Bijzondere Fongers trapas

[maartenB]

Ontzettend gaaf om te lezen, deze fietsen archeologie!

[Michiel Röben]

Ik denk dat het weer een wat luxere uitmonstering was of voor onze Oosterburen? Maar die hadden zelf genoeg mooie merken… Alleen die lelijke sturen altijd.

Groeten,
Michiel

Ik twijfel nog over de hoge bi dit weekend. Dat fietstje roest zo snel en met de vooruitzichten kan ik dan beter de Raleigh met stainless velgen meenemen.
Voor de ruilbeurs de Automoto en de Halford?

[maartenB]

(Het is wel ERG off-topic, Michiel.... maar neem toch lekker de hoge bi mee! Het gaat niet veel regenen, roest hoort erbij en met een hoge bi ben je echt het heertje.... Ik neem de Columbia 59 inch op zaterdag en de Fongers 1921 DZ op vrijdag.)

[Maarten Waarlé]

Ja , en het snuffelen in deze fietsarcheologie is nog niet ten einde.

Ik heb met wat knipwerk kunnen kijken of de kleine 26 inch Fongers BD3 ook gefotografeerd was voor fabrieksdoeleinden.
Het was me al opgevallen dat bij een BD3 foto de remstang klem hogerzat dan bij een andere foto.
Nu blijkt dat dat het verschil is tussen de 28 en de 26 inch versie.

28 inch en 26 inch naast elkaar

001.JPG (1011.27 KiB) 6666 keer bekeken

Je ziet aan de zadels en handvatten dat de schaal van de foto`s het zelfde is.

Ik heb van Jan ook een zadel kunnen lenen.
Geweldig want dat is het naar alle waarschijnlijkheid het type zadel
dat op m`n fiets zou moeten zitten.
De veren zijn vervangen maar het ijzerwerk is nog origineel oud.
Het is erg goed te kopiëren en daar ga ik zeker ook tekeningen van maken.

Het oude dek

001.JPG (948.11 KiB) 6666 keer bekeken

De klinknagels lijken een soort bakjes of wel opstaande randen vast te houden waar de rubber kussentjes in zitten.
Verder (non destructief) onderzoek moet nog uitwijzen hoe het precies zit.


Groeten,
Maarten

[maartenB]

Ik zat nog na te denken over die trapas. Heb je nu een dilemma? Of de originele namaken of de wat latere versie erin zetten? Ik denk dat die latere uit jouw frame komt, eigenlijk.

[Maarten Waarlé]

Goeie vraag Maarten,

Ik laat de gevonden trapas er gewoon in zitten. Ze past goed na enige aanpassing en komt ook van Fongers.
Deze latere as zou denk ik de logische stap zijn geweest bij reparatie indien de originele niet meer voorhanden zou zijn geweest.
In feite is dat ook het geval.

De trapas komt niet uit m`n fiets. Ik vind je gedachte begrijpelijk maar ik heb ondervonden dat de rechter crank niet paste.
Net een 10e mm te strak om ooit over de as te hebben gezeten.Meer dan de dikte van het nikkel.
Bovendien is het spievlak bij de latere trapassen verder naar binnen geplaatst. als je door het spiegat kijkt kijk je voor een stukje op de hele as naast de spie. Jan`s BD3 heeft dat trouwens ook. De as (niet de cups of stokkappen) is met revisie ook eens vervangen. daar zie je de rechter crank ook wat verder op de as zitten.
Bij mijn fiets vijl ik het spievlak wat verder naar buiten dan is het ook opgelost.

Mocht het aanpassen van een stofkap nou de stap zijn geweest naar een meer origineel ogende as dan had ik dat nog overwogen maar nu is het verschil zo groot dat dat er niet in zit.

Groeten,
Maarten

[Maarten Waarlé]

Ik ben uiteraard verder gegaan met restaureren van de Fongers en ik meende dat de fiets haar geheimen wel prijs had gegeven inmiddels.
Bij het demonteren van het voorwiel kwam ik toch weer wat verrassend`s tegen.
De naaf is gemerkt met Fongers. Dat is echt een uitzondering bij dit merk.
Volledig staat er De Gron rijw fabr A Fongers. Zo ongeveer in een rondje als op de overgebleven crank.

Naafje van Fongers

001.JPG (1009.94 KiB) 6580 keer bekeken

Of de naaf nu uit eigen draaierij komt of in overleg met de naven fabrikant het merkje er in is geslagen dat weet ik niet.
Maar ik vermoed het laatste.

Het olievuldopje is een bekend vroeg model van Rotherham Coventry. Jos (de Fongers man )schreef er al over.
Ik heb die op diverse fietsen uit de 1e tien jaren van de 20e eeuw zitten.

olievul ding

003.JPG (188.67 KiB) 6580 keer bekeken

De originele dubbel butted spaken heb ik uiteraard heel eruit gehaald.
Ze gaan weer half zwart half nikkel worden/blijven en terug in de naaf.

Groeten,
Maarten

[jrietveld]

Mooi, Maarten. Ik heb dit opschrift nooit eerder gezien. Het blijft wat duister waar Fongers zijn voornaven voor 1910 liet maken (daarna meestal bij het Zwitserse bedrijf Edco). Het lijkt mij niet waarschijnlijk dat ze deze naaf in eigen beheer hebben gemaakt. Voor zover ik weet heeft Fongers nooit naven in de eigen fabriek gemaakt.
Benieuwd weer naar je vorderingen met deze fiets.

groet, Jos

[Maarten Waarlé]

Hallo Jos,

Ja, ik ben er over gaan twijfelen ,de fabricage van deze naven.

Tegen spreekt dat de naven niet als product (of als productie- opeenvolgings foto) zijn te zien.

Dat met uitzondering van deze naaf er geen Fongers gemerkte naven bekend zijn spreekt ook tegen. Veel andere onderdelen dragen immers wel de naam Fongers.

Maar wat wel voor eigen fabricage spreekt is dat het systeem van stofafdichting overeen komt met die van de trapassen die wel degelijk eigen fabricaat zijn (fabriek`s foto`s, merkje ingeslagen)
De stofafdichting komt er op neer dat de conus een oppervlakvergroting heeft die binnen de inschroef stofkap valt.
Je kan dus zowel bij de trapas als bij de naven de conussen en kogels pas verwijderen als de stofkappen los genomen zijn.
Ze beschreven die specifieke stofafdichting in vele van hun catalogi. Ook al in die van 1900.

Ik heb vandaag het uiterlijk van de stofkappen verbeterd. Er was nog al slecht mee omgegaan putten en gaten zaten er in en omheen in de naaf.
Aan een kant is linkse draad gebruikt en aan de andere kant rechtse. Het wiel behoort dus ook op slechts één manier in de vork te worden gezet zodanig dat de stofkap met linkse draad aan de rechter kant zit. Bij aanlopen wordt deze stofkap dan nooit mee genomen om los gedraaid te worden. Dat is de gedachte achter de richting van de draad.
In de praktijk zal het wel vaak verkeerd om gemonteerd zijn omdat er niet echt een duidelijk merkteken te vinden is tenzij onder de beschadigingen verdwenen.

Het verslag van de restauratie en wetenswaardigheden omtrent de eigenaresse komen in volgende 1 of 2 uitgaven van Het Rijwiel ter sprake.

Groeten,
Maarten

[jrietveld]

Hoi Maarten,

Ja, de trapassen waren onderdeel van hun kwaliteitsimago, veelvuldig gefotografeerd en in de prijscouranten besproken. Van voornaven (laat staan achternaven) heb ik nooit wat gezien in het promotiemateriaal. Ik ken ook geen voorassen met het Fongers embleem erin geslagen. Ik denk dat men heeft overwogen dat er voldoende goed assemblagemateriaal op de markt te verkrijgen was. Tussen 1960 en 1970 zijn er overigens voornaven met de inslag Fongers en PFG, maar dat was duidelijk Union-fabrikaat.

groet, Jos