wiebelende SA naaf

[Hendrik]

Onlangs heb ik een 'nieuwe' velg gespaakt om een Sturmey Archer AB naaf.
Daar zat een latere velg omheen, bovendien met een slag en ik heb er weer een Kronprinz velg omgezet die er oorspronkelijk zou hebben gehoord.
Bij het uitlijnen van het wiel stuitte ik echter op een probleempje; het wiel bleef wiebelen en dat steeds weer ergens anders.
Voor het inspaken heb ik alleen de drijfkop verwijderd; bij deze naaf zit het kettingwiel geschroefd.
De fiets is nog niet zo lang in mijn bezit, en de geschiedenis ken ik niet.
Het is wel een vroege AB naaf; (heb even zitten googelen op Engelse sites) kettingwiel geschroefd op drijfkop, planeetwieltjes model als in mijn KB naaf, koppelingsring afwijkend van de jaren '60 en latere modellen waarvan ik onderdelen heb liggen.
Ook de drijfkop is anders van model.
Op het naafhuis kon ik geen duidelijke datuminslag herkennen, wel iets van een 'nul'.
De fiets is van 1949, dus 1950 zou kunnen.
Het is een (w&w) zwarte naaf en ik wilde geen verf wegschuren. Fiets is wel met chroom behalve de balhoofdcups die zwart zijn meegemoffeld.
Kan zijn dat de naaf niet bij de fiets hoort, al vermoed ik dat 'ie origineel is.

Als je freewheelt, kantelt het hele wiel een beetje en als je het kettingwiel ronddraait kantelt die een beetje.
Ik vermoedde eerst wellicht een kromme as, en ik heb de naaf helemaal gedemonteerd.
Daar zag ik nergens schade (alleen oude uitgedroogde olie-en vet resten natuurlijk) en ook het asje bleek kaarsrecht.
Mijn vermoeden is nu, dat de drijfkop zelf niet helemaal oké is.
Gekke is, die ziet er heel goed en onbeschadigd uit.
Kettingwiel lijkt niet vervangen, geen 'bankschroefschade' en ook het loopvlak van de freewheel-kogels is perfect.

Heeft iemand ervaring met zo'n zwabberwiel, zou het misschien een (vroege) productiefout zijn?

Bij voorbaat dank!

Groet, Erwin

[Maarten Waarlé]

Mmm, Bedoel je dan dat het wiel of de naaf zichtbaar slingert ten opzichte van de as als je het laat draaien? En ontstaat er dan speling raakt het wiel los met die slingering of loopt het afgesteld en wel gewoon in een soort on-ronde draaiing?

[Hendrik]

Ja Maarten, dat laatste inderdaad.
Ten opzichte van de as kantelt het wiel een beetje, en het maakt ook nog verschil of de versnelling in 1, 2 of 3 staat.
In de 2e lijkt de afwijking minder groot.
Als ik een uitslag punt op de velg markeer, en een paar keer 'terugtrap' en versnelling verander dan ligt dit punt weer ergens anders dan bij de markering
Het is natuurlijk zo, dat in versnelling 2 de naaf en kettingwiel (=drijfkop) dezelfde snelheid hebben; dat zou mijn vermoeden kunnen bevestigen dat het wiebelen in de 2e minder erg is.
Het lijkt erop, dat de denkbeeldige raaklijn van de freewheel-kogelbaan niet helemaal haaks op de centerlijn van de as loopt.
Omdat het loopvlak van de freewheel kogels niet beschadigd of (deels) ingelopen is, zou ik denken dat er in het gietstuk (waar de drijfkop in het versnellingsdeel steekt) iets niet helemaal 'in de haak' is.
De speling (die je nodig hebt bij de basisafstelling) blijft wel constant, en is weg zodra je het wiel aandrijft (zoals het hoort toch?)
Ik stelde deze vraag omdat ik dit probleem niet eerder bij de kop had; misschien is er iemand die het herkent.
Ik zou eerst een andere drijfkop kunnen monteren om mijn theorie te kunnen staven, maar alle SA onderdelen die ik heb liggen, zijn van de vroege jaren '60 en later en duidelijk afwijkend van model.

Groet, Erwin

[Maarten Waarlé]

Het klinkt een beetje alsof er in die ruime kogelbaan van het inschroefdeel die draait bij freewheelen een kogel te groot is.
Die verplaatst zich dan steeds waardoor de wiebel zich ook steeds verplaatst.
Dat zal het niet zijn omdat er een blikken rondje overheen zit
om de kogels op te sluiten. Dat opsluiten zou dan niet meer gaan.
En is er misschien een pal die niet graag in wil en dan de naaf op tilt ten opzichte van de aandrijfconus...

Ik kan het niet goed bedacht krijgen.

Ben benieuwd wat uiteindelijk het defect is.

je bent bekend met dat je de conus een slag terug moet draaien als je m eerst helemaal hebt vastgedraaid met de hele versnelling op de as gemonteerd? Dit om de onderlinge speling tussen de onderdelen op de juiste maat te krijgen. Afstellen gaat dan uiteindelijk aan de andere (rem)kant.

Groeten,
Maarten

[Hendrik]

Bedankt voor het meedenken Maarten.
De kogels zullen het inderdaad niet zijn, die heb ik vervangen door gloedjenieuwe exemplaren (wat feitelijk niet echt nodig was) en met de schuifmaat nagemeten.
De pallen zouden theoretisch ook verdacht kunnen zijn, alleen heb ik die bij het schoonmaken (ik heb het vuil losgeweekt in een jampotje met benzine en daarna alles schoongeboend en geblazen met compressorlucht op lage druk) gecontroleerd op schade en werking.
Daar leek niks mee aan de hand.
Wat me wel opviel is dat het enige moeite kostte om ten eerste de drijfkop uit de as te trekken, en eveneens bij het terugplaatsen enig manouvreren nodig was om het op zijn plek en om de koppelingsring te laten vallen.
Droog (=buiten de naaf) paste de koppelring feilloos in de sparingen van de drijfkop.
Zoals ik eerder al opmerkte, is er geen zichtbare (werkbank)schade aan de drijfkop.
Misschien moet ik toch maar op zoek naar een andere drijfkop van deze leeftijd (zal wel lastig zijn) om te proberen.
Ik blijf die kop verdenken

[Hendrik]

En trouwens, ik heb de afstelling inderdaad 'volgens het boekje' gedaan; eerst conus aandrijfzijde handvast, slag terug en vastzetten en afstellen aan de remzijde.
De speling in de vrije stand van de naaf is ook rondom gelijkmatig!

Groet, Erwin

[Durabo88]

Om je meer duidelijkheid te kunnen geven zou ik hem zelf uit elkaar moeten halen, maar... Als je wiel bij het freewheelen gaat kantelen, dan kan het denk ik alleen een kromme as, kappote/verkeerde kogel of ovaal gesleten lagers zijn. Heb je de kogels vervangen en misschien één kogel te veel erin gedaan?

Mvg,

Y.

[Hendrik]

Tijedelijke 'donor' No.8

001.JPG (391.89 KiB) 6939 keer bekeken

Durabo, ik heb de hoeveelheid en formaat van de kogels exact volgens originele vervangen.
Ik kan me niet voorstellen dat daar een verkeerde in zit.
Ook niet teveel kogels in de freewheelbaan, daar is vrije ruimte tussen de kogels zoals er ook zat.
Het zou wel kunnen, dat de loopbaan van de kogels toch is ingesleten.
En dan wel zó gaaf ingesleten, dat het onbeschadigd lijkt
Ik stelde dat het vast niet makkelijk is zo even een vervangende drijfkop te vinden, maar; ik bedacht dat ik nog mijn 1940 N0.8 Gazelle in de schuur heb.
Daarvan moet ik zowiezo de naven nog reviseren, en ook daar zit een vroege AB naaf in
Ik zal het wiel van de Fongers eerst eens met de drijfkop (en lagerring?) van de Gazelle uitrusten.
Als het dan ok is, zal ik op zoek gaan naar een andere kop en ring en is het probleem opgelost.
Ik zou de naaf wellicht ook kunnen uitrusten met een jaren '60 binnenwerk.
Maar liever houd ik de boel zo origineel mogelijk.

Bedankt voor het meedenken!
Zodra ik er weer mee bezig ga, zal ik verslag doen.

Groet, Erwin

[Hendrik]

Even een klein intermezzo, met een voorbeeld van 'hoe het níet moet'.
Mijn Batavus Ascot (Intercycle) trapfietsje uit 1978 begon af en toe door te trappen, en deed nu al een tijdje niets meer bij het beroeren van de pedalen.
Ik kreeg de fiets letterlijk in de handen gedrukt door een kennis die op weg was naar de oud-ijzerboer.
Ik had alleen maar de banden opgepompt en behalve fietsen heb ik er niets aan gedaan.
Bij het openmaken van de SA versnellingsnaaf bleek wel waarom de fiets het niet meer deed.
Eén grote meuk, aangekoekte combi van vet en olie
De pallen waren helemaal vastgeslagen.
Voorzichtig opwippen met een schroevendraaiertje liet ze wel weer bewegen.
Het is een wonder dat ik er überhaupt nog mee heb kunnen fietsen.
Alles ligt nu lekker in een pot benzine te dampen.
Komt vast wel weer goed denk ik

[Hendrik]

Nou, de drijfkop kan worden uitgesloten als hoofdverdachte.
Ik had de naaf van de Gazelle gedemonteerd, voorzover dat ging.
De drijfkop en het ringwiel kon ik er uit krijgen.
Eerst natuurlijk gecontroleerd of de Gazelle ook zo'n zwabberwiel had, maar die liep gewoon recht.
Het viel mij meteen op, dat de drijfkop van de Gazelle net zo moeilijk in de naaf van de Fongers ging, alsof iets ergens klemt.
Tevens de cup van freewheel overgezet, en ook dat gaf geen verbetering; en het bleef zwabberen.
Ik wil nu het héle binnenwerk van de Gazelle overzetten.
Probleem is echter, dat ooit in het fietsleven van de No.8 de versnellingsstift is afgebroken.
Of de fiets daarom aan de kant is gezet weet ik niet, maar het ding heeft wel ergens lang buitengestaan waardoor de stift met een stukje ketting (nét zichtbaar uitstekend uit de as) lekker is gaan vastroesten.
Het geheel staat nu in een Diesel-marinade te weken en ik denk nog na over een manier om de boel zonder schade toch los te krijgen.

Helaas nog geen uitsluitsel over de oorzaak van het zwabberen

Groet, Erwin