Vereniging De Oude Fiets

Beste groep,
Afgelopen zaterdag heb ik een oude herenfiets kunnen ophalen in Assen. De fiets zal menig wel bekend voorkomen ,ze stond enige tijd op marktplaats.
Na een gezellige babbel en de koop zijn we nog gaan fietsen in de buurt van Westerbork. Je hebt daar het plaatsje Orvelte liggen. Een soort openluchtmuseum zonder hek erom heen.
Wel een beetje scheef en met een kraakje maar toch hield de nieuwe aanwinst zich goed op het tochtje.
Dat scheve zal wel zijn gekomen door banden verwisselen zonder de wielen er uit te halen. Zowel een voor als een achtervork poot stonden ver open. Inmiddels heb ik het verholpen.

In de advertentie en op het balhoofdplaatje staat H.de Wilde Haarlem. Ik was daar voor aanschaf al eens naar gaan zoeken en vond in het telefoonboek van 1915 de Wilde terug als rijwielzaak gevestigd Schagchelstraat 24 Haarlem.
Echter bij uitgebreid bestuderen van het balhoofdplaatje (en de straatnamenlijst van Haarlem) vond ik
een ander adres namelijk Clercqstraat 104.

Een advertentie uit een krant van 1923 bevestigde het
nieuwe adres en vreemd genoeg staat als derde leverancier van Stokvis van Zon op het voormalige adres van de Wilde vermeld.
Blijkbaar heeft de Wilde snel na 1915 de rijwielzaak verkocht aan van Zon want in het telefoonboek van 1917 staat van Zon vermeld als rijwielzaak in de Schagchelstraat no 24.
Blijkbaar liepen de zaken niet zo geweldig voor De Wilde want een telefoon kon er na de verhuizing niet meer van af .Dat lijkt me een achteruitgang.

Ik vond in een krant van 1926 nog de vermelding ''heropening van HET RIJWIEL MAGAZIJN agent der tourist rijwielen''.

In april 1937 wordt het faillissement uitgesproken en hield het bedrijf op te bestaan.

Al bij foto`s van Marktplaats was me opgevallen dat de lugs en het balhoofd van deze fiets erg overeen kwamen met
die van mijn Joubert damesfiets uit Haarlem.
Ook een fietsenmakers merk. iets vroeger en ook gebouwd met lugs van Brampton.

Als voorbeeld de trapas en spatbordlug in de liggende achtervork van beide fietsen.
Bij de herenfiets is nog iets duidelijker de naam Brampton te zien op de bovenste balhoofdmoer
Je komt door heel Europa heen Brampton opgebouwde fietsen tegen.
Jan heeft er ook een van Franse of Belgische achtergrond en Max Reder (Oostenrijk) heeft er op zijn site ook een beschreven.
Vergelijkbaar het met BSA kan je stellen.
Op de site van de Engelse vereniging staat een catalogus van Brampton uit 1929 met daarin terug te vinden alle onderdelen die hier zijn toegepast.

Zo als uit de advertentie al bleek , H. de Wilde was agent van Stokvis en deze fiets is ook door Stokvis gebouwd. Het frame nummer staat op de linker achterpat van de fiets. Bijvoorbeeld de Stokvis damesfiets van Arjan (een stuk terug in deze toerfietsafdeling) lijkt hier qua model of uitvoering niet op maar heeft het nummer wel op de zelfde plaats staan.
Kortom een door Stokvis met engelse Brampton onderdelen gebouwde herenfiets , die door H. de Wilde uit Haarlem is doorverkocht of eventueel in tweede instantie (na revisie) door hem voorzien van een balhoofdtransfer en verkocht.

De S.A. Achternaaf type K is duidelijk een keer opnieuw vernikkeld. De getalletjes zijn sterk vervaagd(90%verdwenen) en een laagje nikkel komt er makkelijk af. Het zou dus kunnen dat de fiets door de Wilde een keer is gereviseerd.

De fiets heeft voor 32 en achter 40 spaken en overal in de fiets zitten gesoldeerde lugs tot en met de bovenste bevestiging van de staande achtervork.
Zeer fraai. Ook het stuur is apart met de typische slingerende remhendels. Ik zie dat terug in een Stokvis reclame hier in de databank.


Ik ben wel benieuwd of het framenummer nog iets over de leeftijd zal zeggen. In theorie is het nieuwe adres (clercqstraat)vanaf 1917 mogelijk en als andere uiterste is in 1937 de zaak verdwenen. meest waarschijnlijk is de fiets uit de jaren 20.

Groeten,
Maarten

Hallo Maarten,
Wat een mooie weer... Had hem niet gezien anders had ik er misschien wel een ritje aan gewaagt. Kan zo maar zijn dat deze fiets van voor 1920 is. De bouw is nog lekker ouderwets. mijn Halford fiets heeft ook deze opbouw ook ergens jaren 20. Kortom een mooie aanwinst Maarten ik ben zelfs een beetje jalours op je nieuwe aankoop. Hahaha. gelukkig is mijn schuur niet zo groot.

groeten,
Michiel

Mooie fiets Maarten .
Lijkt me een prettige fiets om op te rijden .
Mooi te zien hoe alles zo mooi gemaakt werd vroeger b.v. niet van die plat geslagen achter vorken .

Vandaag kwam de HDW Stokvis nog eens ter sprake.
Blijkt dat de fiets door aan aantal mensen wel gespot is op marktplaats en ook interessant is gevonden.
Ik ben het daar wel mee eens. Nog meer nu de fiets eens uit elkaar is geweest en haar geheimen prijs heeft gegeven.

Ik heb de fiets kunnen demonteren zonder de kettingkast daarbij
helemaal los te hebben moeten halen.
Dat was dankzij de BSA type trapas mogelijk
Door aan de niet-kettingkant de crank,de geschroefde cup (met spiefixatie) en vervolgens aan de andere kant de krankspie los te halen kon ik de as los krijgen zonder het doek over de crank te hoeven trekken. De krank bleef hangen in het kettingkastframe.
Daarna kon ik de arm door het gat in het doek steken en zo de crank met tandblad verwijderen.
Achteraan bij het achterwiel moest wel het laatste stukje kettingkast aan de kant om eerst het losse stukje frame weg te halen en tenslotte het hele wiel.
Met het nodige gekraak is dat wel goed gekomen.
Deze foto is van na het opbouwen ,Zo als je ziet zit het laatste
stukje kast er nog aan gelukkig.

Het tandblad is gemaakt voor Brampton getuigen de B`s in het blad.
Er zijn al meer fietsen voorbij gekomen die dat hadden. Ik meen een damesfiets die eens van Theo naar Michiel verhuisde had dat ook. Zeer herkenbaar maar typisch genoeg wel gefabriceerd door Williams getuigen het wapentje.
Helaas zonder jaarletter.

Op de foto van het volledige tandblad staat ook de trapas en cup gefotografeerd. Deze cup heeft de zelfde lak en grondering als de rest van het frame. Zelfs de binnenkant is gegrond en gelakt. Na montage hebben de kogels zich een weg gebaand door de verf waardoor er een glimmend stalen spoor is ontstaan.
Typisch niet het werk van de oorspronkelijke fabriek waar lakken en afmontage duidelijk gescheiden verliepen maar eerder het werk van een op dat punt wat onzorgvuldige revisie.
De fiets moet dus een keer uit elkaar zijn geweest en opnieuw gelakt zijn geworden. het plaatje HDW is dan ook van die revisie gelegenheid.

Een andere merkwaardigheid is het feit dat de as de gebruikelijke 5/8''meet terwijl de cranks duidelijk 16 mm zijn.
Een Gazelle as past er goed en netjes in maar deze as zwemt in het gat. Veel te ruim en de crankspieen zaten ook op haar eind.
Een tweede bewijs dat (een verkeerde) revisie as er in gekomen is en dus dat de fiets een keer aangepakt is geweest.

Ik heb met dunne plaat het verschil opgevangen en nu passen de crankspieen ook weer tot een normale diepte in de crank.
Naast de lager en achternaaf revisie heb ik wat nikkel onder de verf vandaan gehaald.
Het remsysteem is van Crabbe. Een behoorlijk oud bedrijf, er staat op de engelse verenigings-site een catalogus van crabbe van 1904. De achterrem ter hoogte van de trapas is wel herkenbaar met dat wat ze in 1904 maakte.
Solide systeem en zoals de folder schreef makkelijk af te stellen.
Er zit geen extra veer zo als wel bekend van het gebruikelijke remsysteem.
In de Brampton catalogus staan in het geheel geen remmen afgebeeld. Ik ga er dus vanuit dat een fabriekant die gebruik maakte van Brampton lugs en naven opzoek moest naar een andere leverancier voor de remmen. Dat is bij mijn Met Brampton lugs opgebouwde Joubert uit haarlem ook het geval.

Op onderstaande foto zie je nog eens de typische remgrepen. Ik weet niet of dat dan ook Crabbe is. De Batafus herenfiets van het Batavus museum heeft vergelijkbare grepen al zijn die wel ingeschroefd ipv opgesoldeerd.
Al met al een heerlijke Hollandse met 99% Engelse onderdelen opgebouwde fiets.
Jammer dat het frame wat te klein is voor mij maar verder is het echt een leuk ding.
Groeten,
Maarten

Hoi Maarten,

Interessant om door jouw ontleding van de fiets ook te lezen hoe de geschiedenis van de fiets ontleed wordt. Een boeiende vraag is natuurlijk welk merk er van oorsprong op gezeten kan hebben. Geen gaatjes in het balhoofd voor een plaatje neem ik aan? Op wanneer schat je de revisie door De Wilde?

Het kettingwiel lijkt nog nauwelijks versleten - de fiets heeft misschien niet zo verschrikkelijk veel kilometers gemaakt, of in ieder geval is de ketting steeds op tijd vervangen.

"geschroefde cup met spiefixatie" - dus geen trekbracket maar echt de spies tegen de buitenkant van de cups aan, zoals bij jouw Joubert? Mooi ouderwets Komt bij "echt" Nederlandse fietsen niet voor, toch?

Groeten,
fietser

Hoi Maarten,
Mooie beschrijving van de determinering van deze fiets. Kan het geen importfiets uit de jaren 10 zijn? en dan omgekat door een lokale fietsfabriek? Nu weet ik ook eindelijk dat de BBB in de fiets van Theo die idd bij mij terecht kwam op Brampton slaat. deze had ook de zelfde framebouw als jouw fiets. Zoals ik al opmerkte. Het stuur van mijn Halford heeft hetzelfde stuur met die afgeplatte remhevels. Inderdaad ook op de Batavus in het museum in Heereveen. Bedankt voor de uitgebreide verslaggeving.

Groeten,
Michiel

Dag fietser en Michiel,

Mij lijkt dat het originele merk Stokvis geweest moet zijn maar wat ook zou kunnen is dat het Brampton gemerkt is geweest.
Ik vond op Transportfiets net een mooie afbeelding van een Stokvis catalogus uit 1923 met daarin geadverteerd Brampton rijwielen met zelfs een soort transfer of ten minste embleem op de pagina.
Brampton zelf maakte geen fietsen zo ver ik weet. In de catalogus van 1929 staan vele lugs,tandwielen, naven en zelfs tekeningen hoe diverse frames opgebouwd kunnen worden maar er worden geen complete frames aangeboden.
Ik weet niet of dat eerder wel gebeurde . BSA heeft ook zo van die periode`s gehad dat ze dan wel dan niet zelf bouwde.

De spiefixatie bij deze Brampton trapas is inderdaad wel heel Engels al moet ik zeggen dat ze in Engeland ook al heel vroeg werkte met borgringen op de cup.

Nog over het jaar van de revisie. Ik vind dat moeilijk vast te stellen maar feit is wel dat het achterspatbord vakkundig wit is gemaakt. Heel strak en niet dat je de kwast er nog in ziet.
Daar tegenover staat dat de biezen niet afgekaderd zijn boven het witte spatbord maar er onder verdwijnen. Dat vermoed dan weer een periode voor oktober 1935 (witte achterspatbord verplicht). De velgen waren ooit verchroomd dus dat moet dan toch van na 1930 plm zijn.
In 1937 hield het bedrijf op te bestaan. Ik hou het voorlopig maar rond 1935 dat de fiets is gereviseerd.
De versnellingsnaaf is constructief van een vroeg type K (20er jaren) maar mist vreemd genoeg het olievulplaatje aan de kopse kant van de linker deksel. Al m`n K naven hebben dat wel dus dat is iets vreemds.

Wat verder opviel is dat er aan de fiets opnieuw vernikkeld is geworden. Ook de verkeerde maar wel in de fiets gemonteerde trapas had een laag extra nikkel wat je er zo af kon pellen.

Wat dat betreft zal de fiets altijd wel wat raadselen blijven houden denk ik.

Groeten,
Maarten