Vereniging De Oude Fiets

Al een tijdje leeft er bij mij het plan om een Fongers op te bouwen uit de korte periode van de ontwikkeling van de velgrem.
Op een of andere manier vind ik de eerste 10 jaar van de 20e eeuw boeiend als het gaat om de verfijning van de toerfiets.
Eind 19e eeuw wist men hoe een fiets gebouwd moest worden en was er bovendien ook een gestaag groeiende menigte die geld over had
voor de relatief nieuwe vrijetijdsbesteding van het fietsen.
In de eerste 10 jaar van de 20e eeuw kwam het beter remmen tot ontwikkeling en zoals bij veel Engelse merken deed ook Fongers er aan mee.
In een relatief korte periode werden diverse variaties op de dubbele velgremmen ontwikkeld voornamelijk de Engelse lijn volgend.
Eerst hevelremmen alleen voor of dubbel voor en achter. in de periode 1905 (een schatting) tot en met plm 1907 door omgekeerde remhevels in het stuur die via kabels de stangen naar voor en achterrem bedienen. In 1908 kwam Fongers met de rollerbrake hendels aan het stuur, het bekende driehoekje ter omkering van de werkrichting waarschijnlijk afgekeken van Lea Francis en de verfijnde remstangen die ze nog zo`n 20 volgende jaren zouden bouwen.

De BDG zo als die had kunnen zijn geweest:
https://www.beeldbankgroningen.nl/beeld ... =1&page=17

Jasper kreeg kort geleden vanaf Marktplaats een Fongers BDG55 uit 1907 aangeboden. De fiets had al eerder op marktplaats gestaan en ik zelf heb ook toen al gereageerd. Je weet niet altijd hoe de zaken lopen maar blijkbaar heeft de eigenaar wel het vertrouwen gehad dat de fiets met Jasper een goede kant op zou gaan.
We weten inmiddels wel dat geliefde fietsen de vaak niets vermoedende eigenaar-verkopers soms tot twijfel brengen door de plotselinge veelheid aan reacties.
Met deze fiets is het (wat mij betreft dan toch) goed gekomen.
Het is een fiets uit het jaar dat de omgekeerde remmen de achterrem niet langer met een stangenstelsel bediende maar dat Fongers er voor koos om de achterrem door een bowdenkabel te laten bedienen.
Tijdens de Marktplaats periode en zonder een framenummer te weten was het niet duidelijk wel jaar deze fiets precies was. Dat maakt in de keuze van remsysteem wel veel uit dus. Het 1906 model met de remstangen naar achter is wel gefotografeerd en te vinden in de beeldbank maar daaruit is niet goed op te maken hoe het er allemaal uit ziet. Het 1907 model is veel duidelijker en eenvoudiger ook. Je ziet zelfs waar de bevestigingsbandjes van de kabel zitten. Beetje zwierige loop van die kabel trouwens.

Dat systeem ga ik nabouwen voor deze fiets. De achterrem heeft een ophanging met een boogje boven in de staande vork die meteen boutje is voor het achterspatbord.
Op fotos van BDG`s zonder deze rem zie je twee schroefjes voor een overlappend beugeltje over de vork. Bij de BDG met omgekeerde remmen zit dat niet. De voorrem is van het zelfde model als ik al eens voor m`n BD3 heb gebouwd.
Opmerkelijk is dat de remhevels een plaat met schroefdraad en moertje hebben in de handgrepen.

https://www.beeldbankgroningen.nl/beeld ... s=1&page=1

Ik heb dat nog nergens terug gezien. De zeer duidelijke foto in de beeldbank laat veel zien maar niet de functie van het schroefje.
Vermoedelijk is het gemaakt om de binnenkabel onder vast te klemmen. Dat is zinvol omdat het gemier met een kabel die eindigt boven in het handvat veel gedoe geeft om tot een goede afstelling of zelfs al montage te komen.
Als je de kabel doortrekt in de greep heb je opeens de mogelijkheid om de zaak goed aan te trekken.

Er staat ook nog een tekst op het plaatje bij de moer. Wat zal er staan ? Bowden made in Engeland? Rijwielfabriek A Fongers?

De fiets is natuurlijk al een keer terug geweest naar de fabriek en daarna nog van van alles voorzien wat er niet op hoort.

De trapas met cranks zijn origineel 1907 Het tandblad is zoals dat van Jos z`n BD uit 1904-05 en de cranks hebben het FG tekentje. De voorvork lijkt ook origineel. Een van de kenmerken die me opviel bij de advertentie: een voorspatbord dat moeite heeft met onder de kroon door gaan. Dicht op het wiel. Onder de spatbordbevestiging staat ook BDG. Blijkbaar zijn de DZ vorken in die periode weer anders. Ik was voor de aanschaf al begonnen met het maken van onderdelen. Best raar eigenlijk . Ik heb nu smalle spatborden met stangen, kloppende pedalen van een vroege Fongers en het achterwiel van de gesloopte Fongers DZ uit 1910. Ik zoek nog zo`n voornaafje waarbij de cups wat hoekig zijn opgenomen in de totaal vorm.

DE BDG`s (en CCG`s) hadden ook een typisch zadel met vier veren onder de achterbrug verbonden met een strip en aansluitend aan de stangen die onder het zadel vandaan komen. Lastig te zien op de beeldbank foto`s maar wel een ding wat ik ook weer terug wil zien.

Al met al ben ik benieuwd hoe ver je nu kan gaan met reproductie van onderdelen in relatie tot de geloofwaardigheid van een antieke fiets.
Ik ben het punt voorbij dat dat een discussie zou moeten zijn. Ik wil het gewoon in de praktijk uitproberen.

Vanwaar later verslag!

Groeten,
Maarten

Maarten (en Jasper) wat een mooie vondst en super dat er nog veel essentiele onderdelen aanwezig zijn om met jouw vakmanschap tav het ‘bijmaken van onderdelen’ deze Fongers weer in glorie te herstellen.

Ben benieuwd ; mooi project ; minder orgineel als nu word ie zowieso niet moet je maar denken

Goed dat je Jasper nog vermeld Wouter,
Hij is zo genereus geweest om de BDG ook aan mij over te doen En voor een liefhebbers prijs. Dat is heel tof.
En altijd fijn als we de hobby een beetje uit de prijsgekte kunnen houden.

Ik heb voor de fiets ook al een set pompklemmen gemaakt. Nog een beetje grof momenteel maar ze
horen qua model wel op de fiets (zie beeldbankfoto). Weer ontdekt dat ze redelijk makkelijk te maken zijn.
Maar een draaibank is wel handig. Ik maak er nog een paar meer van. Dat kan mooi in die dagen tussen de feestdagen in.

Bij deze ook een plaatje van het framenummer zonder framenummer geen datering.
Ben benieuwd wie de fiets als eerste gekocht heeft. Dat is bij die vroege nog vaak te achterhalen. Later in de jaren werd vooral de dealer / het filiaal opgeschreven in het seriegarantie boek.

Je hebt gelijk Rode, veel verloren gaat er niet aan deze!

Groeten,
Maarten

Smullen dit!

Ik hoopte bij het surfen naar www.oudefiets.nl stiekem al op een forum bericht omtrent deze toch wel weer uitzonderlijke vondst...

Dit keer was ik inderdaad de derde -uit de twee honden vechten om een been metafoor- die er met de fiets ‘vandoor‘ ging, echter bij Maarten is de fiets meer dan goed op zijn plek en het vooruitzicht om de fiets weer in oude glorie hersteld te zien worden is enkel via deze route mogelijk in mijn optiek.

Ik heb de popcorn en de cola er dan ook alvast bijgepakt. Een prettige en voorspoedige restauratie toegewenst!

Mooi Maarten!
Tweede vondst van een Fongers van voor 1910 binnen twee maanden; het blijft bijzonder dat met zekere regelmaat Fongers fietsen van meer dan een eeuw oud blijven opduiken.
Er moet veel aan deze fiets beuren, maar het is zeker de moeite waard de oorspronkelijke uitvoering uit 1907 weer terug te krijgen. Er zijn uit 1906 en 1907 m.i. geen andere overgebleven Fongers fietsen bekend.
Bijgaand nog een geschilderde afbeelding van de betreffende uitvoering.

groet, Jos

Inmiddels ben ik wat verder gekomen met de puzzel.
Want dat is het ,een puzzel met veel stukjes en veel aanwijzingen. Dat maakt het leuk.
Over de remgreep: op het schilderij dat Jos toevoegde lijkt er een gaatje voor in de remgreep te zitten.
Kan een lichtvlekje zijn of een andere interpretatie van de kunstenaar maar je zou ook kunnen denken dat je daar de binnenkabel doorheen trekt met een tang om daarna het moertje aan te draaien. Puzzel stukjes.

Ik heb de trapas inmiddels eens uit elkaar gehaald en bekeken op slijtage. Zo als bij de meeste vroege Fongers fietsen nagenoeg puntgaaf.
113 jaar en echt wel flink mee gefietst!
Er zijn er bijna nooit moeilijkheden mee. Dat was wel anders met de jaren 30-50 Fongers trapassen.
Ik denk dat het te maken heeft met de goede stofafdichting (z.g labirint afdichting) De conussen zijn groter dan de stofkappen dus zand moet via de stofkap eerst nog om de conus heen om bij kogelbanen te komen. De Duitse Kloklager trapasssen hebben ook een goede stofafdichting en zijn ook vaak nog heel netjes.
Bij deze Fongers zie je het ook aan de deksel aan tandwielzijde. Kleine kier tussen as en stofkap en dan zit het tandwiel daar ook weer vlak voor. Natuurlijk de kettingspanners weer nagebouwd van de foto`s. Je ziet op de Beeldbankfotos dat de spanner tussen liggende en staande vork zit en een beetje uitsteekt onder de vork vandaan. . Leukste experiment vandaag was het vervormen van een Fongers stuur uit 1928 zodat ze gaat lijken op een vroeg (1907 ) stuur.
De damesfietsen op fotos uit 1906 en 07 hebben duidelijk een hoger stuur dan de herenfietsen. Waarschijnlijk zijn ze ook smaller.
Ze hebben in feite met evenveel materiaal een damesstuur gemaakt smaller=hoger.
Ik heb dat vandaag nagebootst met een stevige klem (gelast) en een brander. Je kan eenmaal gloeiend rood de buis met de hand vervormen. Steeds kleine beetjes. Ik ben nog niet 100% tevreden maar het bewijs dat het werkt heb ik wel gevonden. Heel veel kijken en kleine stukjes verwarmen en buigen. Ik ben er wel een paar uur mee bezig geweest.

In feite zou ik de fiets nu met vast verzet kunnen opbouwen . Het is geen versie met bandrem geweest want de vork kroon is dicht aan de voorkant
Een enkele hevelrem zou het wel kunnen zijn geweest maar natuurlijk is een fiets met van die omgekeerde remmen veel leuker.
Dat komt nog.

Mooi gedaan Maarten, vooral dat stuur! Benieuwd naar de remgrepen die je gaat maken.

groet, Jos

Maarten Waarlé schreef: ↑19 dec 2020, 18.35 Inmiddels ben ik wat verder gekomen met de puzzel.
Want dat is het ,een puzzel met veel stukjes en veel aanwijzingen. Dat maakt het leuk.
Over de remgreep: op het schilderij dat Jos toevoegde lijkt er een gaatje voor in de remgreep te zitten.

DSC06883.JPG
Kan een lichtvlekje zijn of een andere interpretatie van de kunstenaar maar je zou ook kunnen denken dat je daar de binnenkabel doorheen trekt met een tang om daarna het moertje aan te draaien. Puzzel stukjes.

Zou kunnen, maar dan ben je wel vreselijk ingewikkeld en dom bezig om de binnenkabel 180 graden de bocht om te krijgen. Als je de kabel wil klemmen in de greep heb je in het stuur ook genoeg speelruimte. Of bij de rem....

Dit plaatje is van een Dursley Pedersen, daar is de greep in ieder geval simpel

Die toevoeging op de remgrepen vanuit het affiche is wel een teken dat ze(?) er blijkbaar iets ingenieus (of doms) voor hadden bedacht. Ik ben ook erg benieuwd wat er op dit detail niveau nog meer naar boven komt.

Die andere ronding van het stuur vind ik ook een interessante. Het is mij bij mijn herenmodellen van verschillende jaartallen nooit opgevallen dat die anders zou zijn maar misschien dat als ik er eens wat beter naar kijk het een vast gegeven blijkt te zijn.