Voor de technici: een vraag over verenstaal buigen

[maartenB]

Hoi groep,
Ik zoek advies van mensen met technische materiaalkennis:
Ik wil een frame voor een zadel buigen en dacht aan onderstaand verenstaal.
https://www.muco.nl/messing-div-metaal- ... 09208.html

Nou heb ik die mensen gebeld en die zeggen: buig er een spiraalveer van en dan is het klaar. Maar ik wil geen spiraalveer, ik ga bijgaande veren maken. (zie foto's, rood omrand 2 veren) Moeten ze dan na het buigen ontlaten of gehard worden? Hoe?? Ik zou het vervelend vinden als ik de fiets ga berijden en ze zakken meteen door. Dat is me gebeurd toen ik eerder een veer van gewoon staal maakte.

Wie weet van de hoed en de rand?

[m-gineering]

Hoi groep,
Ik zoek advies van mensen met technische materiaalkennis:
Ik wil een frame voor een zadel buigen en dacht aan onderstaand verenstaal.
https://www.muco.nl/messing-div-metaal- ... 09208.html

Nou heb ik die mensen gebeld en die zeggen: buig er een spiraalveer van en dan is het klaar. Maar ik wil geen spiraalveer, ik ga bijgaande veren maken. (zie foto's, rood omrand 2 veren) Moeten ze dan na het buigen ontlaten of gehard worden? Hoe?? Ik zou het vervelend vinden als ik de fiets ga berijden en ze zakken meteen door. Dat is me gebeurd toen ik eerder een veer van gewoon staal maakte.

Wie weet van de hoed en de rand?

Ik wordt altijd nerveus als technische producten verkocht worden zonder specificatie. Dan is het maar gokken of je krijgt dat je hoopt dat je krijgt.

Maar het verenstaal dat verkocht wordt voor de landbouw etc is ev zelfs in verzinkte uitvoering leverbaar, dus de gedachte is kennelijk dat dat achteraf geen warmtebehandeling krijgt en koud wordt gebogen. Pianodraad wordt ook redelijk gebogen als het wordt opgespannen. Maar de rek tot breuk is natuurlijk minder dan bij gewoon constructiestaal, dus scherpe knikken kan je niet maken.

[bartje]

Hallo Maarten,

Nadat het verenstaal de juiste vorm heeft, moet je het harden en vervolgens ontlaten.
Ontlaten zorgt ervoor dat het niet breekt, want na het harden is het materiaal broos.

https://www.mcbboek.nl/MCB_h03/Verenstaal.htm

Groeten,
Bart

[Jeroen Zuiderwijk]

Je moet wel weten wat voor verenstaal het is, om te weten hoe je het moet behandelen. Of je moet zelf wat testjes gaan doen. Ook is niet duidelijk of het staal al is gehard of niet. Als het al gehard is, moet je het van te voren zachtgloeien. Nog makkelijker is het in vorm buigen als het heet is. Let wel op: als het verzinkt is, verbrand de zink laag bij het verhitten, en dat geeft giftige rook. Door het verhitten krijg je ook oxidatie van het oppervlak. De ruwheid daardoor zal de levensduur aanzienlijk verlagen (wat je ook hebt bij roestige oude zadels, waarbij die bij dagelijks gebruik veren om de haverklap breken is mijn ervaring). Dat geldt ook voor gereedschapssporen tijdens het buigen. Alle oneffenheden vormen spanningsconcentraties, die zorgen dat het vermoeiingsleven van het staal drastisch verminderd wordt.

Als ik me niet vergis, worden zadelveren uit al gehard staal gemaakt. Ook gehard staal kan in vorm gebogen worden, maar het is wel veel moeilijker omdat het meer kracht kost, en veel verder terug veert. Als dat machinaal gebeurt, is dat geen punt. Dan is het goedkoper om niet te hoeven nabehandelen. Alleen geldt dat in de regels voor 5mm verenstaal. 8mm gehard verenstaal met de hand gaan buigen zou ik helemaal niet aan beginnen. Dan zit je ook bij zulke buig radii waarschijnlijk over de rekgrens van het materiaal. Dan is het uberhaupt niet mogelijk.

[maartenB]

Dank Bartje,
Zoiets vermoedde ik al
Maar kan ik dat zelf? Hoe? Of welk bedrijf doet dat voor mij?
Online kan ik die service nergens vinden.

en Jeroen:
Die man van de winkel zegt dat ik het gewoon kan buigen. Dat wekt bij mij nou niet de indruk dat het gehard is. Maar ik wil wel een staaf kopen en gewoon uitproberen of ik het kan buigen. Alleen: als ik dat niet kan moet ik het verwarmen en daarna harden.

En als ik het wel in vorm kan buigen dan buigt het zonder harden ook gewoon verder vrees ik.

[bartje]

Je moet wel weten wat voor verenstaal het is, om te weten hoe je het moet behandelen. Of je moet zelf wat testjes gaan doen. Ook is niet duidelijk of het staal al is gehard of niet. Als het al gehard is, moet je het van te voren zachtgloeien. Nog makkelijker is het in vorm buigen als het heet is. Let wel op: als het verzinkt is, verbrand de zink laag bij het verhitten, en dat geeft giftige rook. Door het verhitten krijg je ook oxidatie van het oppervlak. De ruwheid daardoor zal de levensduur aanzienlijk verlagen (wat je ook hebt bij roestige oude zadels, waarbij die bij dagelijks gebruik veren om de haverklap breken is mijn ervaring). Dat geldt ook voor gereedschapssporen tijdens het buigen. Alle oneffenheden vormen spanningsconcentraties, die zorgen dat het vermoeiingsleven van het staal drastisch verminderd wordt.

Als ik me niet vergis, worden zadelveren uit al gehard staal gemaakt. Ook gehard staal kan in vorm gebogen worden, maar het is wel veel moeilijker omdat het meer kracht kost, en veel verder terug veert. Als dat machinaal gebeurt, is dat geen punt. Dan is het goedkoper om niet te hoeven nabehandelen. Alleen geldt dat in de regels voor 5mm verenstaal. 8mm gehard verenstaal met de hand gaan buigen zou ik helemaal niet aan beginnen. Dan zit je ook bij zulke buig radii waarschijnlijk over de rekgrens van het materiaal. Dan is het uberhaupt niet mogelijk.

Hallo Jeroen,

Volgens mij is het verenstaal bij aankoop nog niet gehard, maar is het materiaal al zo hard, omdat het koolstofpercentage zo hoog is.

[Jeroen Zuiderwijk]

Zachtgloeien, en testjes harden en ontlaten kan vrij eenvoudig thuis met een goede gasbrander, of BBQ (wel met extra lucht bijgeblazen). Het is allemaal wat minder gecontroleerd, maar je kan een eind komen door de kleur van de gloei in de gaten te houden voor het harden, en de kleur van de oxidatie tijdens het ontlaten (wel goed schoonmaken, om olie te verwijderen, wat een andere oxidatie kleur geeft bij dezelfde temperatuur).

Ik denk dat voor het harden van de uiteindelijke veren je door de vorm je gewezen bent op een gas oven om ze goed egaal op de juiste temperatuur te verwarmen en te voorkomen dat ze vervormen door het hanteren wanneer ze heet zijn. Als je niet zelf wilt investeren om er een te bouwen, wat wel een werkje is. Maar mogelijk is er een smederij dat zou kunnen/willen doen?

Overigens is het denk ik onvermijdelijk dat de veren door het harden wat zullen vervormen. Je zal de vorm daarom mogelijk nog wat moeten corrigeren na het ontlaten.

[m-gineering]

Je hebt verenstaal en verenstaal. En nog een heleboel andere staalsoorten die sterker zijn dan gewoon PBS en misschien wel lasbaar. Er zijn verenstaal soorten die je na bewerken een warmtebehandeling moet geven, en er zijn er die je na de warmtebehandeling van de fabrikant verder koud bewerkt.
Een zware bladveer wordt eerst in vorm gebracht en dan gehard en ontlaten, alle lullige trek en drukveertjes in de fiets uiteraard niet.

Dus eerst vaststellen wat je eisen zijn, en dan er een zo simpel mogelijk te bewerken materiaal bij zoeken.

Zie bv https://www.youtube.com/watch?v=J4n8qkwIElY, vanaf 3:52. Als die frames gehard zouden worden hadden ze al dat spectakel met vuur en rook beslist laten zien. En was het niet lasbaar

[maartenB]

Dank. Ik zal bij die winkel in Amsterdam navragen welk staal het is. Als ze dat weten...?

Gave film trouwens

[bartje]

Hallo Maarten,

Ik wil gerust na de feestdagen eens kijken of de oven op mijn werk het nog doet. Hij is al zeker vijf jaar niet meer gebruik.
Het is een oude oven die rond de 800°C haalde. Met deze temperatuur kan je goed harden.
Misschien dat de werkwijze van Jeroen ook een goed resultaat geeft.
Ik hoor het wel.

Ter info: Doordat verenstaal een hoog koolstofpercentage heeft, is het net als gietijzer moeilijk om te lassen.

Groeten,
Bart