Gazelle nr. 8 1969

[Thymmothy]

Beste allen,

Ik ben nieuw op het forum. Mijn naam is Tim en ik heb altijd een zwak voor mooie oude(re) fietsen gehad . Ik heb er een aantal die nog in een hele goede staat zijn en waar ik af en toe een tochtje op maak. Ik heb er ook altijd graag aan willen sleutelen maar dat kwam er op de een of andere manier niet echt van. Tot voor kort. Toen ben ik er eindelijk mee begonnen en heb ik een Fongers H60 uit 1954 (die overigens in zeer slechte staat was) onder handen genomen. Helemaal uit elkaar, frame gestraald, wielen gespaakt en verder opgebouwd. Nu heb ik de smaak te pakken en ben ik begonnen mijn Gazelle nr. 8 uit 1969 uit elkaar te halen, om alle draaiende delen eens goed te smeren. Hier een paar foto's van deze Gazelle:

De fiets is sinds 1969 nooit uit elkaar geweest en een fietsenmaker zei laatst tegen me dat dit wel een heel goed idee zou zijn omdat het vet wel uitgedroogd zou zijn na al die tijd. Ik ben ermee begonnen en het demonteren en smeren van de Torpedo-terugtrapremnaaf en de gazelle voornaaf gingen voortvarend. Ik vond oo dat ze nog best goed in het vet zaten. Het was op sommige plekken alleen iets stugger en wat donkerder. Met de trapas stuit ik nu echter op een probleem. Ik krijg de sluitring van de trapas niet los. Deze ziet er als volgt uit:

Ik heb het geprobeerd met een haaksleutel voor het verwijderen van een sluitringen van assen:

De sleutel heeft de goede maat, maar schiet steeds los en beschadigt de sluitring alleen maar. Dat vind ik zonde! Nu zijn mijn vragen:

1. Is het inderdaad een goed idee om de trapas, die sinds 1969 niet gesmeerd is maar zeer weinig kilometers heeft gemaakt, open te maken en de lagers opnieuw te smeren?
2. Bestaat er een speciale sleutel (bijvoorbeeld met drie tanden) voor het openen van dit soort sluitringen?
3. Naar welke kant moet ik draaien om de sluitring te openen? (Ik dacht zelf met de klok mee...)
4. Zijn er nog meer tips en trucs voor dit klusje?

Ik ben benieuwd. Alvast dank voor eventuele reacties!

Hartelijke groet,
Tim

[de rode]

de fiets ziet er nog als nieuw uit ; ik zou als ie goed fietst gewoon af blijven , van uit elkaar halen wordt niet alles beter

[Thymmothy]

Dank voor de reactie, De Rode!

Ja, de fiets ziet er als nieuw uit. Hij fiets ook gewoon goed. Ik volgde de raad van de fietsenmaker op, wat misschien niet zo slim was. Volgens hem zou de fiets snel slijten als ik hem niet opnieuw zou (laten) smeren...

[de rode]

Echt hij ziet er uit of ie recht uit de doos komt , de pedalen de lak het bieswerk , het chrome ; het is werkelijk een plaatje ,[ ik zou er zelf nog een n.o.s set Gazelle jasbeschermers bij zien te vinden] en je hebt een fiets voor je leven !

[Thymmothy]

Ja, het is een fantastische fiets! Ik was zo verbaasd toen ik hem zag staan in de garage van de vorige (en eerste eigenaar). De originele jasbeschermers heb ik overigens gewoon. Die heb ik er af gehaald omdat de lijm wat losliet aan de onderkant. Ze moeten even opnieuw gelijmd of genaaid worden. Het enige nadeel van zo'n exemplaar is dat ik er nauwelijks op durf te fietsen

[m-gineering]

Dank voor de reactie, De Rode!

Ja, de fiets ziet er als nieuw uit. Hij fiets ook gewoon goed. Ik volgde de raad van de fietsenmaker op, wat misschien niet zo slim was. Volgens hem zou de fiets snel slijten als ik hem niet opnieuw zou (laten) smeren...

Oud vet kan aardig verzeept zijn, en als het dan weggewalst is draaien de kogels droog. Dus geen raar advies.

Losdraaien: die kant heeft normale schroefdraad, dus tegen de klok in losdraaien. Als de punt van de haaksleutel losschiet is de ring te klein voor de sleutel, ev kun je de ring kunstmatig vergroten door iets tussen sleutel en ring te steken.
Andere optie: met hamer en drevel alle drie sleuven beurtelings een tikje geven tot de borgring losge-eiert is.

[Hans van de Stouwe]

Dat droog draaien kun je zonder demonteren vast stellen.
Door een lange schroevendraaier met het bled op de buitenkant van de trapas. 1cm naast de borgring. Een oor op tegen het handvat. Draai met je vrije hand het pedaal rond. Test eventueel op as die nieuw van kogels en vet is voorzien.om het juiste rollende geluid te herkennen.

[Thymmothy]

Ah, dank M-Gineering en Hans! Als ik het goed begrijp kan oud vet dus de substantie van zeep krijgen waardoor het niet meer goed hecht en wordt weggedrukt uit de lagers. Droge lagers zullen waarschijnlijk een soort knarsend en piepend geluid geven. Dat is geloof ik niet aan de hand bij deze fiets. Ik zal ook nog eens luisteren met een lange schroevendraaier . Enig idee of verzeping ontstaat door veel draaien of gewoon door het verstrijken van de tijd?

Ik vind het misschien toch wel leuk om de trapas uit elkaar te halen, onafhankelijk van de noodzaak. Gewoon om te leren. Dat met die drevel vind ik wel heel goed klinken. Mocht ik in het proces nou eens zo’n sluitring of een ander onderdeel verkloten, enig idee waar onderdelen uit deze tijd nog te krijgen zijn?

[Maarten Waarlé]

Beste Tim,
IK zou uitkijken met uit elkaar halen en ook oppassen met slaggereedschap.
Voor je het weet is het lelijk en beschadigd en dergelijke onderdelen zijn lastig te vinden.

Jouw fiets heeft kogellagers in trapas en voorwiel.
Dat staat in dat rondje op buis geschreven.

Dat wil zeggen dat er geen losse kogels en cups/conussen zijn gebruikt maar vaste machine kogellagers. Deze gaan heel lang mee en zijn soms ook gesmeerd voor het leven. Hier is dat mogelijk niet het geval maar slijtage zoals bij de normale trapassen met losse kogels en oppervlakte geharde conussen en cups speelt hier niet.

Je kan wat betreft de ring met hapjes eventueel ook kijken of de deksel met de twee vlakken niet makkelijker los komt met
een grote sleutel. Je hebt meer grip en de wrijving van het vast zitten is ongeveer even groot. De ring komt dan gewoon mee los.


Bij het vast zetten van de spieen beter niet met een hamer maar liever met een banschroefje met beschermde bek (geen kruislingse bechadigingen) en aan de kant van de schroefdraad van de spie een bus zo als bijvoorbeeld een dop uit een dopsleutelset.
Je klemt de spie dan goed vast zonder iets te beschadigen. De as is niet gehard bij deze kogellager assen dus een losse spie geeft snel beschadiging op het vlak.

Groeten,
Maarten

[de rode]

bezint eer ge begint ; als ie goed fietst niets aan doen ; je gaat er toch geen 100 km per week meer mee rijden neem ik aam , wat je beschadigd vind je nie gemakkelijk weer ; de fiets oogt als nieuw en zal ook nog zo rijden waarschijnlijk