Het grote Fongers spatborden en spatbordstangen topic

[JasperA]

In dit topic vind je alle vragen/discussies/conclusies rondom Fongers spatborden en spatbordstangen.

Getracht wordt om met voorbeelden een zo goed beeld te krijgen van wanneer welke spatborden en spatbordstangen zijn gebruikt en hoe de bevestiging is gedaan. Idealiter zijn hier de maatvoeringen aan toegevoegd. Uiteindelijk zal dit moeten leiden tot een simpel overzicht dat gebruikt kan worden bij restauraties.

Alle input is welkom!

[JasperA]

Laten we beginnen met de spatbordstangen zoals ze in de jaren ‘20 zijn gebruikt. Hoofdvraag daarbij is: Wanneer stapte Fongers van de oude ‘breinaald’ spatbordstangen over op de nieuwe spatbordstangen?

In mijn beeld stapte Fongers ergens eind jaren ‘20/begin jaren ‘30 over van de ‘breinaald’ spatbordstangen naar de meer normale spatbordstangen.

Bij een Fongers uit die periode (1929/1930/1931/1932) is het commentaar steevast dat de spatbordstangen ‘breinaald’ spatbordstangen horen te zijn. Maar klopt dat wel? Is het ondenkbaar dat de nieuwere spatbordstangen al in die jaren werden gebruikt? En hoe logisch is het dat bij een bijna gloednieuwe BD uit 1929 (geleverd in 1933) zoals die van Wouter de ‘breinaald’ spatbordstangen zijn vervangen?

[JasperA]

Deze BB 60 uit 1930 lijkt EN de juiste spatbordstangen te hebben EN de juiste spatborden (met de inkeping bij de liggende achtervork op de juiste plek).

[JasperA]

Deze BB 60 uit 1929 (geleverd in 1930) heeft de nieuwere spatbordstangen en de nieuwere spatborden (het spatbord loopt minder ver door bij de liggende achtervork). Het vermoeden bestaat momenteel dat deze spatborden en spatbordstangen van latere datum zijn en dus niet origineel op de fiets hebben gezeten.

Het zou fijn zijn hier wat meer voorbeelden van te zien ter onderbouwing van deze theorie.

[Maarten Waarlé]

Hoi Jasper,

Ik heb net even gekeken in de diverse catalogi van Fongers.
Helaas zijn niet alle jaren van begin 30 vertegenwoordigd maar er is wel een beeld uit te halen.
Namelijk dat de catalogus van 1932 nog de fietsen laat zien die massieve ,breinaald, spatbordstangen hebben.
En dat voor alle modellen.
De opvolgende catalogus van 1934 laat buisvormige ''dikke'' stangen zien en bovendien vermelden ze het ook in de tekst.
Fongers profiel spatborden met buisvormige spatbordstangen.
Die fietsen uit dat jaar hebben ook een spatbord dat lager uit komt achteraan. Je ziet dat het best door de denkbeeldige lijn van de liggende achtervork door te trekken. Ook verdwijnt de schuine stand van de achtervork pat met opgelegde staande achtervork bij alle modellen.
In 32 hadden de duurdere soorten dat nog wel.
Ik denk gezien de BDG van Wouter en de BB van Bruno (met K naaf uit 1933) dat in 1933 de buisvormige spatbordstangen in kwamen samen met het achterover laten zakken van het spatbord.

Groeten,
Maarten

[JasperA]

Alleen... De BB 65 van Bruno heeft nog een spatbord dat niet ‘naar achteren is gehangen’...

En de fiets van Wouter (BB 55) weer wel...

[JasperA]

En bij deze voor de volledigheid nog een foto van de BD 55 uit 1929 (geleverd in 1933)

[Maarten Waarlé]

Aha, Ja dan zijn spatbordstang en positie van het spatbord niet op de zelfde dag gewijzigd.
Maar waarschijnlijk wel beide veranderingen die in 1933 hebben plaatsgevonden.
Het type fiets is van beide voorbeelden het zelfde BB en BD (ik schreef eerder BDG) dus de aanpassing van het spatbord is niet in eerste instantie
behorend bij een type in het bijzonder.
Er kan ook mee spelen dat een voorraad op moest; ''We hebben nog 50 spatborden zonder jasbeschermergaatjes liggen van het oude type. Opgebruiken of weg gooien?''

Groeten,
Maarten

[rowejon]

Hello,
Maarten, ik ben met je eens. Ik ben geen (Fongers) expert maar ik zal geen vaste overgangs datum verwachten. Een bedrijf wil oude vooraad op maken. Ik vind het best mogelijk dat een frame uit een bepaald jaar zal iets oudere of nieuwere onderdelen gemonteerd krijgen.
Groeten
Jon

[Wouter]

Ik ben blij te lezen dat de tussentijdse stand van opinies is dat Fongers in ca 1933 begon met ‘de grote wissel’.
Daarmee staat voor mij vast dat een duurder eind jaren 20 model Fongers inderdaad afhankelijk van de leverdatum werd uitgerust met de breinaalden of de buizen.
Dat is belangrijk nieuws, want de invulling van het motto ‘restaureren naar af-fabriek’ krijgt daarmee een juiste interpretatie en invulling.
Ik heb diverse Fongers rijwielen die (veel) later zijn geleverd dan het bouwjaar van het frame en ik kies er voor de restauraties te laten aansluiten bij het levermoment tav uitrusting. Een voorbeeld daarvan is ook het type verlichting:
De BD uit 1929 zou op frame fabricage moment de eerste Fongers verlichting ‘moeten hebben’ maar in het aflever moment in 2e helft 1933, was het tweede type verlichting beschikbaar. Die zit er op. Het is niet waarschijnlijk dat Fongers frames uit 1929 volledig optuigde met de peperdure verlichting uit dat jaar en vervolgens 4 jaar in de opslag liet liggen.