De eerste ´iteratie´ van deze deel-restauratie is een feit!
Uitgevoerde activiteiten zijn:
1. Schouwen (zie eerste post)
2. Demonteren
3. Schoonmaken, verfraaien en conserveren van de verschillende onderdelen en materialen
4. Vervangen of repareren kapotte/ontbrekende onderdelen
5. Richten
6. Assembleren
1. Schouwen
Het schouwen van de fiets kan aan de hand van een lijst die ik heb gekregen bij de basis cursus sleutelen. Omdat ik dit al deels had uitgevoerd (en in de eerste post van deze draad heb beschreven) zal ik hier niet verder over uitweiden.
2. Demonteren
Bij het demonteren van de fiets heb ik tijdens de cursus geleerd dat het handig is om dit in een bepaalde volgorde te doen. Ook de tip om de bakjes te bewaren wanneer je eten hebt gehaald bij de Chinees was een hele goeie! Een oud wit laken om bij de demontage even op de grond te leggen had ik helaas niet voorhanden.
Helaas had ik de meest handige volgorde voor demontage niet opgeschreven (
) maar volgens mij is het slim om te beginnen met de zadelpen waar je het zadel nog even op laat zitten. Ook het stuur kun je het beste verwijderen met het voorwiel nog in de voorvork.
- Eerst zadelpen verwijderen met zadel er nog aan...
- IMG_0846.JPG (132.23 KiB) 6905 keer bekeken
Een goede tip is ook om de stuurbout nadat je deze een halve centimeter omhoog hebt gedraaid even een tikje te geven met een (houten) hamer zodat de expandeer bout los komt en je het stuur kunt verwijderen.
Omdat deze fiets een gebroken trapas had ben ik begonnen met het leeghalen van de trapaslug waar nog wat kogeltjes waren achtergebleven.
- De nog overgebleven kogellagers
- IMG_0835.JPG (103.43 KiB) 6905 keer bekeken
- De bakjes van de Chinees komen goed van pas...
- IMG_0837.JPG (79.2 KiB) 6905 keer bekeken
- Het controleren van de grootte van de kogellagers kun je doen met een schuifmaat.
- IMG_0840.JPG (55.51 KiB) 6905 keer bekeken
- Door te checken of de kogellagers die je op reserve hebt vervolgens ook tussen de schuifmaat passen weet je of je de juiste maat te pakken hebt.
- IMG_0841.JPG (71.1 KiB) 6905 keer bekeken
De vorige eigenaar had de fiets zelf al eens onder handen gehad en gelukkig goed gesmeerd weer in elkaar gezet waardoor de verdere demontage voorspoedig verliep!
- De fiets was op sommige plekken aardig bedekt met een laag vuil en vettigheid.
- IMG_0884.JPG (236.91 KiB) 6905 keer bekeken
- Zelfs op het velglint staat 'Fongers'
- IMG_0899.JPG (137.52 KiB) 6905 keer bekeken
3. Schoonmaken, verfraaien en conserveren van de verschillende onderdelen en materialen
De onderdelen die ik zoal tegen ben gekomen betroffen voornamelijk stalen onderdelen die verschillende bewerkingen hadden ondergaan.
Het frame, de voorvork en de spatborden zijn in een (al zeg ik het zelf) zeer fraaie kleur groen gelakt en afgewerkt met transfers en biezen. Daarnaast zijn het stuur, de voor- en achteras, het crankstel, de velgen en de zadelpen verchroomd.
De gelakte stalen onderdelen heb ik als volgt behandeld; Het 'normale' vuil verwijderd met een schoonmaakmiddeltje (Muc off) speciaal voor fietsen, het hardnekkige vet (dat vaak bij bewegende delen van de fiets achterblijft) verwijderd door dit in te sprayen met HG velgenreiniger (een vrij agressieve ontvetter) en met een oude tandenborstel te schrobben en het minder hardnekkige vet verwijderd met wasbenzine.
Nadat alles goed schoon was heb ik de lak behandeld met Commandant nr 4.* en Turtle Wax* (*=dit is een beetje overdreven wat mij betreft en zal ik de volgende keer achterwege laten) en alles vervolgens in de Owatrol gezet.
- Alle gelakte onderdelen netjes in de Owatrol
- Photo 17-03-14 20 41 12.jpg (290.51 KiB) 6905 keer bekeken
Bij de spatbordstangetjes was de roest erg bobbelig wat ik na de behandeling met Wasbenzine enigszins heb opgeschuurd met '000' staalwol.
De verchroomde onderdelen heb ik net als de gelakte onderdelen eerst als volgt behandeld; Het 'normale' vuil verwijderd met een schoonmaakmiddeltje (Muc off) speciaal voor fietsen (ik heb ook nog Cyclon Foam Spray gebruikt maar dit is prijzig en je bent er in no-time doorheen; het resultaat is hetzelfde), het hardnekkige vet dat vaak bij bewegende delen van de fiets achterblijft verwijderd door dit in te sprayen met HG velgenreiniger (een vrij agressieve ontvetter) en met een oude tandenborstel te schrobben, het minder hardnekkige vet verwijderd met wasbenzine.
- Muc-off set (erg handig!)
- IMG_0916.JPG (151.65 KiB) 6905 keer bekeken
- Het vuil is verwijderd maar het vet is nog blijven zitten...
- IMG_0921.JPG (155.57 KiB) 6905 keer bekeken
- HG velgen snel reiniger (agressief spul maar werkt als een trein! Beter dan wasbenzine)
- IMG_0928.JPG (111.86 KiB) 6905 keer bekeken
- Resultaat!
- IMG_0936.JPG (105.29 KiB) 6905 keer bekeken
- Resultaat!
- IMG_0940.JPG (108.8 KiB) 6905 keer bekeken
- Cyclon Foam Spray uitproberen
- IMG_0941.JPG (188.55 KiB) 6905 keer bekeken
- Ziet er wel grappig uit!
- IMG_0945.JPG (94.11 KiB) 6905 keer bekeken
- De foam werk prima, al het vuil is na alleen het wegspoelen van het schuim verdwenen.
- IMG_0947.JPG (98.79 KiB) 6905 keer bekeken
- 'Fongers' in de vooras
- IMG_0948.JPG (71.14 KiB) 6905 keer bekeken
Nadat alles goed schoon was heb ik de onderdelen met aluminium folie en WD 40 'geschuurd'. De roestplekjes verdwijnen dan en het chroom wordt meteen opgepoetst.
- Chroom poetsen met aluminium folie en WD40
- IMG_0924.JPG (146.53 KiB) 6905 keer bekeken
- Verchroomde velg waarvan het vuil en vet is verwijderd maar de roest nog niet
- IMG_0923.JPG (76.13 KiB) 6905 keer bekeken
- Verchroomde velg met aluminium folie gepoetst
- IMG_0925.JPG (70.61 KiB) 6905 keer bekeken
- Resultaat!
- IMG_0927.JPG (70.45 KiB) 6905 keer bekeken
Na een tip heb ik vervolgens ook nog Mr. Muscle Brillo sponsjes geprobeerd die wat mij betreft een beter (glimmender) resultaat geven hoewel het resultaat met een bolletje verfrommelde aluminium folie bijna hetzelfde is.
- Chroom poetsen met een Brillo sponsje werk beter dan met aluminium folie
- Photo 17-03-14 18 56 03.jpg (312.3 KiB) 6905 keer bekeken
Vervolgens heb ik alles in de Owatrol gezet.
Alle moertjes en boutjes heb ik in een bakje (van de Chinees...
) met wasbenzine gelegd om het vuil en vet er af te laten weken. Na een eerste keer gooi je de wasbenzine weg en doe je dit nog een keer. Alle moertjes en boutjes zijn dan vuil en vet vrij. Even goed in sprayen met WD 40 en ze zijn weer klaar om te worden gebruikt.
4. Vervangen of repareren kapotte/ontbrekende onderdelen
Kapotte onderdelen waren een verbogen voorvork, een verbogen trapas buisje en een gebroken trapas. Ontbrekende onderdelen waren een bel, een passend achterlicht, een trapaslug ring en een paar kogellagers. Het voorvork heb ik gericht en voor de rest van de zaken heb ik vervangers gevonden.
- Trapas buisje (de oude en de vervanger)
- IMG_0843.JPG (100.86 KiB) 6905 keer bekeken
- Trapaslug ringen (de oude en de vervangers)
- IMG_0844.JPG (85.19 KiB) 6905 keer bekeken
- De kapotte trapas en twee potentiële vervangers
- Photo 17-03-14 20 38 56.jpg (235.69 KiB) 6905 keer bekeken
5. Richten
Voor het meten van het frame heb ik eerst het voorframe gemeten met een houten rei en vervolgens het achterframe gemeten met een rei van Gebr. Koets uit Hoogkerk.
- Voorframe meten met een rei
- Photo 19-03-14 14 53 57.jpg (420.37 KiB) 6905 keer bekeken
- Achterframe meten met een rei van Gebroeders Koets uit Hoogkerk
- Photo 19-03-14 14 54 46.jpg (396.38 KiB) 6905 keer bekeken
Ter aanvulling heb ik het ook nog gemeten met een gespannen touwtje.
- Achterframe opmeten met een touwtje
- Photo 19-03-14 14 48 37.jpg (312.78 KiB) 6905 keer bekeken
- Aan beide kanten van de zadelbuis opmeten
- IMG_0961.JPG (74.17 KiB) 6905 keer bekeken
Conclusie; het frame was recht!
Voor het meten van de voorvork heb ik sindskort een meetgereedschap (tevens van Gebr. Koets). Omdat ik al vastgesteld had dat het voorvork ooit een opdonder had gekregen en naar achteren was gebogen kwam dit gereedschap me goed van pas. Het richten heb ik uiteindelijk gedaan met een bankschroef waar een 'buizenklem' op zit en een rubberenhamer. Vervangen had ook gekund maar zoals ik begrepen heb; 'eenmaal richten mag'. De 'vlucht' is in ieder geval weer in ere hersteld!
- Bankschroef met buisklem
- Photo 16-03-14 12 36 50.jpg (248.76 KiB) 6902 keer bekeken
- Benodigdheden richten voorvork
- Photo 16-03-14 12 37 33.jpg (272.88 KiB) 6902 keer bekeken
- Voorvork in de bankschroef
- Photo 16-03-14 12 38 13.jpg (264.56 KiB) 6902 keer bekeken
- Voorvork in Koets meetgereedschap plaatsen
- Photo 16-03-14 12 39 21.jpg (312.12 KiB) 6902 keer bekeken
- Zorgen dat het aanhechtingsdeel op de rand ligt
- Photo 16-03-14 12 39 26.jpg (277.79 KiB) 6902 keer bekeken
- Richten tot beide vorkscheden evenwijdig aan elkaar zijn en op dezelfde afstand van elkaar liggen. De breedte van de vooras bepaald de gewenste afstand.
- Photo 16-03-14 12 43 11.jpg (271.55 KiB) 6902 keer bekeken
De wielen had ik al opgemeten voordat ze waren schoongemaakt. Hiervoor heb ik een mooie gietijzeren wielrichter en een handige ELDI nippelspanner (voor de maten 13 en 14) die me tot nu toe nog geen enkele beschadigde nippel heeft opgeleverd!
- Gietijzeren wielrichter
- IMG_0909.JPG (139.87 KiB) 6902 keer bekeken
- Bepalen waar er nog 'gericht' moet worden
- IMG_0904.JPG (82.26 KiB) 6902 keer bekeken
- ELDI nippelspanner
- IMG_0913.JPG (101.12 KiB) 6902 keer bekeken
- Aandraaien van de nippels op plaatsen waar het wiel niet recht is
- IMG_0907.JPG (76.25 KiB) 6902 keer bekeken
6. Assembleren
En het resultaat!
- Fongers HTS Toer-sportrijwiel uit 1956!
- DSC_0460.JPG (294.11 KiB) 6902 keer bekeken
- Fongers HTS Toer-sportrijwiel uit 1956
- DSC_0470.JPG (228.93 KiB) 6902 keer bekeken
- Fonger vooras
- DSC_0473.JPG (306.55 KiB) 6902 keer bekeken
- Fongers bel
- DSC_0475.JPG (270.72 KiB) 6902 keer bekeken
- Torpedo versnellingshendeltje
- DSC_0477.JPG (284.77 KiB) 6902 keer bekeken
- Torpedo Model 55 Dreigang achternaaf
- DSC_0481.JPG (369.95 KiB) 6902 keer bekeken
- Fongers achterlicht
- DSC_0488.JPG (180.51 KiB) 6902 keer bekeken
Vervolgstappen zijn nog:
1. De kettingkast en het lakdoek
2. Verlichting werkend krijgen
3. Goed afgesteld krijgen van de versnellingen
4. Mogelijk de kleine onderdelen nog eens behandelen met een 'tumbler' en een ultrasoon reiniger
5. Vervangen van de 26 1 3/8 inch banden door crème gumwall banden (heeft hieft iemand hier toevallig nog een setje van liggen?)
