebbers. Ze hebben een mooie collectie. Zelf was ik blij verrast in ieder geval! Helaas te kort de tijd om alles goed te bekijken (ik was er pas om 16.45 uur...), musea kosten soms meerdere bezoekjes om alles te 'zien'.

Ik stuur je trouwens nog even een PB.

[Durabo88]

Beste Jasper,

Mooie fiets hoor. De transfertjes zou ik laten zitten, dat maakt de fiets uniek en zegt iets over de geschiedenis.

Aan het remmensysteem is in ieder geval gesleuteld, zoals al gezegd. Jouw naven zitten denk ik op de grens van wel of nog geen jaarstempel (dus achter nog niet). Waar de grote A in de achternaaf (KB overigens) voor staat weet ik niet. Ik heb 'm ook op mijn K naaf staan. Hopelijk kunnen we nog eens bewijzen of het een jaaraanduiding is, misschien wel 1935 en daarna toch geen letter B, C, D etc. maar en cijfer?
Over de versteller kan ik niet veel zeggen, maar er bestaat ook een specifieke K-naaf versteller.

De Lepper velgen zou ik op jaren 50 dateren. Hoeveel spaaks is het achterwiel?
Het is een weer-en-wind fiets dus waarschijnlijk zwarte velgen met groene bies. Die heb ik liggen, maar moeten even uitgespaakt worden.

Het huidige achterlichtje is toch wel passend, mits het glaasje van echt glas is?

Groeten, Y.

[maartenB]

Alleen even over de K-naven met een A ingeslagen: Sjoerd en ik hebben een keer verzonnen dat het wellicht kan staan voor de K-naven uit 1931. Want daarna kreeg je KB2 enz., die van jasper zou KB5 op moeten staan, de remankerplaat van aluminium was er enkel in 34 en 35, zeg ik uit mijn hoofd. Die is dus wellicht nieuwer dan de versnellingsnaaf.
Ook de kleine streepjes en de vlaggetjes van het SA logo wijzen voor deze naaf op een jaartal dat ouder is dan 1935.
Overigens vind ik het een schitterende fiets, Jasper! Dus zie mijn muggenzifterij over die naaf niet als gezeur. Het is meer dat dit me opvalt.

[JasperA]

Thanks!

De nog niet geïdentificeerde transfers laat ik netjes zitten inderdaad. Ook de 'plaatjes' op het remsysteem vind ik interessant genoeg om mooi te laten zitten. Ze zitten er keurig gemonteerd op als je het mij vraagt.

Het Koets lichtje heeft inderdaad een glaasje van glas! Leuk! Weer wat geleerd!

Het is overigens geen volledige weer & wind uitvoering. Alleen het stuur. In de prijscourant van 1935 staat dat je dit kosteloos kunt laten toevoegen dus het zou goed kunnen dat het stuur origineel is. De rest van de onderdelen is -zwarte lak vrij- waar ze bij een W&W uitvoering zwart hadden moeten zijn.

Als het overigens geen W&W uitvoering is zouden de velgen toch ook gewoon zwart met groene bies moeten zijn? Of zijn ze dan met alleen een zwarte 'middenrand' en omlijnende groene bies?

Een KB naaf dus, ok, ik las op het forum inderdaad al wat discussie over de 'A'. Zou mooi zijn wanneer dit inderdaad 1935 betreft. Ik zie nu ook pas dat je op zich vrij snel kunt zien of het aluminium ankerplaten betreft of stalen...

De velgen neem ik graag van je over. Achterwiel heeft 40 spaken (maat 13) en voor heeft 36 spaken (maat 14). Kan ik gelijk mijn onlangs verworven spakenkast uitproberen!

[JasperA]

Hoe ouder hoe beter, Maarten! Muggenziften maakt het alleen maar interessanter vind ik.

Tot nu toe hebben bijna al mijn vooroorlogse fietsen wel iets nieuws of bijzonders opgeleverd. We zouden ze vaker voorbij moeten zien komen wat mij betreft. Er is nog veel te leren!

Ik heb trouwens ook aluminium platen in trommelremmen gezien uit 1936 (en hier ook al wat discussies vanaf marktplaats over gevoerd) dus wellicht zijn ze iets langer doorgegaan met het plaatsen van deze platen.